Η συγκέντρωση ομβρίων υδάτων στην Ακρόπολη σε περίπτωση μεγάλης καταιγίδας και κυρίως βέβαια η απορροή τους από το αρχαιολογικό χώρο, ένα πρόβλημα που απασχολεί χρόνια τους αρχαιολόγους και γενικότερα τις υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού λύνεται τώρα με ένα υδραυλικό έργο, του οποίου η προμελέτη εγκρίθηκε ομόφωνα από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.
Συγκεκριμένα, πρόκειται για την κατασκευή ενός επιφανειακού ανοιχτού αγωγού, που θα δημιουργεί τη μικρότερη δυνατή όχληση στον αρχαιολογικό χώρο και θα διευθετεί τα όμβρια ύδατα της βόρειας κλιτύος της Ακρόπολης μέχρι τον αποδέκτη στην οδό Αποστόλου Παύλου, χωρίς να επιβαρύνεται και η περιοχή της Αρχαίας Αγοράς.
Στην υδραυλική προμελέτη, που εγκρίθηκε από το ΚΑΣ εξετάστηκε η επέκταση του δικτύου αποστράγγισης με την μεταφορά των ομβρίων υδάτων από την περιοχή της Βόρειας Κλιτύος της Ακρόπολης, απευθείας στο οργανωμένο δίκτυο ομβρίων της πόλης.
Επίσης, μεταφέρονται τα όμβρια από την περιοχή της Κλεψύδρας, μέσω της νότιας πλευράς του Αρείου Πάγου, χωρίς να επιβαρύνεται πλέον η Αρχαία Αγορά. Το ζήτημα της διευθέτησης των ομβρίων υδάτων που κατεισδύουν με μεγάλη ταχύτητα και ιδιαίτερα οι αυξημένες ποσότητες από το πλάτωμα του Βράχου της Ακρόπολης προς την Βόρεια Κλιτύ, καταλήγοντας στην αρχαία Αγορά, αποτελεί χρόνιο πρόβλημα, το οποίο έχει προκαλέσει σημαντικές φθορές στο σύνολο των υλικών, τόσο στις σωζόμενες τοιχοποιίες των μνημείων και των τμημάτων της Παναθηναϊκής οδού, όσο και στις νεότερες στερεωτικές επεμβάσεις σε αυτά, συμπεριλαμβανομένης και της διαδρομής βορείως της οδού Θεωρίας στον χώρο του Αρείου Πάγου.
Κι αυτό γιατί τα ύδατα καταλήγουν στο βαθύτερο σημείο της Αγοράς, στον χώρο του βωμού των Δώδεκα Θεών και αποστραγγίζουν στα κατάντη της γραμμής του ΗΣΑΠ, με αποτέλεσμα ο χώρος να εμφανίζει πλημμυρικά φαινόμενα, στον χώρο της Ποικίλης Στοάς, βορείως της οδού Αδριανού. Τα μέσα προστασίας που έχουν χρησιμοποιηθεί όμως ως σήμερα, δεν είναι επαρκή για την επίλυση του προβλήματος.
Παλαιότερος σχεδιασμός περιλάμβανε την δημιουργία φραγμάτων ανάσχεσης των κατεισδυόντων ομβρίων υδάτων. Έγιναν στοιχειώδεις επεμβάσεις, στην οδό Θεωρίας, οι οποίες όμως δεν λειτούργησαν αποτελεσματικά. Επίσης, το δεύτερο σημείο ανάσχεσης των υδάτων προς την Αγορά, στην οδό Αστεροσκοπείου, παρουσιάζει πολλά προβλήματα λιμναζόντων υδάτων, μετά από βροχόπτωση.
Μακροχρόνιο πρόβλημα Να σημειωθεί, ότι τα πλημμυρικά φαινόμενα, που έχουν ενταθεί τα τελευταία χρόνια έχουν επιδεινώσει και την κατάσταση στην Ακρόπολη. Σ’ αυτό συνετέλεσε και τοποθέτηση δεύτερου εργοταξιακού οικίσκου στα βόρεια των Προπυλαίων, οπότε ο τρόπος κατείσδυσης του νερού άλλαξε.
Έτσι, μετά από ένα τέτοιο γεγονός, το 2013 η Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως μετά από έγκριση της Επιτροπής Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως υπό την προεδρία του αειμνήστου Χαράλαμπου Μπούρα και σε συνεννόηση με την τότε γεν. γραμματέα του υπουργείου Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη είχε αναθέσει την σύνταξη προμελέτης διαχείρισης των ομβρίων υδάτων στην επιφάνεια της Ακρόπολης.
Γι΄ αυτήν την προμελέτη μάλιστα το ΚΑΣ είχε γνωμοδοτήσει επίσης ομοφώνα, έτσι εξεδόθη και η εγκριτική απόφαση τον Ιούλιο 2014. Συναφής ήταν και η μελέτη, που αφορά την στερέωση των ασταθειών των βραχωδών πρανών, κατά μήκος των νοτιοδυτικών προσβάσεων στην Ακρόπολη, η οποία εκπονήθηκε με την ίδια διαδικασία. Κι αυτή η μελέτη αυτή εισήχθη στο ΚΑΣ και η σχετική εγκριτική απόφαση εξεδόθη τον Δεκέμβριο 2014.
«…Το πρόβλημα βρίσκεται στην απορροή των επιφανειακών υδάτων, η οποία σήμερα είναι μερικώς ανεξέλεγκτη και γίνεται κατά μήκος του τείχους άλλοτε μέσω υδρορροών και άλλοτε με την διαβροχή και την διατήρηση της υγρασίας στο ίδιο το τείχος», ήταν η εισήγηση τότε του σπουδαίου επιστήμονας Χαράλαμπου Μπούρα.
Έλεγε επίσης περιγράφοντας λεπτομερώς το πρόβλημα: «Τα προβλήματα της απορροής των ομβρίων εντοπίζονται σε έξι περιοχές, στις οποίες αυτά συγκεντρώνονται με τις φυσικές κλίσεις του εδάφους κατά τη βροχή, και σε συνέχεια απορρέουν ανεξέλεγκτα ή απορροφώνται. Έχουν καταγραφεί οι υδρορροές (αρχαίες, οθωμανικές και νεώτερες), από τις οποίες οι περισσότερες έχουν καταστεί ανενεργές. Επιθυμητή συγκέντρωση και διοχέτευση των υδάτων στο δίκτυο των υπονόμων της πόλεως γίνεται μόνο σε μία περίπτωση στην νότια πλευρά του παλαιού μουσείου. Δύο κύριες έξοδοι, μέσω υδρορροών ελεύθερης ροής βρίσκονται κατά μήκος του βόρειου τείχους, βορειοδυτικώς της περιοχής των Προπυλαίων και στην περιοχή του ανελκυστήρα. Ας σημειωθεί ότι απορρόφηση υδάτων γίνεται και μέσω ανασκαφικών ορυγμάτων, που υφίστανται από την εποχή της μεγάλης ανασκαφής του 19 ου αιώνα…»
Η διευθέτηση των υδάτων
Έκτοτε, όμως, το θέμα των πλημμυρών της Ακρόπολης δεν φαίνεται να απασχόλησε ιδιαίτερα το υπουργείο Πολιτισμού. Οι έντονες βροχοπτώσεις έτσι, της 28ης Ιουνίου 2018 είχαν ως αποτέλεσμα την πτώση κομματιών από βράχους και λίθους στον βόρειο περίπατο της Ακρόπολης, από την Κλεψύδρα μέχρι το εργοταξιακό αναβατόριο. Η συνέπεια ήταν, ο βόρειος περίπατος να παραμείνει κλειστός για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Υδραυλικό έργο στην Ακρόπολη κατασκευάστηκε εν τέλει για πρώτη φορά, στο πλαίσιο των εργασιών για την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών στην Ακρόπολη, σύμφωνα με μελέτες που ξεκίνησαν τον Οκτώβριο 2019. Συγκεκριμένα κατασκευάστηκαν, φρεάτιο απορροής στην ανατολική πλευρά του Παρθενώνα, μεταξύ του μνημείου και του παλαιού μουσείου και αυλάκι αποστράγγισης και απορροής στην νοτιοανατολική πλευρά.
Τον Δεκέμβριο του 2020 το ΚΑΣ γνωμοδότησε υπέρ «της προμελέτης διευθέτησης ομβρίων στην περιοχή της βόρειας κλιτύος της Ακρόπολης των Αθηνών», η οποία πρότεινε λύσεις στο πρόβλημα της απορροής των όμβριων υδάτων από την επιφάνεια του Βράχου, στην περιοχή δυτικά του Ερεχθείου, από την περιοχή του νέου ανελκυστήρα, από τον περίπατο στη βόρεια κλιτύ έως την Κλεψύδρα και στη συνέχεια έως την κατάληξή τους στους πλησιέστερους υφιστάμενους αποδέκτες.
Ακολούθησε η εκπόνηση και η έγκριση της ολοκληρωμένης μελέτης εφαρμογής και η υλοποίησή της ξεκινά άμεσα με στόχο την διευθέτηση της ομαλής και ελεγχόμενης απορροής των κατειδυόντων επιφανειακών υδάτων, τα οποία από το μεγάλο πλάτωμα του Βράχου, θα απολήγουν βορείως του Αρχαίου Περιπάτου, μπροστά από την πηγή της Κλεψύδρας, ακολουθώντας την αρχαία διαδρομή τους.
Το μνημείο του Αγρίππα
Μία μεγάλη ποσότητα αυτών των επιφανειακών υδάτων διέρχεται από τα Προπύλαια και στραγγίζει, εδώ και έναν αιώνα, στην επίχωση του ανδήρου, δυτικά του βάθρου του Αγρίππα. Η επίχωση, η οποία παρουσιάζει σημαντική καθίζηση, συνδέεται άμεσα με την κλίση που παρουσιάζει το βάθρο.
Μόλις προ ολίγων εβδομάδων ολοκληρώθηκαν οι εργασίες στεγανοποίησης της επιφάνειας της επίχωσης, η οποία διαστρώθηκε με «πατημένο» χώμα, παγιωμένο με μικρό ποσοστό σταθεροποιητή, στην σύνθεσή του, ενώ τοποθετήθηκαν αγωγοί απορροής για την προστασία του υποθεμελίου του μνημείου.
Θα ακολουθήσουν εργασίες διασφάλισης της ευστάθειάς του βάθρου με την κατασκευή ικριώματος. Σύμφωνα με τη μελέτη που εκπόνησε ο πρόεδρος της ΕΣΜΑ ακαδημαϊκός Μανόλης Κορρές προβλέπεται να τοποθετηθούν νάρθηκες περίδεσης από ανοξείδωτο χάλυβα.
Η λύση
Το πρόβλημα αυτό αντιμετωπίζεται με το έργο, που προβλέπεται σε αυτή την προμελέτη με την κατασκευή επιφανειακού ανοιχτού αγωγού, που θα απορρέει στο υφιστάμενο δίκτυο ομβρίων της Αποστόλου Παύλου, ακολουθώντας τις κλίσεις του εδάφους.
Συγκεκριμένα, ο αγωγός ξεκινά από τον Περίπατο, πλησίον της Κλεψύδρας, διέρχεται νοτίως της Ιματιοθήκης, υπογειοποιείται στην οδό Θεωρίας και οδεύει στο νότιο όριο του βράχου του Αρείου Πάγου, βορείως της ανασκαφής Dorpfeld, καταλήγοντας, εντέλει, στην συμβολή των οδών Αποστόλου Παύλου και Αστεροσκοπείου.
Μετά την έγκριση της προμελέτης, ξεκίνησε ήδη εκπόνηση της μελέτης εφαρμογής της Β΄ Φάσης, που περιλαμβάνει την ακριβή χάραξη της όδευσης του επιφανειακού αγωγού, δεδομένου, ότι πολλές από τις επιχώσεις, από τις οποίες θα διέλθει, χρήζουν όχι μόνον περαιτέρω διερεύνησης και αρχαιολογικής τεκμηρίωσης τους αλλά και σωστικών μέτρων προστασίας των αρχαίων οικοδομικών καταλοίπων.
Με τον τρόπο αυτό αντιμετωπίζεται συνολικά και με τις λιγότερες δυνατές παρεμβάσεις το χρόνιο πρόβλημα των πλημμυρών στην Ακρόπολη, αλλά και στην Αρχαία Αγορά των Αθηνών. Το συνολικό κόστος των μελετών και των εργασιών αποτελεί μέρος της χορηγίας του Ιδρύματος Ωνάση προς το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Διαβάστε επίσης:
Η Ακρόπολη και τα μνημεία της θωρακίζονται από έξωθεν επιβουλές
Ακολουθήστε το Portraits στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση