Έδωσε τεράστια μάχη κατά της δουλείας και ήταν ένας απότους πιο επιδραστικούς ανθρώπους του 19ου αιώνα. Έγραψε δεκάδες βιβλία, δοκίμια και άρθρα, όμως έχει μείνει στην ιστορία για την πασίγνωστη Καλύβα του Μπάρμπα Θωμά, φέρνοντας για πρώτη φορά στο φως τα δεινά που περνούσαν οι σκλάβοι. Μάλιστα, ορισμένοι ιστορικοί πιστεύουν πως συνέβαλε στο ξέσπασμα του αμερικανικού Εμφυλίου. Ο λόγος για τη Harriet Beecher Stowe.
Γεννήθηκε σαν σήμερα, 14 Ιουνίου, το 1811 στο Connecticut. Έχασε τη μητέρα της νωρίς, όταν ήταν μόλις πέντε ετών. Ο πατέρας της, Lyman, ήταν ιεροκήρυκας. Ξαναπαντρεύτηκε αργότερα κι απέκτησε συνολικά δεκατρία παιδιά. Όλα τους διαφωνούσαν με το καθεστώς της δουλείας και προσπαθούσαν να φέρουντην αλλαγή στην κοινωνία, όμως εκείνη που επηρέασε περισσότερο τη Harriet, ήταν η αδελφή της, Catherine.
Η Catherine Beecher πίστευε πως τα κορίτσια θα έπρεπε να έχουν τις ίδιες ακριβώς ευκαιρίες στην εκπαίδευση με τα αγόρια, όμως δεν υποστήριξε ποτέ τις σουφραζέτες. Το 1823 ίδρυσε το Hartford Female Seminary, ένα από τα ελάχιστα σχολεία θηλέων. Εκεί πέρασε τα μαθητικά της χρόνια και η Stowe, η οποία, στη συνέχεια, έγινε δασκάλα.
Η πρώτη επαφή με τη συγγραφή
Η Harriet ήταν φυσικό ταλέντο στη γραφή. Το 1832, βέβαια, που μετακόμισε στο Cincinnati με την Catherine και τον πατέρα τους, ανακάλυψε την κλίση της και βρήκε τη «φωνή» της.
Πολύ κοντά στην περιοχή που έμενε, βρισκόταν το Kentucky – μία πολιτεία στην οποία κατοικούσαν σχεδόν αποκλειστικά σκλάβοι. Συχνά, συναντούσε αρκετούς που είχαν καταφέρει να δραπετεύσουν και δέχονταν να μοιραστούν μαζί της τις ανατριχιαστικές τους ιστορίες. Σιγά – σιγά, άρχισε να φουντώνει μέσα της η επιθυμία να αλλάξει τον κόσμο και να φέρει ηρεμία στις ζωές εκείνων των ανθρώπων.
Χάρη στο θείο της, έγινε μέλος της λέσχης Semi – Colon. Αποτελούταν από φίλους της λογοτεχνίας και εξαιρετικούς συγγραφείς. Εκεί βρήκε την ευκαιρία να εξελίξει τις συγγραφικές της δεξιότητες, να έρθει σε επαφή με εκδότες και να δικτυωθεί σ’ ένα χώρο γεμάτο ιδιοφυΐες. Μάλιστα, δεν άργησε να συνειδητοποιήσει πως μέλος στην ίδια ομάδα ήταν κι ο Calvin Ellis Stowe. Τον γνώριζε από παλιά, καθώς ήταν παντρεμένος με μία φίλη της που είχε φύγει από τη ζωή. Τελικά, οι δυο τους ερωτεύτηκαν κι ενώθηκαν με τα δεσμά του γάμου το 1836. Εκείνος την ενθάρρυνε να γράφει περισσότερο κι εκείνη «γεννούσε» σύντομες ιστορίες και σκίτσα. Δέκα χρόνια μετά, εκδόθηκε το έργο της The Mayflower: Or, Sketches of Scenes and Characters Among the Descendants of the Pilgrims.
Η Καλύβα του Μπάρμπα Θωμά
Το 1850, ο Calvin έγινε διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο Bowdoin και μετακόμισε με τη σύζυγο και τα έξι παιδιά τους στο Maine. Την ίδια χρονιά, υπογράφηκε ο νόμος που θα επέτρεπε το κυνήγι των σκλάβων που είχαν ξεφύγει από τους αφέντες τους. Θα μπορούσαν να τους πιάσουν και να τους επιστρέψουν με τη βία σ’ αυτούς, ακόμη κι αν τους έβρισκαν σε πολιτείες όπου η δουλεία ήταν απαγορευμένη.
Το 1854, η Stowe έχασε το μόλις 18 μηνών γιο της. Ο πόνος που ένιωσε ήταν τέτοιος, που άρχισε να μπαίνει στη θέση των μαύρων γυναικών που έβλεπαν τους λευκούς ν’ αρπάζουν τα μωρά από την αγκαλιά τους και να τα πουλούν στα σκλαβοπάζαρα. Ο νόμος που αναφέραμε παραπάνω και η απώλεια που τη στιγμάτισε, τη γέμισαν οργή κι αποφάσισε να δράσει.
Η Καλύβα του Μπάρμπα Θωμά, είναι η ιστορία ενός έντιμου, ευγενικού σκλάβου, τον οποίο απομάκρυναν από τη γυναίκα και τα παιδιά τους ώστε να τον πουλήσουν. Στο δουλεμπορικό πλοίο που τον μετέφερε, έσωσε τη ζωή της μικρής Εύας, μίας πλούσιας λευκής. Ο πατέρας της, τελικά, τον αγόρασε κι εκείνη έγινε φίλη με το σωτήρα της.
Κάποια στιγμή, το κοριτσάκι αρρώστησε βαριά. Λίγο πριν φύγει από τη ζωή, παρακάλεσε τον μπαμπά της να ελευθερώσει όλους τους σκλάβους που δούλευαν στις θητείες του. Συμφώνησε, όμως δεν πραγματοποίησε ποτέ την υπόσχεσή του. Σκοτώθηκε πριν τα καταφέρει. Ο Θωμάς, λοιπόν, πέρασε στα χέρια ενός βίαιου, αδίστακτου άνδρα που προσπαθούσε να επιβάλλει την τάξη κακοποιώντας τους εργάτες του. Οι συνθήκες της ζωής του ήταν απάνθρωπες, όμως βοήθησε δύο άλλους να δραπετεύσουν. Η καλή του πράξη, δεν ανταμείφθηκε ποτέ. Τον χτύπησαν μέχρι θανάτου, καθώς δεν αποκάλυπτε την κρυψώνα των δούλων αυτών.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του, ακόμη και στις τελευταίες του στιγμές, δεν έχασε την πίστη του στο Θεό.
Πρόκειται για ένα βιβλίο που άλλαξε τον κόσμο. Μάλιστα, το έντονο χριστιανικό του στοιχείο αντικατοπτρίζει την άποψη της συγγραφέα πως η σκλαβιά, είναι αμαρτία.
Εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1851, ως μία σειρά σκίτσων κι αργότερα σαν μυθιστόρημα δύο τόμων. Μέσα στην πρώτη εβδομάδα, πουλήθηκαν δέκα χιλιάδες αντίτυπα. Μέσα στον πρώτο χρόνο, τριακόσιες χιλιάδες στις ΗΠΑ κι ένα εκατομμύριο στην Αγγλία. Σήμερα, είναι το δεύτερο δημοφιλέστερο στον κόσμο – έρχεται αμέσως μετά την Αγία Γραφή.
Η Harriet Beecher Stowe είδε την επιτυχία να έρχεται από τη μία μέρα στην άλλη. Έκανε, μάλιστα, περιοδεία, προωθώντας τόσο το έργο της, όσο και τις φιλελεύθερες απόψεις της. Φυσικά, επειδή εκείνη την εποχή οι γυναίκες θεωρούνταν πολίτες β’ κατηγορίας, ήταν ανεπίτρεπτο να μιλούν μπροστά σε πολλούς άνδρες. Έτσι, ελάχιστες φορές εκφώνησε ομιλίες δημόσια, ακόμη και στις εκδηλώσεις που πραγματοποιούνταν προς τιμήν της. Στη θέση της, ακουγόταν η φωνή του συζύγου ή των αδελφών της.
Η επίδραση της Καλύβας του Μπάρμπα Θωμά στην αμερικανική ιστορία
Το βιβλίο αυτό έφερε στην επιφάνεια ένα θέμα που όλοι γνώριζαν, όμως απέφευγαν να κοιτάξουν κατάματα. Οι αναγνώστε ένιωσαν άβολα, καθώς συνειδητοποίησαν πως οι σκλάβοι είχαν τα δικά τους συναισθήματα, τα όνειρα και τις οικογένειές τους. Κι εκείνοι ερωτεύονταν, είχαν ελπίδες και φαντάζονταν ένα μέλλον διαφορετικό από τη σκληρή τους καθημερινότητα. Είδαν πως, όπως ένας λευκός ήταν ξεχωριστός, έτσι ήταν κι ο μαύρος που μαστιγωνόταν και ταπεινωνόταν καθημερινά.
Στο Βορρά, ξεκίνησαν οι πρώτες εξεγέρσεις. Στο Νότο, οι αφέντες έγιναν έξαλλοι. Προτιμούσαν να κρατούν το σκληρό τους πρόσωπο για τους εαυτούς τους. Αισθάνθηκαν μία επίθεση άνευ προηγουμένου και θεωρούσαν πως η σκλαβιά ήταν αναγκαία για να προχωρήσει μπροστά η οικονομία. Άλλωστε, οι δούλοι «ήταν κατώτεροι κι ανίκανοι να φροντίσουν τους ίδιους και τις οικογένειές τους».
Σε ορισμένες περιοχές, το βιβλίο απαγορεύθηκε. Όσο πιο δημοφιλές γινόταν, τόσο μεγάλωνε η κόντρα μεταξύ των δύο τμημάτων των ΗΠΑ. Πολλοί θεωρούν πως χάρη σ’ αυτό ξεκίνησε ο Εμφύλιος. Λέγεται, μάλιστα, πως όταν ο Lincoln συνάντησε τη Stowe στο Λευκό Οίκο, το 1862, της είπε «Ώστε εσείς είστε η νεαρή γυναίκα που έγραψε το έργο που προκάλεσε αυτόν το χαμό».
Όπως είναι αναμενόμενο, δε σταμάτησε να ταράζει την ηρεμία της εποχής. Το 1869, με το άρθρο της στην εφημερίδα The Atlantic, κατηγόρησε το Λόρδο Byron για μία αιμομικτική σχέση, με την αδελφή του, με την οποία απέκτησε παιδί. Το σκάνδαλο που ξέσπασε, περιόρισε σημαντικά τη δημοτικότητά της στη Μεγάλη Βρετανία.
Το 1871, έχασε το γιο της, ο οποίος πνίγηκε στη θάλασσα. Την επόμενη χρονιά, ο αδελφός της, Henry, κατηφορήθηκε για μοιχεία. Όμως, τίποτα από αυτά δεν κατάφερε να μειώσει την αξία του έργου της που άλλαξε τον κόσμο της λογοτεχνίας και συνέβαλλε στον τερματισμό της σκλαβιάς.
Έφυγε από τη ζωή το 1896. Άφησε, όμως, πίσω της μία κληρονομία χάρη στην οποία θα παραμείνει αθάνατη.
Διαβάστε επίσης:
Matilda McCrear: Η τελευταία επιζώσα του τελευταίου δουλεμπορικού πλοίου
Maya Angelou: Η ζωή και το έργο ενός όμορφου ανθρώπου
Jane Austen: Η γυναίκα που έγραψε για τον έρωτα και δεν παντρεύτηκε ποτέ