Διακεκριμένη συνθέτρια στους κόλπους της ορχηστρικής τέχνης στη βόρεια Ευρώπη, η Καλλιόπη Τσουπάκη παρουσιάζει την τελευταία σύνθεσή της Salto di Saffo στη μοναδική βραδιά που οργανώνει η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών στη Στέγη μαζί με δύο ομοτέχνους της.
Το πιο πρόσφατο συμφωνικό έργο της (2018) αναφέρεται στην ποιήτρια Σαπφώ η οποία σύμφωνα με τον μύθο αυτοκτονεί σαλτάροντας (salto στα λατινικά εξ ου και ο σάλτος ελληνιστί) από το ακρωτήριο της Λευκάδας το οποίο ονομάζεται ποικιλοτρόπως: Κάβος της Κυράς ή Salto di Saffo, Κάβος του Λευκάτα (Ακρωτήριο Λευκάτας) ή Κάβος Δουκάτο.
Ο Λεύκας (σύμφωνα με την πρώτη ονομασία του) έχει μνημονευτεί από τον Πλούταρχο, τον Ευριπίδη, τον Ανακρέοντα ίσως και από τον Όμηρο μεταξύ άλλων ενώ στα βράχια γύρω από τον επιβλητικό φάρο διακρίνονται τα απομεινάρια του ιερού του Απόλλωνα (7ος αιώνας π.Χ.).
Στην απόπειρά της να μετουσιώσει τη θάλασσα στη σύνθεσή της, η Καλλιόπη Τσουπάκη εφορμά εν μέρει από το παράδειγμα του Κλοντ Ντεμπισί και τη Θάλασσα (La Mer 1903-1905) ενώ θα προσθέσει στο δικό της έργο φλογέρα και φλάουτο με ράμφος μεταξύ άλλων.
Πρόκειται για παραγγελία από τον οργανισμό Stichting Omroep Muziek για τη σειρά συναυλιών ZaterdagMatinee και παρουσιάστηκε σε παγκόσμια πρεμιέρα τον Οκτώβριο του 2018 από την Ραδιοφωνική Φιλαρμονική ορχήστρα (Radio Philharmonics Orchestra) της Ολλανδίας όπου η Τσουπάκη κατοικεί μόνιμα.
Όπως έχει δηλώσει η ελληνο-ολλανδέζα μουσικοσυνθέτρια στη δημοσιογράφο Φρεντερίκε Μπέρντσεν, οι πρώτες της αναμνήσεις από τη θάλασσα προέρχονται από τα βρεφικά της χρόνια.
Γεννήθηκε στον Πειραιά και ενώ κατοικεί μόνιμα στην Ολλανδία τα τελευταία τριάντα χρόνια, η εργογραφία καθώς και η προσωπική της ζωή έχουν καθοριστεί από την ελληνική της ταυτότητα.
Τέσσερα χρόνια μετά το ορατόριο Οιδίπους (2014) αντλεί το θέμα της και πάλι από την αρχαιότητα. Ο σάλτος της Σαπφώς θρυλείται ότι πραγματοποιήθηκε ύστερα από τον ανεκπλήρωτο έρωτά της με τον ναυτικό Φάων.
Η αυτοβιογραφική σύνδεση με το Salto di Saffo ξεκινάει από το ταξίδι κατά την πρώτη ενηλικίωσή της με το οποίο οδηγήθηκε για πρώτη φορά στην Ολλανδία με σκοπό να σπουδάσει με τον περίφημο Λούις Άντριεσεν: Βρισκόταν στο καράβι και «ήταν νύχτα. Μέσα στο σκοτάδι, διέκρινα μόνο τον φάρο. Θέλησα να φανταστώ την Σαπφώ, σκέφτηκα όλα όσα άφηνα πίσω μου, χρειάστηκε να κλάψω έντονα», ομολογεί η ίδια.
Η συγκεκριμένη σύνθεση λοιπόν αποτελεί ωδή στον δικό της σάλτο προς το άγνωστο, μία μουσική αυτοπροσωπογραφία, ακριβώς όπως και τα Δάκρυα της Σαπφούς (1990) ή η Μήδεια (1996).
Η Τσουπάκη δημιουργεί αντιφωνικές σχέσεις στη συνομιλία της ορχήστρας με ένα ντουέτο συνδυάζοντας το αρχαιοελληνικό όργανο (αυλός του Πάνα) με το αναγεννησιακό (φλάουτο με ράμφος) και στοιχεία βυζαντινής και μεσαιωνικής μουσικής.
Τον Νοέμβριο του 2018 τιμήθηκε με την ύψιστη διάκριση του δαφνοστεφούς συνθέτη της Ολλανδίας (Composer Laureate of the Netherlands). Η τιμή αυτή διαρκεί δύο χρόνια και σε αυτό το πλαίσιο θεωρεί σημαντικότερη αποστολή της «να κάνει την τέχνη του συνθέτη πιο ορατή σε ένα ευρύτερο ακροατήριο».
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Το πρόγραμμα
Η ΚΡΑΤΙΚΗ ΟΡΧΗΣΤΡΑ ΑΘΗΝΩΝ ΣΤΗ ΣΤΕΓΗ
Παρουσιάζει νέα συμφωνική μουσική των Καλλιόπης Τσουπάκη, Chaya Czernowin, Δημήτρη Σκύλλα
Στις 19 Μαρτίου 2020 στην Κεντρική Σκηνή στις 20:30