Στρίβοντας δεξιά από την οδό Διδότου στον πεζόδρομο της Δελφών, μία χάλκινη προτομή σε ψηλό, μαρμάρινο βάθρο κοιτάζει κατάματα τον περαστικό.
Η Έλλη Λαμπέτη ζούσε κάποτε εδώ, σ’ αυτό το εξαιρετικής αρχιτεκτονικής σπίτι του κέντρου της Αθήνας με την αετωματική είσοδο, τα προεξέχοντα μπαλκόνια με τα κομψά κιγκλιδώματα, τα λεπτεπίλεπτα τρίγλυφα κάτω από τη στέγη, τα μοντέρνα για την εποχή του, αρχές του 20ού αιώνα ανοίγματα των παραθύρων.
Αστική φινέτσα, αρχοντιά και καλαισθησία, όπως αυτά που ανέδυε η ύπαρξη της Λαμπέτη, αυτού του φίνου πλάσματος με το σπουδαίο ταλέντο, που στις δεκαετίες του ΄60 και ΄70 στέγασε σ’ αυτό το σπίτι όνειρα και σχέδια για τη ζωή της και για το θέατρο, πέρασε πολλές χαρές κι άλλες τόσες λύπες, το άνοιξε διάπλατα σε φίλους ή τράβηξε τις βαριές κουρτίνες για να απομονωθεί στο μισοσκόταδο…
Ένα σπίτι κρύβει πάντα πολλά μυστικά, που δεν τα μαρτυράει όμως. Πόσο μάλλον τώρα, που άλλοι άνθρωποι, περαστικοί, θα το κατοικούν, ύστερα από την απόφαση να λειτουργήσει ως boutique ξενοδοχείο. «Villa Lambeti» θα ονομάσει αυτό το κτήριο – κόσμημα η εταιρεία Hotelising που το ανέλαβε, ως φόρο τιμής στην μεγάλη ηθοποιό, που έφυγε από τη ζωή το 1983 αλλά και ως ένα επιπλέον στοιχείο αναφοράς στην ιστορία του.
Άγνωστο ωστόσο ακόμη, αν πέραν του ονόματος θα υπάρχει στο ξενοδοχείο πλέον, και κάποια άλλη υπόμνηση για το άστρο της Λαμπέτη.
Έργο τέχνης
Χαρακτηρισμένο ως «έργο τέχνης» από το υπουργείο Πολιτισμού, από το 1985 το κτήριο με έτος ανέγερσης τι 1906 εμπίπτει εξάλλου σε ειδική προστασία από πλευράς της πολιτείας. Ως εκ τούτου, απαιτήθηκε ιδιαίτερη αδειοδότηση από την Διεύθυνση Προστασίας και Αναστήλωσης Νεώτερων και Σύγχρονων Μνημείων του ΥΠΠΟ για την αλλαγή χρήσης του από κατοικία σε μονάδα βραχυχρόνιων μισθώσεων ενώ αυστηροί όροι τέθηκαν αναφορικά με τις όποιες εργασίες συντήρησης, αλλά και επεμβάσεις εντός και εκτός του κτηρίου.
Όλα θα γίνουν έτσι, υπό την διαρκή επίβλεψη της υπηρεσίας του ΥΠΠΟ, προκειμένου να μην υπάρξει βλάβη στο μνημείο. Η τελευταία φορά πάντως, που είχε γίνει λόγος γι’ αυτό ήταν το 2015 όταν έγινε γνωστό ότι πωλείτο προς 4,5 εκατομμύρια ευρώ. Άδεια για έξι πολυτελείς σουίτες και roof top έχει λάβει η εταιρεία, που έχει υπενοικιάσει το ακίνητο και σχεδιάζει να το λειτουργήσει από το 2022.
Δραστηριοποιούμενη, άλλωστε, στον ξενοδοχειακό τομέα, η Hοtelising διαχειρίζεται ήδη 21 μονάδες σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, αν και κυρίως σε νησιά. Ενώ σε μικρή απόσταση από την κατοικία της Λαμπέτη λειτουργεί στην οδό Καπλανών το επίσης πολυτελές «Sir Athens», ένα αρχοντικό του 19 ου αιώνα που κατοικήθηκε από τον ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη και στη συνέχεια από πολιτικούς και πρωθυπουργούς όπως ο Δημήτριος Γούναρης και ο Παναγής Τσαλδάρης.
Φινέτσα και αρχοντιά
«Το σπίτι της Έλλης Λαμπέτη. Κράμα γαλλικής φινέτσας και εγγλέζικης αρχοντιάς». Μ’ αυτά τα λόγια μιλούσε για το σπίτι της Λαμπέτη ένα περιοδικό του ΄70 παρουσιάζοντας με θαυμασμό τον προσωπικό της χώρο και δημοσιεύοντας μάλιστα και φωτογραφίες.
«Τα ψηλοτάβανα δωμάτιά του είναι άνετα επιπλωμένα με ωραία παλιά πράγματα, αλλά και με μοντέρνους, αναπαυτικούς καναπέδες», συνέχιζε η περιγραφή, δίνοντας παράλληλα το στίγμα, όχι τόσο του σπιτιού αλλά του ανθρώπου που το κατοικούσε: «εφημερίδες και περιοδικά στο πάτωμα, δύο πολυμεταχειρισμένα παπουτσάκια του χορού πάνω σε μια καρέκλα, σκόρπιες νότες πάνω στο πιάνο, ενθύμια από το θέατρο, ένα βάζο με φρέσκες τουλίπες – άψυχα, άσχετα πράγματα που όμως αναδίνουν μια ζεστασιά παρ’ όλο που είναι ακατάστατα…».
Δεν ήταν το μοναδικό της σπίτι ωστόσο, αυτό. Την ίδια εποχή είχε και ένα όμορφο εξοχικό στον Άγιο Ιωάννη στο Πήλιο, που το θεωρούσε καταφύγιό της, ενώ τα τελευταία χρόνια είχε μετακινηθεί σε δύο ορόφους μιας πολυκατοικίας της Κυψέλης.
Αλλά η εκκίνηση είχε γίνει από τα όμορφα Βίλια, όπου γεννήθηκε το 1926 ως Έλλη Λούκου, ένα από τα επτά παιδιά της οικογένειας του Κώστα και της Αναστασίας Λούκου, που γρήγορα μετακινήθηκε στην Αθήνα. Ήταν δίδυμη μάλιστα μ΄ έναν αδελφό που πέθανε το 1942 από φυματίωση.
Ο έρωτας
Εκείνη από νωρίς είχε αποφασίσει να γίνει ηθοποιός αλλά το 1941, όταν έδωσε εξετάσεις στη σχολή του Εθνικού Θεάτρου απέτυχε. Κέρδισε όμως το ενδιαφέρον της μεγάλης Μαρίκας Κοτοπούλη, που την επόμενη χρονιά της έδωσε τον πρώτο ρόλο της στο έργο «Η Χάνελε πάει στον Παράδεισο» του Χάουπτμαν.
Ήταν πρωταγωνίστρια, αλλά και μαθήτρια συνάμα, εντυπωσιάζοντας την Κοτοπούλη, που της είχε τόσο μεγάλη εμπιστοσύνη, ώστε της επέτρεπε να διαβάζει, όπως λέγεται, ακόμη και τις ερωτικές επιστολές του Ίωνα Δραγούμη. Εξάλλου, ήταν πια η Έλλη Λαμπέτη, έχοντας πάρει το όνομά της από έναν ήρωα του Βαλαωρίτη από το ποίημά του «Αστραπόγιαννος».
Η πρώτη αγάπη εμφανίστηκε την ίδια εποχή στο πρόσωπο του διπλωμάτη και ποιητή Θ. Σγουρδέλη, που αν και ζούσε μόνιμα στη Γαλλία είχε βρεθεί, λόγω του πολέμου στην Ελλάδα. Δυο χρόνια έμειναν μαζί, γιατί δεν θέλησε να τον ακολουθήσει στο Παρίσι, αν και όπως αργότερα έλεγε, αυτός ήταν ο μεγαλύτερος έρωτάς της.
Για ν΄ ακολουθήσει, ωστόσο, μία θυελλώδης, αν και σύντομη, σχέση το 1949 με τον Αλέκο Αλεξανδράκη και ένας γάμος με τον Μάριο Πλωρίτη ένα χρόνο μετά. Σύντομος και ο γάμος, που κράτησε μόνον τρία χρόνια, ως το τέλος όμως η αγάπη και η φιλία που τους έδεσε.
Ήταν η ώρα, άλλωστε, της γνωριμίας με τον Δημήτρη Χορν, που, αν και δεν παντρεύτηκαν ποτέ, αποτέλεσαν το πιο όμορφο, ταλαντούχο και αγαπημένο ζευγάρι του ελληνικού θεάτρου και του κινηματογράφου. Ο έρωτάς τους ξεκίνησε ενώ εκείνη ήταν ακόμη παντρεμένη με τον Πλωρίτη, στα γυρίσματα της ταινίας «Κυριακάτικο ξύπνημα», όπως έλεγε αργότερα ο Μιχάλης Κακογιάννης, που τον έζησε από κοντά.
Ο Μιχάλης Κακογιάννης ήταν ο σκηνοθέτης και της πολυβραβευμένης ταινίας «Το Κορίτσι με τα Μαύρα», υποψήφιας και για τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών το 1956 και αυτήν την ταινία είδε στην Αμερική ο συγγραφέας Φρέντερικ Γουέικμαν, που ξεκίνησε να έρθει στην Ελλάδα για να γνωρίσει την πρωταγωνίστριά της.
Και έτσι έγινε, με την Λαμπέτη να δίνει οριστικό τέλος στη σχέση με τον Δημήτρη Χορν και να ανοίγει νέο κεφάλαιο στη ζωή της. Ο δεύτερος γάμος ήρθε πολύ γρήγορα, το ίδιο ωστόσο και η διάσταση -αν και το διαζύγιό βγήκε πολύ αργότερα το 1976.
Ευτυχία και δυστυχία
Στο μεταξύ, η Έλλη Λαμπέτη μεσουρανεί στο ελληνικό καλλιτεχνικό στερέωμα, με την μία επιτυχία να διαδέχεται την άλλη. Η γοητευτική παρουσία της, εκείνο το ανάλαφρο ψεύδισμα σαν παιδικό τραγούδι, η βαθιά όλο συναίσθημα φωνή της, η φυσική της χάρη, σαν άπιαστο αερικό, την κάνουν να ξεχωρίζει μακράν από τις άλλες Ελληνίδες ηθοποιούς.
Η μοίρα δίνει και παίρνει όμως και στην περίπτωση της Έλλης Λαμπέτη ήταν σκληρή. Έχοντας χάσει τρία από τα αδέρφια της, αλλά και ένα μωρό που θα αποκτούσε με τον Χορν, θα διαγνωσθεί το 1969 με καρκίνο και θα υποβληθεί σε μαστεκτομή στην Αμερική.
Αλλά δεν το βάζει κάτω. Επιστρέφει στην Ελλάδα και συνεχίζει το θέατρο, ενώ παράλληλα, προσπαθώντας να αποκτήσει ένα παιδί, υιοθετεί την μικρή Ελίζα, που της δίνει άπειρη χαρά, ως τη στιγμή που οι φυσικοί γονείς της την διεκδικούν πίσω το 1974, μέσα από μία δικαστική διαδικασία, μάλιστα, απείρως ψυχοφθόρα.
Και σαν μην έφτανε αυτό, η ασθένεια θα κάνει την επανεμφάνισή της και οι επώδυνες θεραπείες θα πλήξουν τις φωνητικές χορδές της, με αποτέλεσμα της απώλεια αυτής της υπέροχης φωνής. Και ήταν τότε, στον τελευταίο ρόλο της, το 1981- 82, που ερμήνευσε την κωφή Σάρα στο έργο «Τα Παιδιά ενός κατώτερου Θεού».
Ένα χρόνο αργότερα, έφυγε από τη ζωή, σ’ ένα νοσοκομείο στην Αμερική, αφήνοντας πίσω της, στη μνήμη αυτών που είχαν την τύχη να την δουν στο θέατρο, μοναδικές ερμηνείες στην «Γλυκιά ΄Ιρμα», στον «Βυσσινόκηπο», στην «Φθινοπωρινή ιστορία» με τον Μάνο Κατράκη, στο «Δεσποινίς Μαργαρίτα», στη «Φιλουμένα Μαρτουράνο» με τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ.
Μεγάλο της απωθημένο, ωστόσο, ήταν η αρχαία τραγωδία, που δεν ευτύχησε να παίξει. Σήμερα, όμως, μπορεί να την ακούσει κανείς διαβάζει από το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο και από τους Ύμνους και τα Εγκώμια της Μεγάλης Εβδομάδας, αλλά και Καβάφη ως μια γεύση από το μύθο που ήταν η Έλλη Λαμπέτη.
Για να την τιμήσει, ο δήμος Αθηναίων προκήρυξε διαγωνισμό για την δημιουργία αυτού του γλυπτού του Αναστάσιου Γκιόκα, που κοσμεί από το 1999 την είσοδο του σπιτιού της οδού Δελφών.
Διαβάστε επίσης:
Μικροί θησαυροί, μεγάλα ονόματα: Αναμνηστικά του Hollywood σε δημοπρασία
Édith Piaf: Η τραγική ζωή της θρυλικής τραγουδίστριας
Ακολουθήστε το Portraits στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση