Ο Μαρτέν Μαρζέλα διαφέρει σαν σχεδιαστής από τους συναδέλφους του. Πέρα από τη μοναδική δημιουργική ματιά, ο Μαρζέλα έχει επιλέξει να ζει στην ανωνυμία, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας και τις αδιάκριτες ερωτήσεις του Τύπου. Το μόνο που επιθυμεί να προωθεί είναι η δουλειά του, η οποία εδώ και 30 χρόνια εξυμνείται για την πρωτοπορία της.
Ποιος είναι ο εμβληματικός σχεδιαστής πίσω από τον οίκο Maison Margiela;
Ο Μαρζέλα γεννήθηκε στις 9 Απριλίου του 1957 στο Γκενκ του ανατολικού Βελγίου. Αποφοίτησε από την περίφημη Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών της Αμβέρσας το 1979, ακριβώς την ίδια περίοδο όπου η βιομηχανία της μόδας άρχιζε να ανθίζει στην πόλη. Ο νεαρός Μαρζέλα ήταν ένα από τα πολλά βελγικά «θαύματα», που αποφοίτησαν από την Ακαδημία εκείνη την περίοδο. Πιο συγκεκριμένα τα σχεδιαστικά «φαινόμενα» της σχολής έγιναν γνωστοί ως «Αμβέρσα 6» και είδαν τα ονόματα τους να φιγουράρουν ανάμεσα σε εκείνα των πιο επιτυχημένων σχεδιαστών. Μάλιστα, κάποιοι από τους «6» συνεργάστηκαν μεταξύ τους, δημιουργώντας κομμάτια και συλλογές που συγκλόνισαν τους κριτικούς μόδας. Μία εξ αυτών ήταν η συνεργασία των Ντρις βαν Νότεν και Ανν Ντεμεουλμέστερ. Παρ’ όλα αυτά ο Μαρζέλα κράτησε απόσταση από την θαυματουργή ομάδα «Αμβέρσα 6».
Κατά τη διάρκεια των πέντε πρώτων χρόνων της καριέρας του ο ίδιος επέλεξε να σχεδιάζει ελεύθερα, σε freelance επίπεδο, μέχρι που μετακόμισε στο Παρίσι. Εκεί πέρασε δύο χρόνια δουλεύοντας στο ατελιέ του ριζοσπαστικού -και σε πολλές περιπτώσεις camp- οίκου μόδας Jean Paul Gaultier. Μετά από εκεί ο Μαρζέλα αποφάσισε να δημιουργήσει το δικό του brand και το 1989 «γεννιέται» το Maison Margiela, δείχνοντας πως το σχεδιαστικό του ταλέντο δεν μπορεί παρά να φέρει μονάχα τη δική του ξεχωριστή ταυτότητα.
Τα σχέδια του Μαρζέλα ήταν μία αναπνοή φρέσκου αέρα. Ήταν δημιουργικά, έξυπνα και εξαιρετικά καινοτόμα. Αρχιτεκτονικά πειραματικά ενδύματα που διαμορφώθηκαν από μια τυχαία ποικιλία διαφόρων αποικοδομημένων και ανακατασκευασμένων υλικών: Από σχοινιά, πλαστικά και αλουμινόχαρτα έως δαντέλες. Τα σχέδιά του ήταν τόσο ανορθόδοξα όσο και οι επιδείξεις στις οποίες τα παρουσίαζε. Ενδεικτικό παράδειγμα ήταν το fashion show του 1989: Ο Μαρζέλα δημιούργησε μία επίδειξη σε έναν ανοιχτό χώρο στο κέντρο του Παρισιού. Οι θέσεις δεν είχαν ονόματα όπως συνηθίζονταν, ενώ ο χώρος ήταν ανοιχτός έτσι ώστε περαστικοί να μπορούν να παρακολουθήσουν εξίσου το show. Έτσι, μαζεύτηκαν δεκάδες παιδιά τα οποία την ώρα της επίδειξης έτρεχαν πάνω στην πασαρέλα και ανάμεσα στα μοντέλα, ενώ κάποια κατάφεραν να σκαρφαλώσουν στους ώμους τους.
Ένα ακόμη αξιοπερίεργο στοιχείο της δουλειάς του Μαρζέλα ήταν το γεγονός πως κάλυπτε τα πρόσωπα των μοντέλων του. Πότε τα μαλλιά τους κάλυπταν με αριστουργηματικό τρόπο τα μάτια τους, πότε τα χαρακτηριστικά των προσώπων του καλύπτονταν από μεγάλες μαύρες λωρίδες ταινίας και πότε τα κεφάλια τους ήταν εντελώς κρυμμένα σε εκθαμβωτικές μάσκες. Ο Μαρζέλα αγαπούσε την ανωνυμία σε τέτοιο βαθμό που ήθελα ακόμα και τα μοντέλα του να μην ξεχωρίζουν, μονάχα η δουλειά του. Κατά τη διάρκεια της εξαιρετικής καριέρας του ο σχεδιαστής αποφάσισε να μείνει εντελώς έξω από το προσκήνιο. Ποτέ δεν έδωσε συνέντευξη Τύπου, δεν περπάτησε σε κόκκινο χαλί και δεν πόζαρε μπροστά από τον φωτογραφικό φακό, όπως άλλοι συνάδελφοι του. Ακόμα και το τελετουργικό της υπόκλισης στο τέλος της επίδειξης για εκείνον ήταν απαγορευμένο!
Αυτή η αυστηρή προστασία της ιδιωτικής του ζωής διασφάλισε ότι η προσοχή στρέφεται αποκλειστικά στο έργο του. Ο Μαρζέλα, έτσι, αποτελεί μία ειρωνική «ανωμαλία» στη βιομηχανία της μόδας, η οποία πλέον έχει επικεντρωθεί στη προβολή με κάθε μέσο και με κάθε διασημότητα. Οι σχεδιαστές θυσιάζουν στον βωμό του καταναλωτισμού και της υπερπροβολής τόσο τη δημιουργικότητα τους όσο και την ποιότητα της δουλειάς τους. Αντιθέτως το χαμηλό -σχεδόν άγνωστο- προφίλ του Μαρζέλα ευνόησε τη δικιά του, ενώ η σεμνότητα του φαίνεται ακόμα και στην ανωνυμία των ετικετών, που είναι ραμμένες στα ρούχα του.
Ωστόσο, όπως κάθε άλλη επιχείρηση έτσι και ο οίκος του Μαρζέλα βρέθηκε σε ταραχώδη νερά κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης του 2008. Εκείνη την περίοδο είχε διαρρεύσει πως ο ίδιος έψαχνε να διορίσει έναν νέο καλλιτεχνικό διευθυντή στη θέση του. Τα ονόματα των Ραφ Σίμονς και ο Χίντερ Ακκερμάν, είχαν την τιμητική τους, όμως, και οι δύο σχεδιαστές απέρριψαν τη θέση. Αφού ο ίδιος ο Μαρζέλα έφυγε οριστικά από το οίκο του το 2009, χωρίς φυσικά να αποκαλύφθηκαν οι λόγοι, κανένας νέος σχεδιαστής δεν τον διαδέχθηκε. Λίγα χρόνια μετά ο αμφιλεγόμενος αλλά ταλαντούχος Τζον Γκαλιάνο, ο οποίος προσπαθούσε να αποκαταστήσει την καριέρα του, ανέλαβε τη θέση τον Οκτώβριο του 2014. Είναι περιττό να πούμε πως οι συλλογές που ακολούθησαν με τον Γκαλιάνο στο πηδάλιο του οίκου ήταν το λιγότερο ευρηματικές!
Η επιστροφή του Μαρζέλα
Από το 2009 έως σήμερα ο Μαρζέλα είχε αποτραβηχτεί από το χώρο της τέχνης. Από ό,τι φαίνεται τώρα σχεδιάζει τη δυναμική του επιστροφή όχι, όμως, μέσα από μία νέα συλλογή και ένα fashion show. Μετά από 12 χρόνια απουσίας από τον χώρο της μόδας, ο θρυλικός Βέλγος σχεδιαστής ανακοίνωσε την επιστροφή του μέσα από μια έκθεση. Πιο συγκεκριμένα, ο Μαρζέλα θα εκθέσει τα έργα του στη Lafayette Anticipations Gallery στο Παρίσι. Η έκθεση με τον τίτλο «Martin Margiela», που θα ανοίξει στις 15 Απριλίου, θα φιλοξενήσει γλυπτά, φωτογραφίες και installations, που δεν έχουν εκτεθεί ποτέ ξανά δημοσίως.
«Αυτή η έκθεση τιμά την ιδέα ότι ο Μαρτέν Μαρζέλα ήταν πάντα ένας καλλιτέχνης, που η δουλειά του έχει εξελιχθεί από τότε, εντός και εκτός του καλλιτεχνικού κόσμου. Ο Μαρζέλα πάντα μας έκανε να βλέπουμε τα πράγματα με μία φρέσκια ματιά. Πηγαίνοντας κόντρα στο ρεύμα, καλλιέργησε μία εμμονή για τους διακριτικούς ανθρώπους, τα εγκαταλελειμμένα αντικείμενα και τα ξεχασμένα μέρη και γεγονότα, αποδίδοντάς τους νέα αξιοπρέπεια», αναφέρει σε ανακοίνωσή της η gallery για την έκθεση του Μαρζέλα.
Αναμένουμε, λοιπόν, να δούμε τη συνέχεια της τέχνης του εμβληματικού Μαρζέλα, η οποία δεν περιορίζεται μονάχα στο χώρο της μόδας!
Διαβάστε επίσης:
Τζέιν Μπίρκιν: Όταν το αγγλικό style συνάντησε το γαλλικό
Twiggy: Το μοντέλο – σύμβολο των 60s μέσα από 10 φωτογραφίες
Yves Saint Laurent & Bottega Veneta: Οι συλλογές Άνοιξη/Καλοκαίρι 2021 έκλεψαν τις εντυπώσεις
Ακολουθήστε το Portraits στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση