Η Βασιλική Λαζαράκου, Δρ. Νομικής, Πρόεδρος Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, είναι η πρώτη γυναίκα σε αυτή τη θέση και έχει αφήσει ήδη το στίγμα της, αποτελώντας την ιδανικότερη απάντηση σε όσους ακόμη αμφιβάλλουν για το αν μπορούν οι γυναίκες να ανταποκριθούν σε ηγετικές θέσεις υψηλών απαιτήσεων.
Υπέρμαχος της ισότητας πιστεύει βαθιά ότι πρέπει να υλοποιηθούν οι μεταρρυθμίσεις που θα επιτρέψουν σε όλες τις γυναίκες να ζήσουν τη ζωή που αυτές αποφασίζουν και την πίστη της αυτή την έκανε πράξη. Με εισήγησή της και με τη στήριξη της κυβέρνησης, πέτυχε την υιοθέτηση της διάταξης για ποσόστωση των δύο φύλων στα Διοικητικά Συμβούλια των εισηγμένων εταιρειών στο Χρηματιστήριο Αθηνών, τη νομοθετική αυτή πρωτοβουλία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς για την οποία εργάστηκε με ζήλο καταφέρνοντας όχι μόνο να ανοίξει ένα δρόμο αλλά και να αναδείξει την Ελλάδα ως μία χώρα που προχωράει έμπρακτα σε ενέργειες που ενδυναμώνουν την ισότητα των φύλων και εκσυγχρονίζουν την αγορά.
Απαντώντας στις ερωτήσεις του #portraitsgr για το νόημα των ποσοστώσεων αλλά και γιατί είναι σημαντικό για μια εταιρεία να δίνει ίσες ευκαιρίες σε άντρες και γυναίκες τονίζει ότι η ποιότητα της κοινωνίας μας μετριέται από το πώς στηρίζει τα μέλη της χωρίς διάκριση και με το δυνατό της λόγο πείθει και τον πιο δύσπιστο ότι η ισότητα είναι δείγμα πολιτισμού και αφορά το σύνολο της κοινωνίας και όχι μόνο τις γυναίκες.
Κάνατε πράξη τη ρύθμιση για την ποσόστωση 25% γυναίκες στα ΔΣ των εισηγμένων εταιρειών. Ήταν μια κίνηση με ουσία; Τι πιστεύετε ότι εξασφαλίζει σε μα εισηγμένη η παρουσία των γυναικών στην αναλογία αυτή στο ΔΣ; Αρχικά ήταν να είναι 30%; Γιατί άλλαξε;
Καταρχάς θα ήθελα να επισημάνω ότι η Διοίκηση της Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς είχε θέσει από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε καθήκοντα ως προτεραιότητα την αναμόρφωση του νομοθετικού πλαισίου της κεφαλαιαγοράς, ξεκινώντας από αυτό της εταιρικής διακυβέρνησης των εισηγμένων εταιριών, με στόχο την αποτελεσματικότερη λειτουργία της αγοράς. Στο πλαίσιο αυτό και κυρίως σε μία προσπάθεια εκσυγχρονισμού του πλαισίου λειτουργίας των ΔΣ των εισηγμένων εταιριών, εισηγήθηκα τη ρύθμιση για την ποσόστωση 30% στα ΔΣ των εισηγμένων εταιριών στα πρότυπα άλλων κρατών. Η νομοθετική αυτή πρωτοβουλία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς για την οποία εργαστήκαμε με ζήλο βρήκε τελικά θετικής ανταπόκρισης τόσο από την Κυβέρνηση που τη στήριξε θερμά όσο και από το Κοινοβούλιο. Το ποσοστό τελικά που υιοθετήθηκε ήταν 25%. Δε θεωρώ ότι το ίδιο το ποσοστό έχει τόση σημασία όσο το γεγονός ότι η Ελλάδα έκανε το μεγάλο αυτό βήμα.
Οι γυναίκες στην Ελλάδα καταλαμβάνουν θέσεις σε ποσοστό μόλις 11,3%, όταν ο μέσος όρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 28 είναι 25,3%. Τι πιστεύετε ότι εμπόδιζε τις ελληνικές επιχειρήσεις να έχουν περισσότερες γυναίκες στα ΔΣ πριν γίνει υποχρεωτικό; Δεν υπάρχουν οι κατάλληλες; Δυσπιστία;
Είμαι από τους ανθρώπους που πιστεύω ότι οι ικανότητες και η καταλληλόλητα δεν κρίνονται βάσει του φύλου. Συνεπώς, είναι δεδομένο ότι υπάρχουν κατάλληλες γυναίκες για τέτοιες θέσεις. Απλά νομίζω ότι οι γυναίκες δεν είχαν την ευκαιρία να έχουν τέτοιες θέσεις λόγω της γενικότερης στάσης της Ελληνικής κοινωνίας όπου μέχρι σήμερα έδινε περισσότερες ευκαιρίες σε άντρες. Έχει έρθει η ώρα αυτό να αλλάξει και τέτοιου είδους νομοθετικές ρυθμίσεις επιταχύνουν τις αλλαγές αυτές.
Γίνεται μεγάλη συζήτηση για την ποσόστωση. Πολλοί, άντρες και γυναίκες, θεωρούν ότι αποτελεί διάκριση και ότι είναι «μειωτικό», καθώς ορίζει ότι κάποιες γυναίκες και μόνο λόγω του φύλου τους πρέπει να έχουν κάποιες θέσεις. Τι θα τους απαντούσατε;
Καταλαβαίνω το επιχείρημά τους. Όμως νομίζω ότι αυτό που προσπαθήσαμε να εισάγουμε είναι η εξάλειψη των διακρίσεων που μπορεί να υπάρχουν λόγω φύλου. Αυτή η εξάλειψη μπορεί να επιτευχθεί αρχικά μόνο με ποσόστωση. Είμαι σίγουρη ότι στη συνέχεια δεν θα απαιτείται ο κανόνας αυτός και τα ΔΣ θα αποφασίζουν μόνο με βάση τις ικανότητες των υποψηφίων μελών τους.
Υπάρχουν και άλλα μέτρα ή πολιτικές που θα μπορούσαν να ενθαρρύνουν τη γυναικεία επιχειρηματικότητα ή την ανέλιξη μέσα στις επιχειρήσεις;
Ναι θα πρέπει συνολικά ως χώρα να δούμε πως θα στηρίξουμε την γυναικεία επιχειρηματικότητα. Υπάρχουν ήδη προγράμματα στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες χώρες της Ευρώπης που προσπαθούν να ενισχύσουν τις δράσεις αυτές. Επιπλέον, εξ’ όσων γνωρίζω έχει ξεκινήσει μία προσπάθεια σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γαλλία ώστε να θέσουν κριτήρια αντίστοιχα με αυτά της ποσόστωσης και σε λοιπές επιτροπές εντός μίας εταιρίας καταλαμβάνοντας έτσι και λοιπά στελέχη της ιεραρχίας. Επίσης, είναι σημαντικό να μην γίνεται διάκριση σε τομείς επιμόρφωσης και κατάρτισης των στελεχών ώστε να δίδονται ίσες ευκαιρίες σε όλους ανεξαρτήτως φύλου.
Γιατί είναι καλό για μια επιχείρηση να συμμετέχουν περισσότερες γυναίκες στις υψηλές θέσεις; Τι αποδεικνύει και τι περισσότερο προσφέρει στη λειτουργία τους.
Υπάρχουν έρευνες από διεθνείς οργανισμούς (όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο) που περιέχουν στοιχεία σύμφωνα με τα οποία εάν η θέση των γυναικών ήταν ίση με αυτή του άντρα, τότε οι οικονομίες θα μπορούσαν να είναι πιο παραγωγικές και με μεγαλύτερη ανάπτυξη. Κατά την προσωπική μου εκτίμηση, αυτό που έχει σημασία είναι η τοποθέτηση προσώπων στις υψηλές θέσεις να γίνεται με απόλυτα αξιοκρατικά κριτήρια, δηλαδή ότι δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να αποκλείονται οι γυναίκες από τις θέσεις αυτές λόγω του φύλου τους – κάτι που συχνά συνέβαινε μέχρι σήμερα. Ισότητα και αξιοκρατία συμβαδίζουν και αποτελούν τα εχέγγυα για αποτελεσματικότερη λειτουργία τόσο μίας επιχείρησης ή οργανισμού όσο και μίας κοινωνίας συνολικά.
Η ίδια, έχετε περάσει από σημαντικές θέσεις σε ανδροκρατούμενα περιβάλλοντα. Έχει συναντήσει ποτέ σεξισμό; Πώς μπορεί να εκφράζεται;
Είχα την τύχη να μεγαλώσω σε μία οικογένεια που ένιωσα την ισότητα και την εμπιστοσύνη στον εαυτό μου. Αυτό συνεχίστηκε και αργότερα στο σχολείο και στον επαγγελματικό μου χώρο. Οτιδήποτε άλλο συνάντησα δεν με επηρέασε ή με πτόησε ποτέ. Αυτό το μήνυμα λοιπόν θέλω να μεταφέρω. Έχει πολύ μεγάλη σημασία η ίδια η κοινωνία να ενστερνιστεί τις αξίες της ισότητας και της μη διάκρισης και να τις εμπνεύσει στα μέλη της και βέβαια στη συνέχεια να δημιουργήσει τέτοιες δομές που δεν θα επιτρέπουν κανενός είδους διάκριση σε επαγγελματικούς ή άλλους χώρους (πχ κοινοβούλιο, αυτοδιοίκηση, κλπ.).
Υπάρχουν στερεότυπα; Ή προκαταλήψεις για ιδιότητες που γενικά θεωρούν κάποιοι ότι έχουν ή περιμένουν ότι θα έχουν οι γυναίκες;
Μπορεί να υπάρχουν. Όμως στόχος μας θα πρέπει να γίνει η στήριξη των ονείρων των νέων παιδιών που αργότερα γίνονται οι γυναίκες και οι άνδρες που απαρτίζουν την κοινωνία μας. Η στήριξη επιπλέον των δράσεων αυτών που δεν αποκλείουν τις γυναίκες έναντι των αντρών ή το αντίθετο σε οποιαδήποτε ηλικία. Η ποιότητα της κοινωνίας μας μετριέται από το πώς στηρίζει τα μέλη της χωρίς διάκριση.
Δυστυχώς όμως ακόμα και προηγμένες κοινωνίες για αδικαιολόγητους λόγους βάζουν φραγμούς στα όνειρά και στις φιλοδοξίες γυναικών ενώ ταυτόχρονα στερούνται αυτά που μπορεί να προσφέρει το άλλο μισό της ανθρωπότητας. Η ισότητα λοιπόν δεν είναι μόνο υπόθεση των γυναικών αλλά υπόθεση όλων. Δεν αφορά μόνο το κράτος αλλά και το πρώτο κύτταρο της κοινωνίας μας την οικογένεια. Έπειτα το σχολείο έρχεται να παίξει έναν σημαντικό ρόλο αλλά και όλες οι άλλες δομές όπως οι κρατικές δομές, οι αντιπρόσωποι μας στην αυτοδιοίκηση και στο κοινοβούλιο όπως και στον εργασιακό χώρο. Πρέπει να βάλουμε ένα τέλος στην αυθαιρεσία που αποκλείει γυναίκες απλά γιατί είναι γυναίκες αλλά και να εξαλείψουμε τα αντανακλαστικά που αποτρέπουν σε γυναίκες να διεκδικήσουν το δικαίωμα στο όνειρο και την υλοποίηση του.
Τι μπορεί να εξηγήσει ότι μόλις 53 γυναίκες έχουν λάβει το βραβείο Nόμπελ σε αντίθεση με τους 866 άνδρες; Τι δικαιολογεί το ότι το ποσοστό γυναικών σε διοικητικές θέσεις σε ιδιωτικές επιχειρήσεις είναι γύρω στο 15% των διοικητικών συμβουλίων; Εξαίρεση η Γαλλία με το μεγαλύτερο ποσοστό (40%) λόγω των ποσοστώσεων που επέβαλε το 2010. Χρέος μας λοιπόν η αφύπνιση και η στήριξη. Η στήριξη προς τα θύματα των σκληρών αδικιών σε πολλές γυναίκες αλλά και στα όνειρα και την αριστεία. Όχι στη σεξιστική διάκριση αλλά ενθάρρυνση και υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων αυτών που θα επιτρέψουν σε όλες τις γυναίκες να ζήσουν τη ζωή που αυτές αποφασίζουν.
Διαβάστε επίσης
Ακολουθήστε το Portraits στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση