Τα δερμάτινα μπουφάν, τα ανοιξιάτικα βαμβακερά φορέματα και τα τζιν παντελόνια θεωρούνται must κομμάτια, που δεν πρέπει να λείπουν από μια γυναικεία ντουλάπα. Γνωρίζουμε, όμως, πώς επηρεάζουν το περιβάλλον αυτά τα αγαπημένα μας κομμάτια; Σύμφωνα με στοιχεία, κάθε χρόνο καταναλώνουμε περίπου 80 δισ. κομμάτια ρούχων, ένας όγκος που επιβαρύνει σημαντικά τον πλανήτη. Σύμφωνα με το Πρόγραμμα Δράσης για τα Απόβλητα και τους Πόρους (WRAP) – μια φιλανθρωπική οργάνωση που συνεργάζεται με κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και κοινότητες για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των πόρων – ρούχα αξίας περίπου 140 εκατομμυρίων δολαρίων καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής κάθε χρόνο.
Η Alice Wilby, σύμβουλος βιωσιμότητας στον τομέα της μόδας και εκπρόσωπος της Extinction Rebellion, μιας ομάδας που ζητά από τις κυβερνήσεις να αναλάβουν δράση για την αλλαγή του κλίματος, μιλώντας στο The Independent ανέφερε ότι αυτό το είδος κακομεταχείρισης των ενδυμάτων έχει ως αποτέλεσμα την «σπατάλη χρησιμοποιήσιμων υφασμάτων, που απελευθερώνουν σιγά σιγά τις τοξίνες και μικροΐνες στο έδαφος και το νερό και συμβάλλει σημαντικά στις εκπομπές μεθανίου».
Και αυτό είναι μόνο ένα μέρος του προβλήματος. Μέχρι το 2050 αναμένεται ότι η βιομηχανία της μόδας θα χρησιμοποιήσει μέχρι και το 25% του παγκόσμιου άνθρακα, καθιστώντας την μία από τις πιο ρυπογόνες βιομηχανίες.
Τι μπορούμε λοιπόν, να κάνουμε ως καταναλωτές, για να το αλλάξουμε αυτό;
Ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για να περιορίσουμε τον αρνητικό αντίκτυπο της βιομηχανίας της μόδας στο περιβάλλον είναι, ως καταναλωτές, να αρχίσουμε να επιλέγουμε πιο βιώσιμα υλικά. Ωστόσο, δεδομένου ότι όλες οι συμβατικές ίνες έχουν διαφορετικές περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις, το να καταλήξουμε στα υλικά που μπορούμε να αγοράζουμε είναι αρκετά περίπλοκο. Η Wilby εξηγεί ότι υπάρχουν πολλοί παράγοντες, που επηρεάζουν τα διαπιστευτήρια ενός βιώσιμου υφάσματος, συμπεριλαμβανομένου του ποσού του νερού ή της ενέργειας που χρειάζεται για την παραγωγή του, του τόπου παραγωγής του και του τρόπου με τον οποίο η παραγωγή του επηρεάζει τη βιοποικιλότητα.
Τα χειρότερα υφάσματα για το περιβάλλον: βαμβάκι, συνθετικά και ζωϊκά υλικά
Βαμβάκι
Ενώ το βαμβάκι είναι μια φυσική ίνα, που μπορεί να βιοδιασπαστεί, είναι επίσης μία από τις πιο περιβαλλοντικά απαιτητικές καλλιέργειες. Η Wilby εξηγεί ότι το βαμβάκι είναι «πολύ δύσκολο στην καλλιέργεια και επεξεργασία», καθώς απαιτούνται 10.000 με 20.000 γαλόνια νερό για να φτιαχτεί ένα μόνο τζιν και μέχρι 3.000 για να φτιαχτεί ένα μπλουζάκι. Η σύμβουλος της μόδας προσθέτει ότι η βαμβακοκαλλιέργεια απαιτεί, επίσης, τη χρήση πολλών φυτοφαρμάκων και τοξικών χημικών ουσιών, που καταλήγουν στη γη και στις παροχές νερού.
Σύμφωνα με το Fashion For Good, στην παραγωγή βαμβακιού καταναλώνεται το ένα έκτο του συνόλου των φυτοφαρμάκων που χρησιμοποιείται παγκοσμίως, επιβαρύνοντας τους αγρότες και τις τοπικές κοινότητες με επιβλαβείς χημικές ουσίες, σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Μάλιστα, στις αναπτυσσόμενες χώρες περίπου 20.000 άτομα πεθαίνουν από καρκίνο και υποφέρουν από αποβολές ως αποτέλεσμα των χημικών ουσιών που ψεκάζονται στις βαμβακοκαλλιέργειες.
Ο Peter Maddox, διευθυντής της οργάνωσης WRAP, συμφωνεί, εξηγώντας ότι είναι επιτακτική ανάγκη η παραγωγή βαμβακιού να γίνει όσο το δυνατόν πιο αειφόρα, περιορίζοντας το περιβαλλοντικό της αποτύπωμα και χρησιμοποιώντας λιγότερα φυτοφάρμακα.
Συνθετικά (Πολυεστέρας, Νάιλον και Ακρυλικό)
Η Laura Balmond, υπεύθυνη του έργου Make Circular Fashion, αναφέρει ότι τα συνθετικά υφάσματα παράγονται συνήθως από πετρέλαιο και αποτελούν το 63% των υλικών εισροών για την παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων. Τα πιο συνηθισμένα υλικά αυτής της κατηγορίας είναι ο πολυεστέρας (55%), το νάιλον (5%) και ακρυλικό (2%). Ενώ οι ίνες με βάση το πλαστικό δεν απαιτούν γεωργική εργασία και καλλιέργεια και απαιτούν λίγο νερό για την παραγωγή και τη μεταποίηση τους, επηρεάζουν αρνητικά το περιβάλλον με άλλους τρόπους.
Όχι μόνο τα συνθετικά υφάσματα δεν είναι βιοδιασπώνται, όλα στηρίζονται στις πετροχημικές βιομηχανίες για την πρώτη ύλη τους, πράγμα που σημαίνει ότι αυτό το είδος της βιομηχανίας της μόδας εξαρτάται από την εξόρυξη ορυκτών καυσίμων. Εκτός από τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που προκύπτουν κατά την εξόρυξη, κατασκευή και αποστολή συνθετικών ενδυμάτων και υλικών, η χρήση ορυκτών καυσίμων έχει κι άλλες ζημιογόνες επιπτώσεις, όπως οι πετρελαιοκηλίδες, οι εκπομπές μεθανίου και η διαταραχή της ζωής των άγριων ζώων, σύμφωνα με την Wilby.
Υλικά που προέρχονται από ζώα (μαλλί, δέρμα και γούνα)
Σύμφωνα με την Balmond, οι ίνες με βάση την πρωτεΐνη, όπως το μαλλί, αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 2% όλων των χρησιμοποιούμενων ινών και, αν παραχθούν χωρίς να χρησιμοποιούν ή διατηρούν οποιεσδήποτε ανησυχητικές ουσίες, μπορούν να βιοδιασπασθούν με ασφάλεια. Ωστόσο, υλικά όπως το δέρμα είναι υπεύθυνα για τις τεράστιες εκροές μεθανίου.
Το μεθάνιο είναι τουλάχιστον 20 φορές ισχυρότερο ως αέριο του θερμοκηπίου συγκριτικά με το διοξείδιο του άνθρακα και ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO) εκτιμά ότι τα ζώα ευθύνονται για το 14,5% περίπου των παγκόσμιων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου.
Οι επιπτώσεις στα ζώα και τους εργαζομένους στην κτηνοτροφία και την βιομηχανία δερμάτινων ειδών είναι τεράστιες. Η Extinction Rebellion αναφέρει ότι ένα δισεκατομμύριο ζώα σκοτώνονται για το δέρμα τους κάθε χρόνο, ενώ το 85% του δέρματος στον κόσμο είναι ψεκασμένο με χρώμιο, μια εξαιρετικά τοξική ουσία που συχνά προκαλεί στους εργάτες των βυρσοδεψείων καρκίνο και δερματικές παθήσεις.
Η Balmond προσθέτει ότι συχνά χρησιμοποιούνται τοξικές χημικές ουσίες για τη διατήρηση του μαλλιού και της γούνας, οι οποίες, εάν διοχετευθούν ή αποβληθούν, μπορούν να μολύνουν το νερό, προκαλώντας καταστροφική ρύπανση.
Τα καλύτερα υφάσματα για το περιβάλλον: Ανακυκλωμένα υλικά, τεχνητές κυτταρίνες και ίνες βλαστών
Ανακυκλωμένα υλικά
Για να είναι πραγματικά φιλική προς το περιβάλλον η βιομηχανία της μόδας, η Extinction Rebellion πιστεύει ότι πρέπει να σταματήσουν να χρησιμοποιούνται παρθένοι πόροι για τη δημιουργία νέων υλικων και αντ ‘αυτού να χρησιμοποιούνται ξανά και ξανά αυτά που έχουμε. Ευτυχώς, παρατηρείται ήδη μια αυξανόμενη τάση χρήσης ανακυκλωμένου μαλλιού, βαμβακιού και συνθετικών υφασμάτων.
Για παράδειγμα, ο ανακυκλωμένος πολυεστέρας είναι μια πιο βιώσιμη εναλλακτική λύση, καθώς απαιτείται έως και η μισή ενέργεια για να παραχθεί και να αποθηκευτεί το πλαστικό από τους χώρους υγειονομικής ταφής.
Τεχνητές ίνες κυτταρίνης
Ως ίνες με βάση την κυτταρίνη χαρακτηρίζονται εκείνες που λαμβάνονται από φυτικά υλικά, σύμφωνα με την Balmond. Αυτό το υλικό μπορεί είτε να εκχυλισθεί απευθείας από φυτά, όπως το βαμβάκι, είτε να υποβληθεί σε χημική επεξεργασία για να εκχυλίσει την κυτταρίνη. Εάν παράγονται χωρίς τη χρήση οποιωνδήποτε ανησυχητικών ουσιών, οι ίνες με βάση την κυτταρίνη μπορούν να βιοδιασπαστούν με ασφάλεια.
Η Extinction Rebellion υποστηρίζει τις βιοδιασπώμενες εναλλακτικές λύσεις, όπως είναι το pinatex, το οποίο είναι υποπροϊόν του ανανά.
Ίνες βλαστών
Οι ίνες αυτές προέρχονται από φυτά με στέλεχος που αποτελείται από ξύλινο πυρήνα και ινώδη φλοιό, όπως κάνναβη, λινάρι, τσουκνίδα και γιούτα. Αυτά τα υλικά παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον λόγω του μικρού αποτυπώματος τους σε σύγκριση με άλλες φυσικές ίνες, της χαμηλής κατανάλωσης νερού και της ανθεκτικότητάς τους σε παράσιτα και ασθένειες.
Η Extinction Rebellion υποστηρίζει ότι η κάνναβη αποτελεί μια από τις καλύτερες εναλλακτικές λύσεις για το βαμβάκι επειδή χρειάζεται πολύ λιγότερο νερό, μπορεί να αναπτυχθεί σε πολλά διαφορετικά περιβάλλοντα σε όλο τον κόσμο, ευδοκιμεί χωρίς την ανάγκη για φυτοφάρμακα και συμβάλλει περίπου στο ήμισυ του αποτυπώματος άνθρακα.
Εκτός από την επένδυση στα σωστά υφάσματα, υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορούμε όλοι να βελτιώσουμε τη βαθμολογία βιωσιμότητας της ντουλάπας μας.
Παρακάτω ακολουθούν πέντε χρήσιμες συμβουλές:
Φορέστε περισσότερο, σπαταλάτε λιγότερο: Την επόμενη φορά που θέλετε να αγοράσετε κάτι, αναρωτηθείτε: πόσες φορές θα το φορέσω αυτό; Σύμφωνα με το Fashion For Good, φορώντας τα ρούχα σας για πάνω από εννέα μήνες, μπορείτε να μειώσετε τη χρήση αποβλήτων και νερού κατά 20-30%.
Γρήγορες και κρύες πλύσεις: Το πλύσιμο των ρούχων με κρύο νερό σε ένα γρήγορο πρόγραμμα απαιτεί τη μισή ενέργεια συγκριτικά με το ζεστό πλύσιμο.
Φροντίστε τα ρούχα σας: Μπορεί να φανεί προφανές, αλλά η φροντίδα των ρούχων σας, καθ ‘όλη τη διάρκεια του χρόνου, θα τους δώσει μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Έτσι, δεν θα χρειάζεται να προβαίνετε συνέχεια σε αγορές νέων ρούχων.
Ανακύκλωση: Αν δεν μπορείτε να βρείτε άλλη χρήση για τα ρούχα σας και δεν τα θέλετε πια, ανακυκλώστε τα.
Αφιερώστε χρόνο για να ανακαλύψετε το δικό σας προσωπικό στυλ, μακριά από την επιρροή των μέσων ενημέρωσης και των social media. Κάντε έξυπνες επιλογές, που θα αναβαθμίσουν τη ντουλάπα σας και δεν θα επιβαρύνουν το περιβάλλον.