Για να μην χαθούν στη δίνη της διεθνούς πανδημίας, τα εξαιρετικής ευαισθησίας έργα της Σίλειας Δασκοπούλου στην έκθεση Men and Motorcycles προβάλλονται πλέον διαδικτυακά από το Artsy και την γκαλερί CAN σύμφωνα με ανακοίνωση της Χριστίνας Ανδρουλιδάκη.
Η Σίλεια Δασκοπούλου αποτελεί εξαίρεση στην ελληνική ζωγραφική, θεματολογικά και αισθητικά. Απέκτησε πανθομολογούμενη αναγνώριση ως η πιο αυθεντική γυναικεία φωνή της ελληνικής ζωγραφικής παράγοντας μέχρι το τέλος της ζωής της το 2006 σχεδόν αποκλειστικά πορτρέτα γυναικών -άλλοτε στον συμβατικό κοινωνικό τους ρόλο, άλλοτε σε μια προσπάθεια ψυχογράφησής τους.
Με στόχο να ολοκληρώσει την προσπάθεια επανεκτίμησης του έργου της (ειδικά από μία μετα-φεμινιστική σκοπιά), η γκαλερί CAN διοργανώνει δεύτερη ατομική έκθεση της Δασκοπούλου: αυτή τη φορά με εξαιρετικά σπάνια πορτρέτα ανδρών (ως επί το πλείστον), από τη δεκαετία του 1980.
Όπως παρατήρησε ο κριτικός Γουίλιαμ Σάμερφιλντ (William Summerfield) στην επιθεώρηση σύγχρονης τέχνης this is tomorrow για τη συγκεκριμένη έκθεση «η απόφαση της γκαλερί CAN να απομονώσει τις ανδρικές φιγούρες της Σίλειας Δασκαλοπούλου αποτελεί τολμηρή κίνηση».
Η ανθρωπογεωγραφία
Επιστρέφοντας στην Αθήνα το 1970 (ύστερα από τοπιολογικές εκθέσεις και σπουδές στο Παρίσι όπου κατέφυγε αφού κέρδισε έπαινο από την ΑΣΚΤ), αφοσιώθηκε με ευλάβεια στη σύλληψη της γυναικείας ύπαρξης απαλλαγμένη από τα φορμαλιστικά και αισθητικά προτάγματα των ομοτέχνων της, διατύπωσε μοναχικά ένα δικό της γλωσσικό ιδίωμα για να την εκφράσει.
Τα γυναικεία πορτρέτα άλλοτε ερεβώδη, άλλοτε ειρωνικά, μοιάζουν πράγματι με νεκρή φύση: Όπως σημείωσε το 1984 ο ποιητής Νίκος Καρούζος για την έκθεση της Δασκαλοπούλου στις Νέες Μορφές «αυτή η περιπαιχτική χρήση του χρώματος, εκείνη η Μητρότητα με τέτοιο εφιαλτικό χιούμορ, το θριαμβικά υψωμένο χέρι της μάνας, η τερατική υπόσταση του βρέφους, όλα μας ερεθίζουν εξαίσια προς την ωμότητα του υπαρξιακού σκότους».
Ανάλογα σκωπτικοί και οι τίτλοι τους: Η Μπεμπούλα, Η Χαμηλοβλεπούσα, Οι Γατούλες του Σεξ, Οι Αντίζηλες. «Κορόιδευα τις γυναίκες που βάφονται και περιποιούνται πολύ τον εαυτό τους» επισήμανε ίδια δύο χρόνια νωρίτερα. «Τα έργα αυτά είχαν ένα φεμινιστικό ύφος αλλά συγχρόνως και κωμικό».
Τα πρώιμα και πιο σκωπτικά έργα που αποτέλεσαν πικρόχολο κοινωνικό σχόλιο της γυναικείας αλλοτρίωσης και υποταγής στα φαλλοκρατικά ιδεώδη, αντικαταστάθηκαν από μία συνεχεία ολοένα και πιο δραματικών πορτρέτων όπου η δημιουργός καταβυθίζεται στην απροσδιοριστία της ανθρώπινης ψυχής.
Στην άβυσσο της ύπαρξης
Μετά τον σχετικά πρώιμο θάνατό της σε ηλικία εβδομήντα ετών το 2006, περιήλθε στην αφάνεια. Μέχρι το 2018 όταν η διευθύντρια της CAN Χριστίνα Ανδρουλιδάκη διοργανώνοντας αναδρομική έκθεση στην γκαλερί της και παράλληλα μεγάλο αφιέρωμα στο πλαίσιο της Athens Biennale την ίδια χρονιά, συνέβαλε στην αναβίωση του μύθου και την αποκατάστασή της στο πάνθεον της σύγχρονης ελληνικής ζωγραφικής.
Τόσο που δικαίως θεωρείται πλέον εφάμιλλη του ρωσοεβραίου Σαίμ Σουτίν (Chaïm Soutine) ή πρόδρομος της Σαντάλ Τζόφι (Chantal Joffe) στην αγγλοσαξονική σκηνή όπως υποννοεί ο Γουίλιαμ Σάμερφιλντ, ενώ πρόδηλη παραμένει η επιρροή του Μοντιλιάνι στο στιλιστικό της ιδίωμα.
Ανυπεράσπιστες μορφές στην υπαρξιακή άβυσσο αποτελούν και οι λιγοστές ανδρικές φιγούρες της. Όταν η στρατευμένη ζωγράφος Εύα Μπουλγουρά ρώτησε τη Σίλεια εάν επιθυμεί να συμμετάσχει στο καλλιτεχνικό σωματείο Ελληνίδων, η απάντηση της τελευταίας έθεσε αυτομάτως τη ζωγραφική της υπεράνω των στενών ορίων του φύλου και των συγκεκριμένων συνδηλώσεών του: «Μα δεν έχω τίποτα εναντίον των αντρών».
Η τέχνη της είχε εξαρχής συνταχτεί με τον μεταφυσικό διαλογισμό στα πέρατα της ύπαρξης.
Πίσω από τα ανέκφραστα πρόσωπά της, γυναικεία και ανδρικά, που κοιτάζουν κατάματα τον θεατή με απελπιστικά επίμονο βλέμμα, αχνοφαίνεται η δική της αγωνιώδης περιπέτεια.
Πληροφορίες:
Τα έργα της έκθεσης Σίλεια Δασκοπούλου, Men and Motorcycles που διοργάνωσε η γκαλερί CAN CHRISTINA ANDROULIDAKI GALLERY, παρουσιάζονται στον παρακάτω ιστιότοπο:
https://www.artsy.net/show/can-christina-androulidaki-celia-daskopoulou-1936-2006-men-and-motorcycles