Με εξαιρετικά σημαντικές παρατηρήσεις εξελίχθηκε η συζήτηση που διοργάνωσε το Ίδρυμα Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη με τίτλο 2500 years from Thermopylae and Salamis: Lessons from Ancient Greece and their relevance today με τη συμμετοχή της προέδρου την οποία πλαισίωσαν επιφανείς προσωπικότητες: ο καθηγητής Στρατηγικής (παν/μιο Πειραιά) Αθανάσιος Πλατιάς, ο διπλωμάτης Αλέξανδρος Μαλλιάς και ο καθηγητής Οικονομικών (παν/μιο Θεσσαλίας) Νικόλας Κυριαζής. Τη συζήτηση άρτια συντόνισε ο δημοσιογράφος Φάνης Παπαθανασίου. Η διαδικτυακή συζήτηση πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του Συμεών Τσομώκου, ιδρυτή και προέδρου του Οικονομικού φόρουμ Δελφών.
Στόχος της συζήτησης από τον συντονιστή ορίστηκε ως «η εμβάθυνση στα ορόσημα που σφράγισαν τον δυτικό πολιτισμό». Η κυρία Μαριάννα Βαρδινογιάννη πήρε πρώτη το λόγο και πριν από όλα εξέφρασε την ευγνωμοσύνη της για την τιμή που της απέδωσε ο Πρωθυπουργός κύριος Κυριάκος Μητσοτάκης ορίζοντάς την πρόεδρο της Τιμητικής Κοσμητείας για το επετειακό έτος “Θερμοπύλες – Σαλαμίνα 2020”. Ύστερα ανακοίνωσε ότι η Α.Ε. της Πρόεδρου της Δημοκρατίας κυρία Αικατερίνη Σακελλαροπούλου έχει θέσει υπό την αιγίδα τις εκδηλώσεις για την επέτειο των 25 αιώνων από τη Μάχη των Θερμοπυλών και τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας ενώ βρίσκεται εξ αρχής σε συνεργασία με το ΥΠΕΞ και το Υπουργείο Πολιτισμού.
Καθώς εξήγησε οι εορτασμοί διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες: διεθνή συνέδρια και επιστημονικές ημερίδες (με διεθνείς προσωπικότητες και διανοούμενους), εκπαιδευτικά προγράμματα και μαθητικοί διαγωνισμοί (έχουν αναβληθεί) και, τέλος, σε συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες των αντίστοιχων περιοχών, το Ίδρυμα θα δημιουργήσει ανθρωπιστικά έργα για τη στήριξη των πολιτών στην καθημερινή τους ζωή.
Ο απολογισμός ως τώρα έχει αποβεί πολύ θετικός. Όπως όμως ανακοίνωσε η πρόεδρος κατά τη διάρκεια της συζήτησης, το κανδύλια που θα διέθετε το ομώνυμο Ίδρυμά της για τις διάφορες προγραμματισμένες για το μέλλον δράσεις, επενδύονται τώρα στην ανακούφιση των ευπαθών ομάδων ήτοι τους ηλικιωμένους, τις άπορες οικογένειες, τους άστεγους και τα παιδιά σε κοινωνικές δομές (π.χ. ορφανοτροφεία).
«Οι δράσεις θα συνεχίσουν με βάση τη νέα κανονικότητα», διευκρίνησε χαρακτηριστικά. Και αργότερα σε σχετική ερώτηση του Φάνη Παπαθανασίου για την προβολή της Επετείου στο εξωτερικό μέσω των διεθνών διασυνδέσεών της, η κυρία Βαρδινογιάννη δήλωσε: «Όλα θα προχωρήσουν βάσει προγράμματος του κύριου Τσιόδρα» και παράλληλα καθώς βρίσκεται πάντα σε επικοινωνία με τον Πρωθυπουργό, συμπλήρωσε ότι «θα μπορούμε να κάνουμε κάποιες ανακοινώσεις στις 10 Ιουνίου». Ήταν ανάμεσα στα προγράμματά της να καταφτάσουν οι βασιλείς της Ολλανδίας με δικά τους πολεμικά πλοία στο Φαληρικό Δέλτα. Διατηρεί διαρκείς επαφές με τη Γαλλία, την Αγγλία και τον πρόεδρο της Ιταλίας. Παράλληλα το ΥΠΕΞ πρόκειται να ενημερώσει όλες τις πρεσβείες παγκοσμίως.
Για την Μαριάννα Βαρδινογιάννη, το επετειακό έτος “Θερμοπύλες – Σαλαμίνα 2020” χρησιμεύει ως καθρέπτης, με πολλαπλά διδάγματα για το σήμερα διαχέοντας αξίες όπως η ανδρεία, η φιλοπατρία και η αλληλεγγύη ανάμεσα στους ανθρώπους που πρόταξαν το εμείς αντί του εγώ. «Η πανδημία μετατόπισε τις προτεραιότητές μας», όπως εξήγησε. «Σάρωσε τις βεβαιότητές μας, άλλαξε τα συναισθήματά μας, άλλαξε τη ζωή μας. Ο τρόπος που επικοινωνούμε, ο φόβος, η ανασφάλεια είναι η νέα καθημερινότητα». Μνημονεύοντας τον Καβάφη, συνέχισε: «Σαν έτοιμοι από καιρό, σα θαρραλέοι, κάναμε το εγώ εμείς σε έναν άνισο, υπεράνθρωπο αγώνα απέναντι σε έναν άγνωστο εχθρό βάζοντας πάλι τη μικρή χώρα στη θέση του νικητή». Έτσι, οι Θερμοπύλες για την κυρία Βαρδινογιάννη, δεν συνιστούν έναν τόπο, αλλά έναν «ιδεολογικό προσδιορισμό».
Παίρνοντας τη σκυτάλη, ο καθηγητής Στρατηγικής Αθανάσιος Πλατιάς και μέλος της Τιμητικής Κοσμητείας, εντόπισε πιο συγκεκριμένα τα επίκαιρα συμπεράσματα από τα δύο ιστορικά γεγονότα.
Το ότι οι Έλληνες σταμάτησαν τους Πέρσες έχει τεράστια σημασία για την πορεία του δυτικού πολιτισμού. Αν είχε χάσει, η Αθήνα θα είχε την τύχη της Καρχηδόνας, ο Χρυσός Αιώνας δεν θα υπήρχε. Ακόμη περισσότερο, δεν θα υπήρχε Ρώμη και Χριστιανισμός αφού οι Πέρσες πόνταραν στην επέκτασή τους στη Δύση.
Πρώτο συμπέρασμα: «η ασυμμετρία ισχύος, ο Δαυίδ νικάει τον Γολιάθ». Η μεγαλύτερη αυτοκρατορία στον κόσμο με ένα εκατομμύριο στρατιώτες επιτίθεται στην Αθήνα, τη Σπάρτη και τις ανεξάρτητες και διαιρεμένες πόλεις της Ελλάδας αλλά χάνει.
Δεύτερο συμπέρασμα: ότι «το κλειδί είναι η έξυπνη στρατηγική, που έχει πολλαπλασιαστική δύναμη». Όταν οι πολλοί χάνουν από τους λίγους, φταίει ο Γολιάθ. Αν ακολουθήσει κανείς έξυπνη στρατηγική, «η υποχώρηση δεν είναι μονόδρομος». Άρα η πολιτική ηγεσία κάνει τη διαφορά, όπως τώρα με τον κορονοϊό, ορισμένοι ακολούθησαν αποτελεσματική στρατηγική σε αντίθεση με άλλους. Ο Θεμιστοκλής προέβλεπε, είχε πειθώ, ταχύτητα στη λήψη αποφάσεων και την ικανότητα να λύνει δύσκολα προβλήματα.
Τρίτο συμπέρασμα (μεταξύ άλλων): «η επένδυση στην άμυνα αποτελεί το τίμημα για την Ελευθερία». Τρία χρόνια πριν είχαν βρει ασήμι στο Λαύριο και ενώ κάποιοι υποστήριξαν ότι πρέπει να μοιραστεί στον λαό («κατά το Τσοβόλα δώστα όλα»), ο Θεμιστοκλής έπεισε τον λαό να κατασκευαστούν τριήρεις (το αρχαίο κωπήλατο πολεμικό πλοίο, επίτευγμα ναυπηγικής) με τις οποίες τελικά κερδίθηκε η Ναυμαχία. Άρα, όλα ξεκινούν από την κατανομή των κονδυλίων.
Σε αυτό συμφώνησε και ο οικονομολόγος Νικόλας Κυριαζής. Τα επιχειρήματά του περιστρέφονταν γύρω από τη σημασία του ναυτικού ψηφίσματος του Θεμιστοκλή. Ξεκίνησε την ανάλυσή του λίγο πριν από αυτό, στο έτος 483-82 π.Χ. (το έτος άλλαζε το καλοκαίρι, εξού και η διπλή ημερομηνία) για να αντλήσει τα μαθήματα για το σήμερα σε σχέση με την τεράστια σημασία της άμεσης δημοκρατίας, το τότε ισχύον καθεστώς.
Ο Θεμιστοκλής προέβλεψε ότι οι Πέρσες θα ξανάρχονταν πιο δυνατοί μετά τον Μαραθώνα. Το ασήμι στο Λαύριο πρότεινε να το χρησιμοποιήσουν για την κατασκευή στόλου με περισσότερες τριήρεις. Τους εκατόν εβδομήντα κωπηλάτες που χρειάζονταν για να επανδρώσουν την καθεμία από αυτές (370 κατά τον Ηρόδοτο), τους συγκέντρωσε με το επιχείρημα (μεταξύ άλλων) του δικαιώματος του εκλαίγεσθαι το οποίο θα κέρδιζαν εφόσον συμμετείχαν στη Ναυμαχία (το εκλέγειν το είχαν ήδη).
Η τελική ψηφοφορία για τη δημιουργία του στόλου έπρεπε να περάσει από την Εκκλησία του Δήμου, «κοινή πλατφόρμα συνεννόησης και πληροφόρησης», όπως τη χαρακτήρισε ο καθηγητής. Όλοι οι πολίτες άκουγαν όλα τα επιχειρήματα προτού αποφασίσουν πώς θα ψηφίσουν, χωρίς τη διαμεσολάβηση και τα fake news.
Και έτσι η αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία διαφέρει από την αντιπροσωπευτική, σε σχέση με το πώς καθορίζεται εκεί η έννοια του κοινού Καλού: «για κάθε θέμα έχουμε ad hoc ψηφοφορία, ψηφίζουμε ξεχωριστά και έτσι από το σύνολο των ψήφων αποφασίζεται το κοινό Καλό. Στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία αποφασίζουμε πώς θα ψηφίσουμε μέσα από τους καταλόγους των κομμάτων όπου μας αρέσει πιο πολύ η παιδεία στο κόμμα Α και η άμυνα στο κόμμα Β και ψηφίζουμε το πιο κοντινό αλλά όχι την απόλυτη προτίμησή μας».
Ο πρέσβης Αλέξανδρος Μαλλιάς είχε ήδη επαινέσει τα μυθιστορήματα του Νίκου Κυριαζή και αφού ευχαρίστησε με τη σειρά του την Μαριάννα Βαρδινογιάννη και τον Συμεών Τσομώκο, εξήγησε ότι η υγεινομική κρίση μετατόπισε το κέντρο του κοινού ενδιαφέροντος ωστόσο η αρχαία Ελλάδα εξακολουθεί να εμπνέει τη διεθνή κοινότητα και όλα τα πανεπιστήμια ειδικά της Αμερικής. Εκεί, ο Αισχύλος, ο Όμηρος, ο Ηρόδοτος, ο Θουκυδίδης διδάσκονται με εξαιρετική επιμέλεια όπως και οι σημαντικές αυτές νίκες πριν από 2.500 χρόνια που αποτελεούν εργαλείο για τον εντοπισμό των σύγχρονων προβλημάτων, τη λύση τους όσο και την «παγίδα» όπως την αποκάλεσε ο Θουκυδίδης. «Ότι μια υπερδύναμη βρίσκεται αντιμέτωπη με μια ανερχόμενη υπερδύναμη, όπως η Κίνα και το πώς μπορεί να αποφευχθεί η σύγκρουσή τους».
Αφού ανέλυσε με ποιητικό τρόπο το οικουμενικό αριστούργημα του Αισχύλου «Πέρσες», φωτογράφησε στο πρόσωπο του απολυταρχικού ηγεμόνα Ξέρξη τον Ταγίπ Ερντογκάν, χωρίς να τον κατονομάσει (όντας εξαίρετος διπλωμάτης). Περιφρονεί τη δημοκρατία, περιορίζει την ελευθερία, ξαναχαράσσει σύνορα, χρησιμοποιεί το δίκαιο ισχύος ως απειλή.
«Ο Ήλιος δεν θα βλέπει πια καμία χώρα που θα συνορεύει με τη δική μας», είχε δηλώσει ο Ξέρξης σύμφωνα με τον Ηρόδοτο «όταν νικήσουμε τους Έλληνες».
Ας σημειωθεί ότι η σημερινή ημέρα αποτελεί επέτειο των 101 χρόνων από τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου και οι εορτασμοί θα ανακοινωθούν σε μελλοντική ημερομηνία.