Υπάρχει ένα κρυφό σχέδιο κάτω από το διασημότερο πορτραίτο του κόσμου; Και, τελικά, είχε η Τζοκόντα φουρκέτα στα μαλλιά της;
Δεκατέσσερα χρόνια διήρκεσαν οι αναλύσεις του πίνακα της Μόνα Λίζα από έναν Γάλλο επιστήμονα, που χρησιμοποίησε τις τελειότερες μεθόδους υψηλής τεχνολογίας για την μελέτη του και, όπως λέει τώρα -η μελέτη δημοσιεύθηκε στο έγκυρο επιστημονικό περιοδικό «Journal of Cultural Heritage»- ο μεγάλος ζωγράφος της Αναγέννησης, Leonardo da Vinci δημιούργησε τον πίνακα, χρησιμοποιώντας προηγουμένως ένα άγνωστο, προπαρασκευαστικό σκίτσο.
Πρόκειται για τον Pascal Cotte, ο οποίος ανακάλυψε αχνά ίχνη άνθρακα (κάρβουνου) κάτω από τη ζωγραφική, ορατά μόνον χάρη στην πολυφασματική ανάλυση που έγινε στο έργο. Τα στοιχεία αυτά φανερώνουν την χρήση της τεχνικής του «σπόλβερο», κατά την οποία ο καλλιτέχνης ανοίγει μικροσκοπικές τρύπες κατά μήκος των περιγραμμάτων του σχεδίου και στη συνέχεια με μία σακούλα γεμάτη άνθρακα ή κάποια χρωστική, την τινάζει πάνω του. Η σκόνη διέρχεται μέσα από τις τρύπες και έτσι σχηματίζεται μία σειρά σημείων στον καμβά, που χρησιμοποιείται ως οδηγός για το σχέδιο.
Η όλη μελέτη έγινε με την συγκατάθεση του Λούβρου, που είχε παραχωρήσει άδεια στον Κοτ από το 2004 για το φωτογραφικό σκανάρισμα της Μόνα Λίζα. Το αποτέλεσμα ήταν να προκύψουν 1.650 εικόνες, πάνω στις οποίες δούλεψε ο επιστήμονας, αλλά και εφευρέτης μιας νέας, πολύ ευαίσθητης πολυφασματικής κάμερας, πολύ υψηλής ανάλυσης. Η ονομασία της είναι Lumiere Technology και πρόκειται για μία πρωτοποριακή «μέθοδο ενίσχυσης επιπέδων», κατά τον εφευρέτη της, η οποία είναι σε θέση να ανιχνεύσει το φως που αντανακλάται σε 13 μήκη κύματος, στηριζόμενη στην υπέρυθρη φωτογραφία, με αποτέλεσμα να γίνονται ορατές με γυμνό μάτι οι λεπτομέρειες που είναι κρυμμένες κάτω από την επιφάνεια ενός ζωγραφικού έργου.
«Το οπτικό σύστημα μας επιτρέπει να δούμε πολύ λεπτές λεπτομέρειες και η υψηλή ευαισθησία επιτρέπει πολύ υψηλή ενίσχυση χαμηλού σήματος», όπως λέει ο Cotte. Το ζήτημα είναι ότι η τεχνική του «σπόλβερο», που έχει εντοπισθεί στο μέτωπο και στο χέρι, δείχνει σαφώς την ύπαρξη ενός προηγούμενου σχεδίου, κάτι που αποδεικνύεται για πρώτη φορά στο πορτρέτο.
Έτσι, κατόπιν αυτού μπορούν όλοι να κάνουν όνειρα για ένα συναρπαστικό ενδεχόμενο, ότι μπορεί κάπου εκεί έξω να υπάρχει ακόμη ένα χάρτινο σχέδιο της Μόνα Λίζα από το χέρι του Λεονάρντο ντα Βίντσι. Ένα έργο που θα είχε μια ελαφρώς διαφορετική στάση από την τελική. Σημειώνεται, μάλιστα, ότι αυτό το σχέδιο μπορεί να έχει χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία άλλων αντιγράφων του πίνακα, όπως αυτό που ανήκει στο Μουσείο Πράδο της Μαδρίτης.
Η έρευνα του Cotte αποκάλυψε, εξάλλου, κι άλλες, μέχρι τώρα αόρατες λεπτομέρειες, σαν αυτή που φαίνεται να είναι μία φουρκέτα ακριβώς πάνω από το κεφάλι της Μόνα Λίζα. Κάτι, ωστόσο, που δεν συνηθιζόταν καθόλου στην Φλωρεντία, στην εποχή της δημιουργίας του πίνακα (1503 -1519). Για τον Κοτ, μάλιστα, αυτό δείχνει ότι ο πίνακας δεν είναι πορτρέτο, αλλά ένα αλληγορικό έργο ή παράσταση μιας «μη πραγματικής γυναίκας, σαν θεάς».
Διαβάστε επίσης:
Paloma Picasso: Γυναίκα στο κόκκινο
Το «μυστήριο» γύρω από τους πίνακες του εμβληματικού Bob Ross
4+1 κυρίες που τάραξαν τον κόσμο της τέχνης
Ακολουθήστε το Portraits στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση