Ο Τζον Ροκφέλερ θεωρείται ο πλουσιότερος άνθρωπος της ιστορίας. Στις μέρες της δόξας του, η αξία του υπολογιζόταν στα 418 δισεκατομμύρια δολάρια. Ήταν μία από τις πιο επιφανείς προσωπικότητες του 19ου και του 20ου αιώνα – μεγιστάνας και φιλάνθρωπος.
Το 1870, ίδρυσε την Sandard Oil, η οποία κυριαρχούσε για 41 χρόνια. Κι όσο αυξανόταν η ζήτηση της βενζίνης και της κηροζίνης, τόσο εκτοξευόταν η περιουσία του. Πώς, όμως, ολόκληρη η οικογένειά του απέκτησε την αμύθητη περιουσία της;
O Τζον Ροκφέλερ είδε πού μπορούσε να φτάσει η βιομηχανία του πετρελαίου
Σήμερα, τα ορυκτά καύσιμα έχουν «δαιμονοποιηθεί». Είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την κλιματική αλλαγή, ενώ γίνεται μία παγκόσμια στροφή σε εναλλακτικές πηγές ενέργειας. Δύο αιώνες πριν, ωστόσο, τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά.
Το πετρέλαιο ήταν έτοιμο να αλλάξει τον κόσμο για πάντα. Αυτό είδε και ο Τζον Ροκφέλερ από το Κλίβλαντ, ο οποίος αποφάσισε να συμμετάσχει και να εξελίξει τη βιομηχανία, αναγνωρίζοντας τα προβλήματά της και βρίσκοντας τη λύση του. Ήταν ήδη επιχειρηματίας και έδινε προσοχή στη λεπτομέρεια. Ήξερε πως έπρεπε να αφήσει τη διαφορά και να αφήσει το στίγμα του. Να γίνει ο καλύτερος στον τομέα του – κάτι αρκετά εύκολο, καθώς ο ανταγωνισμός ήταν μηδαμινός.
Μέσα σε δύο χρόνια, ο Τζον Ροκφέλερ ήταν επικεφαλής του μεγαλύτερου διυλιστηρίου πετρελαίου της περιοχής, ενώ μέχρι το 1870, είχε ανοίξει την Standard Oil. Το όνομα δεν ήταν τυχαίο – μέσα σε μία μόλις διετία, εξαγόρασε κάθε πιθανό ανταγωνιστή κι απέκτησε μονοπώλιο. Στην πρώτη δεκαετία, ήταν ο κορυφαίος των ΗΠΑ, αναλαμβάνοντας έργα σε κάθε γωνιά της χώρας.
Δεν ήταν, όμως, κορυφαίος, απλώς επειδή δεν είχε ανταγωνισμό. Έκανε ένα ακόμη μεγάλο βήμα κι άρχισε να αγοράζει ξύλο, δημιουργώντας ο ίδιος τα βαρέλια με τα οποία γίνονταν οι μεταφορές πετρελαίου της Standard Oil, αντί να αγοράζει από κάποιον προμηθευτεί. Το ίδιο έκανε και με τους σωλήνες – κι εκείνοι, ήταν δικοί του. Προσλάμβανε ακόμη και τους δικούς του χημικούς, ώστε να βρει νέους τρόπους εξόρυξης πετρελαίου και περιορισμού της απώλειας.
Ο Ροκφέλερ έκανε περικοπές εξόδων και άρπαζε κάθε ευκαιρία
Φυσικά και έχοντας το μονοπώλιο, θα έφτανε στους στόχους του. Υπήρξε, όμως, και κάτι ακόμη που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην πορεία του: Η προσέγγισή του σε ολόκληρη τη βιομηχανία.
Πάντα αναζητούσε τρόπους εξοικονόμησης χρημάτων. Όπως αναφέρει το Foundation for Economic Education, εκείνη την εποχή, το μόνο προϊόν εξόρυξης που είχε ζήτηση, ήταν η κηροζίνη. Επειδή, όμως, κατά την επεξεργασία της, χανόταν το 40% των ουσιών που διυλίστηκαν, ο Ροκφέλερ προσέλαβε ειδικούς που έδωσαν αξία σε αυτά τα βιοπροϊόντα. Παρήγε, έτσι, βενζίνη και άλλα χημικά που πωλούνταν για ποικίλες χρήσεις (όπως η παραφίνη).
Ήταν διατεθειμένος να επενδύσει χρόνο, χρήμα και έρευνα για να δημιουργήσει κάτι από το μηδέν. Αγόραζε εκτάσεις γης που άλλοι αγνοούσαν κι αντιμετώπιζαν σαν άχρηστες. Στο τέλος, διέψευσε καθέναν που τόλμησε να τον αμφισβητήσει, με εκείνες ακριβώς τις εκτάσεις γης να του αποφέρουν τεράστια κέρδη, μακροπρόθεσμα.
Οι απίστευτες προσφορές της Standard Oil
Ο Τζον Ροκφέλερ ακολουθούσε έναν κανόνα, σχετικά με τις επιχειρήσεις του: Να προσφέρεις το καλύτερο δυνατό προϊόν, στη χαμηλότερη δυνατή τιμή. Αυτό ακριβώς έκανε.
Πριν μπει δυναμικά στο χώρο και βελτιστοποιήσει τις διαδικασίες διύλισης, ένα γαλόνι πετρελαίου κόστιζε 58 σεντς. Δύο χρόνια αφού είχε εκτοπίσει τον ανταγωνισμό της, η Standard Oil είχε «ρίξει» την τιμή στα 30 σεντς. Όσο κι αν αυτό εκνεύριζε τους επιχειρηματίες, οι καταναλωτές το λάτρευαν. Μπορούσαν να φωτίσουν τα σπίτια τους με ελάχιστα χρήματα, είχαν την ευκαιρία να ζήσουν όπως ονειρεύονταν και να κάνουν περισσότερα μετά τη δύση του ηλίου. Αυτός ήταν και ο λόγος που τη στήριζαν φανατικά, χωρίς να σκέφτονται λεπτό να στραφούν σε κάποιον αντίπαλό της.
Ο Ροκφέλερ ήταν σωστός εργοδότης
Εκείνη την εποχή, κυριαρχούσε η εικόνα του «αφεντικού» – του άπληστου ανθρώπου που εκμεταλλευόταν τους εργαζομένους του, οι οποίοι εξαντλούνταν για ελάχιστα χρήματα. Ο Τζον Ροκφέλερ ήταν η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα.
Ήταν ένας σωστός εργοδότης, ο οποίος ήταν γνωστός για τις απελευθερωμένες απόψεις του. Ήταν ευγενικός απέναντι στους υπαλλήλους, ασκούσε κριτική χωρίς να προσβάλλει, εργαζόταν σκληρά κι ο ίδιος, ενώ οι μισθοί που έδινε ήταν αρκετά υψηλοί. Έχαιρε σεβασμού και εκτίμησης, έδινε άδειες και δεν πίεζε κανέναν περισσότερο απ’ όσο άντεχε. Ποτέ δεν απείλησε με απόλυση κι ενδιαφερόταν περισσότερο για την ποιότητα του αποτελέσματος, παρά για το χρόνο που χρειάστηκε ώσπου να ολοκληρωθεί.
Οι υπάλληλοι ένιωθαν την εταιρεία σπίτι τους και ήθελαν πραγματικά να δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό καθημερινά, ώστε εκείνη να εξελίσσεται. Ο διευθυντής τους τούς εμπιστευόταν και προσπαθούσαν να επιβεβαιώσουν την κρίση του.
Οι τράπεζες
Το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας της οικογένειας Ροκφέλερ, αποκτήθηκε χάρη στην επιτυχία του Τζον στη βιομηχανία του πετρελαίου. Δεν ήταν ο μόνος, όμως, που έφτασε ψηλά.
Ο εγγονός του, Ντέιβιντ Ροκφέλερ, έγινε μία από τις πιο επιδραστικές προσωπικότητες στο χώρο των τραπεζών. Ξεκίνησε να εργάζεται για την Chase Manhattan, σχεδόν αμέσως μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ήταν ήδη οικονομικά ισχυρός, αλλά απέδειξε ότι δεν είχε μόνο ένα ηχηρό επώνυμο. Ήταν ικανός να τα βγάλει πέρα μόνος του. Δεν άργησε, μάλιστα, να γίνει CEO του οργανισμού, το 1969.
Στη θέση του εκείνη, είχε στόχο να επεκτείνει την Chase Manhattan. Ταξίδεψε σε ολόκληρη τη χώρα, απέκτησε πολλούς εχθρούς που κατέκριναν κάθε του κίνηση, αλλά τελικά, τα κατάφερε. Μετά από μία μεγάλη αναποδιά που τον κράτησε πίσω, ορθοπόδησε και, χάρη στις δικές του συμβουλές, χτίστηκαν τα κεντρικά της τράπεζας στη Wall Street.
Η πολιτική επιρροή
Τα εγγόνια του Ροκφέλερ ασχολήθηκαν ενεργά με τα κοινά. Δεν ήταν, λοιπόν, τυχαίο το ότι αρκετοί πρωταγωνίστησαν στην πολιτική σκηνή των ΗΠΑ.
Οι Νέλσον και Ουίνθροπ Ροκφέλερ, είναι τα αδέλφια που ξεχώρισαν. Ο πρώτος, ήταν αρκετά φιλόδοξος από παιδί. Είχε κερδίσει την προσοχή του Φράνκλιν Ρούζβελτ, το 1940, και έκτοτε προσπάθησε να πάρει το χρίσμα και να βάλει υποψηφιότητα στις προεδρικές εκλογές. Απέτυχε, αλλά εξέτισε τέσσερις θητείες ως κυβερνήτης της Νέας Υόρκης. Επικεντρώθηκε στην παιδεία και τις τέχνες, ενώ λίγο πριν το θάνατό του, ήταν ο αντιπρόεδρος του Τζέραλντ Φορντ.
Ο Ουίνθροπ, από την πλευρά του, άφησε το στίγμα του στο Αρκάνσας κι όχι στη Νέα Υόρκη. Εκεί ίδρυσε τις δικές του επιχειρήσεις, αλλά τελικά ασχολήθηκε κι εκείνος με την πολιτική. Εκτέλεσε χρέη κυβερνήτη από το 1967 έως το 1971, αυξάνοντας τον κατώτατο μισθό της πολιτείας κι επιτρέποντας στο κοινό να παρακολουθήσει επίσημες συνεδριάσεις.
H φιλανθρωπία
Η φιλανθρωπία είναι το ακριβώς αντίθετο του να κερδίζει κανείς χρήματα. Αποτελεί, όμως, ένα τεράστιο τμήμα της κληρονομιάς των Ροκφέλερ και δε γίνεται να το αγνοήσουμε. Αποτελεί οικογενειακή παράδοση από την εποχή που μόνο ο Τζον ήταν οικονομικά επιφανής. Βαθιά θρησκευόμενος, δώριζε τεράστια χρηματικά ποσά σε εκκλησίες, ενώ όταν συνταξιοδοτήθηκε προσέφερε μισό δισεκατομμύριο δολάρια σε μία σειρά έργων – από τη χρηματοδότηση του Πανεπιστημίου του Σικάγο, την ίδρυση του Πανεπιστημίου Ροκφέλερ που τότε λεγόταν Ινστιτούτο Ιατρικών Ερευνών, ενώ δημιούργησε τον οργανισμό General Education Board για να έχουν περισσότεροι άνθρωποι πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση. Κι όλα αυτά χωρίς να υπολογίζουμε το Ινστιτούτο Ροκφέλερ, το οποίο έχει προσφέρει εκατομμύρια σε κάθε λογής σκοπό – από την επιστήμη και την τέχνη, μέχρι τη δημόσια υγεία.
Οι απόγονοί του, συνέχισαν το έργο του, φροντίζοντας αργότερα και το περιβάλλον.
Διαβάστε επίσης:
Πώς έχασε την περιουσία της η πρώην δισεκατομμυριούχος Τζόσλιν Γουαϊλντενστάιν;
Ακολουθήστε το Portraits στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση