Στη ξέφρενη και αγχωτική εποχή μας, οι φόβοι και οι καταπιεστικές καταστάσεις μας κάνουν να ξεχνάμε τη χαρά της ζωής, που κρύβεται στην κάθε στιγμή που ζούμε στο τώρα με ευγνωμοσύνη και καλοσύνη.
Η Μυρτώ Λεγάκη, Certified Mindfulness Instructor UMASS CFM/Brown University, μας μιλάει στο Portraits.gr για τη σημασία του Mindfulness, για να μπορούμε να επιστρέφουμε στο τώρα, να γεμίζουμε από τη δύναμη της ζωής, να νιώθουμε την αναπνοή, το σώμα μας, να αντιλαμβανόμαστε τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας.
Έχοντας διαύγεια αλλά και κατανόηση, αντιμετωπίζοντας οτιδήποτε ανακαλύπτουμε χωρίς κριτική, μαθαίνουμε να λειτουργούμε με μεγαλύτερη ψυχραιμία, αυτοκυριαρχία, ωριμότητα και καλοσύνη. Όπως εξηγεί, το mindfulness, οι νευροεπιστήμες και ψυχολογία και βοηθούν να διαχειριζόμαστε το άγχος και τις δυσκολίες καλύτερα και να ζούμε στο μέγιστο των δυνατοτήτων μας, σε όλους τους τομείς της ζωής μας.
Τι είναι το mindfulness; Ποια είναι η ιστορία του και πώς μας βοηθάει;
To mindfulness (ενσυνειδητότητα) είναι μια αποτελεσματική μέθοδος με πολλά επιστημονικά τεκμηριωμένα οφέλη σε ψυχικό, σωματικό και συναισθηματικό επίπεδο που εφαρμόζεται για περισσότερα από 40 χρόνια στα μεγαλύτερα νοσοκομεία, πανεπιστήμια, εκπαιδευτικά ιδρύματα και εταιρίες σε όλο τον κόσμο.
Αποτελεί επιστημονικά αποδεδειγμένη προσέγγιση που υποστηρίζεται από πάνω από 6.000 δημοσιευμένες επιστημονικές μελέτες οι οποίες έχουν αποδείξει ότι συμβάλλει στην ανάπτυξη δεξιοτήτων που μας επιτρέπει να διατηρούμε την ψυχική ισορροπία μας ακόμη και σε περιόδους δυσκολιών.
Μαθαίνουμε να επιστρέφουμε πάντα σε αυτό που υπάρχει εδώ τώρα, αυτή τη στιγμή. Να νιώθουμε την αναπνοή, το σώμα μας, να αντιλαμβανόμαστε τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας, να έχουμε διαύγεια αλλά και κατανόηση, αντιμετωπίζοντας οτιδήποτε ανακαλύπτουμε χωρίς κριτική. Μαθαίνουμε να λειτουργούμε με μεγαλύτερη ψυχραιμία, αυτοκυριαρχία, ωριμότητα και καλοσύνη.
Καλλιεργούμε δεξιότητες που μας θωρακίζουν απέναντι στις αναπόφευκτες δυσκολίες που έχει η ζωή, άγχος, προβλήματα υγείας, δυσκολίες στις σχέσεις μας, οικονομικά βάρη κλπ. Είναι μια προσέγγιση που μας βοηθά να ζούμε τη ζωή μας καλύτερα και με περισσότερο νόημα. Συχνά ανακαλύπτουμε και μια αίσθηση ευγνωμοσύνης για το δώρο της ζωής, απολαμβάνοντας πράγματα που πριν θεωρούσαμε δεδομένα.
Εφαρμόζεται εδώ και 40 χρόνια στον τομέα της Υγείας και της Ψυχικής Υγείας παγκοσμίως και συστήνεται σαν συμπληρωματική θεραπεία καθώς συμβάλλει στη βελτίωση και την αντιμετώπιση πολλών ιατρικών και ψυχολογικών παθήσεων (χρόνιες ασθένειες ή πόνος, υπέρταση, κεφαλαλγίες, καρκίνος, καρδιακές παθήσεις, άσθμα, προβλήματα στο πεπτικό σύστημα, αυτοάνοσα, γενικευμένη αγχώδης διαταραχή, κρίσεις πανικού, κατάθλιψη, μετατραυματικό στρες).
Εφαρμογές mindfulness χρησιμοποιούνται επίσης με πολύ καλά αποτελέσματα από μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες (Google, Apple, Aetna, Goldman Sachs, HSBC, Intel, Nike, κ.ά.), Πανεπιστήμια (Oxford, Harvard, Brown κ.ά.) και χιλιάδες σχολικά εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Πότε ξεκινήσατε να ασχολείστε με το χώρο αυτό και τι υπηρεσίες προσφέρετε;
Αναζητώντας έναν τρόπο να διαχειριστώ μια εξαιρετικά δύσκολη περίοδο στη ζωή μου με ένα θέμα υγείας και έντονο άγχος που έφτασε στο burnout, ξεκίνησα να εξασκούμαι στο mindfulness το 2010. Μέχρι τότε, δούλευα για 15 χρόνια σε πολύ απαιτητικά περιβάλλοντα με πολύ έντονο στρες, σαν σύμβουλος επιχειρήσεων και marketing manager σε μεγάλες εταιρίες στη Ν. Υόρκη, το Λονδίνο και την Αθήνα. Η πρακτική με βοήθησε να δω τα πράγματα διαφορετικά και να αλλάξω τη ζωή μου σε όλα τα επίπεδα.
Μετά λοιπόν από πολλά χρόνια προσωπικής εξάσκησης και μια πολύχρονη μετεκπαίδευση στην Αμερική στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης και έπειτα στο Πανεπιστημίου Brown, από τα κορυφαία επιστημονικά κέντρα εκπαίδευσης στο mindfulness, ίδρυσα το One Breath Mindfulness Center. Εξειδικευόμαστε στην παροχή επιστημονικά τεκμηριωμένων προγραμμάτων coaching και σεμιναρίων για εταιρίες και ιδιώτες, που συνδυάζουν mindfulness, νευροεπιστήμες και ψυχολογία και βοηθούν να διαχειριζόμαστε το άγχος και τις δυσκολίες καλύτερα και να ζούμε στο μέγιστο των δυνατοτήτων μας, σε όλους τους τομείς της ζωής μας. Παράλληλα, υποστηρίζουμε στρατηγικά οργανισμούς και ιδρύματα στον τομέα της υγείας και της ψυχικής υγείας, προσφέροντας πρόσβαση στα προγράμματά μας σε ανθρώπους που το έχουν περισσότερο ανάγκη (όπως είναι σύλλογοι ασθενών ή ΜΚΟ).
Στο coaching σε στελέχη και επιχειρήσεις, ποιες είναι οι μεγαλύτερες ανάγκες, τι ζητάνε συνήθως;
Ειδικά το τελευταίο διάστημα για όλες τις επιχειρήσεις ανεξαρτήτως κλάδου ή μεγέθους, η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η διαχείριση του άγχους και η καλλιέργεια ψυχικής ανθεκτικότητας. Σε αυτή την κατεύθυνση, έχουμε συνεργαστεί στην Ελλάδα και το εξωτερικό με μεγάλες εταιρίες σε διάφορους κλάδους, όπως η Microsoft, Google, Τράπεζα Πειραιώς, Nestle, GlaxoSmithKline, ABBVIE, Coca Cola HBC και πολλές άλλες.
Σε μια εποχή με μεγάλη αβεβαιότητα και ταχύτατους ρυθμούς, η εφαρμογή ολιστικών προσεγγίσεων για την ψυχική υγεία, την ευεξία και την αποτελεσματικότητα του ανθρώπινου δυναμικού, υποστηρίζει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την δημιουργία υγιών και βιώσιμων οργανισμών. Πλέον δεν είναι πολυτέλεια, αλλά ανάγκη.
Αυτό είναι ακόμη πιο σημαντικό για όσους βρίσκονται σε ηγετικές θέσεις. Δουλεύουμε με Leadership Teams και C-level executives που έχουν εξαιρετικά απαιτητικούς ρόλους και παίρνουν αποφάσεις που επηρεάζουν πολύ κόσμο. Εκεί το ζητούμενο είναι να αποκτήσουν μεγαλύτερη επίγνωση, εσωτερική ηρεμία και αυτοκυριαρχία, ενσυναίσθηση και συναισθηματική νοημοσύνη ώστε να παίρνουν πιο σοφές και ώριμες αποφάσεις, να ηγούνται με μεγαλύτερη διαισθητικότητα και στρατηγική σκέψη και να είναι πιο αποτελεσματικοί στο ρόλο τους. Αυτό που ονομάζουμε mindful leadership. Δεν είναι τυχαίο ότι οι πιο επιτυχημένοι ηγέτες και CEOs των μεγαλύτερων εταιριών παγκοσμίως εξασκούνται στο διαλογισμό.
Και πιστεύω ότι όσο περισσότεροι ηγέτες, όχι μόνο στις επιχειρήσεις, αλλά και σε κάθε τομέα της κοινωνίας – από την πολιτική και τη δημόσια υγεία, στον αθλητισμό και την τέχνη, ηγούνται με περισσότερη ενσυναίσθηση, συμπόνια και ανθρωπιά – τόσο καλύτερος θα είναι ο κόσμος που θα αφήσουμε πίσω μας.
Γιατί πιστεύετε ότι υπάρχει αύξηση τον τελευταίο καιρό στο ενδιαφέρον του κόσμου για το διαλογισμό;
Το ενδιαφέρον μεγαλώνει γιατί μεγαλώνει η ανάγκη, αλλά και η προθυμία, να συνδεθούμε με τον εαυτό μας και να διαχειριστούμε την πολυπλοκότητα του σύγχρονου κόσμου, το άγχος και την υγεία μας. Παράλληλα, η αποτελεσματικότητα του mindfulness έχει πλέον αναδειχθεί μέσα από 6.000 δημοσιευμένες επιστημονικές έρευνες και αυτό έχει βοηθήσει στο να αποκτήσει εγκυρότητα.
Είναι ενδεικτικό ότι πλέον η πρακτική αρχίζει να εφαρμόζεται και στον πολιτικό χώρο – στη Μ. Βρετανία, τη Γερμανία και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, πολιτικοί εκπαιδεύονται στο mindfulness, αναγνωρίζοντας τα οφέλη. Με τη συστηματική εξάσκηση στο mindfulness, οι πολιτικοί ηγέτες θα μπορούν να καλλιεργήσουν συναισθηματική νοημοσύνη, αυτοκυριαρχία και ενσυναίσθηση και έτσι να λαμβάνουν ορθότερες αποφάσεις για το κοινό καλό σε θέματα όπως είναι η δημόσια υγεία, η δημόσια εκπαίδευση και η περιβαλλοντική πολιτική.
Υπάρχει διαφορά στις ανάγκες αντρών και γυναικών; Τι χρειάζονται συνήθως οι γυναίκες; Ποιο φύλο ζητά περισσότερο τη βοήθειά σας και γιατί;
Το άγχος δεν κάνει διακρίσεις. Όμως, οι γυναίκες είναι ίσως λίγο πιο επιβαρυμένες γιατί καλύπτουν πολλούς ρόλους και ειδικά λόγω της πανδημίας έχουν υποστεί μεγαλύτερη πίεση. Πολύ συχνά, φροντίζουν όλους τους άλλους και ξεχνούν να νοιαστούν για τον εαυτό τους. Έτσι υποφέρουν συναισθηματικά αλλά και σωματικά. Ακούω συχνά τις φράσεις “ζω με ένα συνεχές άγχος και τις κρίσεις πανικού”, “δεν ζω τις στιγμές μου, δεν είμαι παρούσα”, “έχω χάσει τον εαυτό μου”, ή “δεν έχω όρεξη για τίποτα πια.”
Σαν αναλογία, το μεγαλύτερο ποσοστό των συμμετεχόντων στα προγράμματα που κάνουμε για ιδιώτες είναι γυναίκες ενώ στα εταιρικά προγράμματα, είναι περίπου ίδια η συμμετοχή. Είναι αλήθεια όμως ότι το ποσοστό των ανδρών αυξάνεται συνεχώς και από την εμπειρία μου, όταν οι άντρες έρχονται σε επαφή με αυτή την πρακτική, συνήθως κάνουν άλματα στην προσωπική τους εξέλιξη. Αγκαλιάζουν την μέθοδο, είναι τυπικοί στην εξάσκηση και επωφελούνται σε πάρα πολλά επίπεδα, στην προσωπική και επαγγελματική τους ζωή.
Στη σημερινή συγκυρία, πώς διαμορφώνονται οι ανάγκες; Τι χρειάζεται περισσότερο ο κόσμος εν μέσω της πανδημίας;
Υπάρχει πολύ έντονο συσσωρευμένο άγχος, δυσφορικά συναισθήματα, κατάθλιψη, αβεβαιότητα και φόβος. Συχνά οι άνθρωποι έρχονται στα προγράμματα μας μετά από μια διάγνωση, ένα αποσταθεροποιητικό γεγονός στη ζωή τους ή όταν χτυπήσει κάποιο “καμπανάκι” που θα τους ωθήσει να αντιληφθούν ότι ο τρόπος που ζούσαν μέχρι τώρα δεν μπορεί να συνεχιστεί.
Αυτό φυσικά δεν είναι κάτι καινούριο. Άγχος υπήρχε ανέκαθεν, ακόμη και προ πανδημίας, και το σίγουρο – δυστυχώς – είναι ότι θα συνεχίσει να υπάρχει. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής είναι εξουθενωτικός. Το νευρικό μας σύστημα δέχεται απείρως περισσότερα ερεθίσματα καθημερινά από ό,τι είναι σχεδιασμένο να επεξεργάζεται.
Χρειαζόμαστε λοιπόν εργαλεία για να αντιμετωπίζουμε το άγχος, να έχουμε αυτοκυριαρχία, να παίρνουμε απόσταση από τις δυσκολίες, να μην χανόμαστε σε καταστροφικές σκέψεις και να φροντίζουμε τη υγεία μας καλύτερα. Και κάτι ακόμη. Χρειάζεται να θυμηθούμε πώς είναι να είμαστε παρόντες, να ζούμε τη ζωή μας συνειδητά και να νιώθουμε ευγνωμοσύνη για ό,τι έχουμε, ακόμη και εν μέσω της πανδημίας.
Πότε ξεκινήσατε υπηρεσίες online ποια ήταν η αντίδραση του κοινού;
Η αλήθεια είναι ότι σκεφτόμασταν από την αρχή να προσφέρουμε online μαθήματα, που στο εξωτερικό υπάρχουν εδώ και χρόνια στον κλάδο της εκπαίδευσης mindfulness, αλλά δεν ήταν προτεραιότητα. Οι συνθήκες όμως του τελευταίου χρόνου μας ώθησαν να επισπεύσουμε τη διαδικασία για να υποστηρίξουμε την έντονη ανάγκη που υπάρχει τώρα.
Ξεκινήσαμε λοιπόν πέρσι το Μάρτιο, αμέσως μετά την ανακοίνωση του πρώτου lockdown, να προσφέρουμε καθημερινά δωρεάν online μαθήματα διαλογισμού mindfulness για όλους. Αυτή η ενέργεια είχε τεράστια απήχηση και την πρώτη μέρα συγκέντρωσε ζωντανά 1.000 ανθρώπους. Από την τρίτη μέρα και μετά, σχεδόν 3.000 Έλληνες συνδέονταν από όλο τον κόσμο για να κάνουν πρακτική mindfulness μαζί, μια πραγματικά συγκινητική εμπειρία.
Σήμερα προσφέρουμε μια μεγάλη γκάμα από online σεμινάρια mindfulness που φιλοξενούνται σε μια σύγχρονη πλατφόρμα e-learning και ένα mobile application ώστε να μπορεί κανείς να εξασκηθεί όπου κι αν βρίσκεται. Επίσης, δημιουργήσαμε μια online κοινότητα που ονομάσαμε Mindfulness Together και συνεχίζουμε τις online ζωντανές συναντήσεις κάτι που βλέπουμε ότι προσφέρει μεγάλη αίσθηση σύνδεσης και υποστήριξη.
Σχεδιάζετε και νέα σεμινάρια; Σε ποια θεματική και γιατί.
Συνεχώς! Καταρχάς έχουμε δημιουργήσει μια γκάμα από εξειδικευμένα εταιρικά σεμινάρια mindfulness πάνω σε διάφορες θεματικές, όπως Mindful Leadership που αναπτύσσει ηγετικές δεξιότητες με βάση το mindfulness, Mindful Communication που βελτιώνει την επικοινωνία, καθώς και Finding Focus που βοηθάει στην εστίαση, την αποδοτικότητα και τη δημιουργικότητα στην εργασία.
Επίσης ολοκληρώνουμε το σχεδιασμό ενός εταιρικού σεμιναρίου που στοχεύει σε μια ολιστική προσέγγιση ψυχικής υγείας και ευεξίας, που περιλαμβάνει εκτός από τη διαχείριση του άγχους, την επικοινωνία και την συναισθηματική νοημοσύνη και στοιχεία που υποστηρίζουν τη σωματική υγεία και ευεξία όπως ο ύπνος, η διατροφή και η άσκηση.
Συνεχίζουμε να συνάπτουμε συνεργασίες με μη κερδοσκοπικούς φορείς υποστηρίζοντας ευάλωτες ομάδες όπως είναι οι άνεργες μητέρες και οι ασθενείς με καρκίνο και αναπηρία, ενώ παράλληλα ετοιμάζουμε retreats, δηλαδή εντατικά σεμινάρια mindfulness.
Ένα όνειρο που γίνεται πραγματικότητα είναι το online retreat που θα γίνει τον Απρίλιο με έναν από τους δασκάλους μου, που είναι από τους σπουδαιότερους εκπαιδευτές mindfulness παγκοσμίως, τον Saki Santorelli. Και φυσικά, όταν με το καλό είναι και πάλι εφικτό, ετοιμάζουμε mindfulness και wellbeing retreats μέσα στη φύση!
Διαβάστε επίσης:
Δρ Ζιζή Παπαχαρίση: Το μέλλον ανήκει στη διαφορετικότητα και στο καινούργιο
Ακολουθήστε το Portraits στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση