Είναι η πρώτη Ιταλίδα που ηγείται της μεγαλύτερης και διασημότερης διοργάνωσης εικαστικών τεχνών στον κόσμο, της Μπιενάλε Βενετίας φυσικά.
Και ως θέμα της προσεχούς έκθεσης έχει επιλέξει το έργο μιας γυναίκας επίσης, σπουδαίας σουρεαλίστριας, ζωγράφου και συγγραφέα. Είναι δηλαδή, η Σεσίλια Αλεμάνι, επιμελήτρια και καλλιτεχνική διευθύντρια της 59ης Μπιενάλε της Βενετίας -μόλις η πέμπτη γυναίκα στην ιστορία της, που αναλαμβάνει αυτή τη θέση- και είναι η Λεονόρα Κάρινγκτον, που το έργο της, ένα σημειωματάριο για την ακρίβεια με τίτλο «Το γάλα των ονείρων» είναι και το θέμα της διεθνούς έκθεσης τέχνης, που θα διεξαχθεί από τις 23 Απριλίου έως τις 27 Νοεμβρίου του 2022. Με καθυστέρηση ενός χρόνου, όπως είναι γνωστό, λόγω της πανδημίας.
«Τα έργα της μιλούν για έναν κόσμο μαγικό, όπου η ζωή επανεξετάζεται διαρκώς, μέσω του πρίσματος της φαντασίας, και όπου ο καθένας μπορεί να αλλάξει, να μεταμορφωθεί, να γίνει κάτι και κάποιος άλλος», όπως είπε για την ζωγράφο η Αλεμάνι, παρουσιάζοντας το θέμα της Μπιενάλε, η οποία όπως υπόσχεται «θα μας οδηγήσει σε ένα εξ ίσου ευφάνταστο και μεταμορφωτικό ταξίδι».
Τα ερωτήματα
Η ιδέα για την έκθεση βασίζεται σε συνομιλίες που είχε η ίδια με καλλιτέχνες, στο διάστημα που μεσολάβησε από τον περασμένο Ιανουάριο, όταν ορίσθηκε σ΄ αυτή τη θέση. «Τα ερωτήματα που προέκυπταν διαρκώς μέσα από τη συζήτηση ήταν η απειλή για την επιβίωση του είδους αλλά και οι αμφιβολίες σχετικά με τις επιστήμες, τις τέχνες και τους μύθους της εποχής μας», όπως είπε.
«Πώς αλλάζει ο ορισμός του ανθρώπου; Τι αποτελεί τη ζωή και τι διαφοροποιεί τα ζώα, τα φυτά και τους ανθρώπους; Ποιες είναι οι ευθύνες μας απέναντι στον πλανήτη, τους άλλους ανθρώπους και τους άλλους οργανισμούς με τους οποίους ζούμε μαζί; Και πώς θα μοιάζει η ζωή και η Γη χωρίς εμάς;» είναι τα ερωτήματα που τίθενται.
Τρία έτσι, θα είναι τα κύρια θέματα στα οποία θα επικεντρωθεί η έκθεση: Η αναπαράσταση των σωμάτων και οι μεταμορφώσεις τους, η σχέση μεταξύ ατόμων και τεχνολογίας και η σύνδεση μεταξύ των σωμάτων και της Γης. «Μιλώντας με έναν ονειρικό τρόπο, που φαινόταν να τρομάζει μικρούς και μεγάλους, οι ιστορίες της Κάρινγκτον περιγράφουν έναν κόσμο ελεύθερο, γεμάτο με δυνατότητες», λέει η Αλεμάνι επανερχόμενη στην αφετηρία της έμπνευσής της.
«Αλλά είναι επίσης η αλληγορία ενός αιώνα που ασκούσε απαράδεκτη πίεση στο άτομο, αναγκάζοντας την ίδια σε μια ζωή εξορίας: κλειδωμένη σε ψυχιατρικά νοσοκομεία, αιώνιο αντικείμενο γοητείας και επιθυμίας, αλλά επίσης μια φιγούρα με εντυπωσιακή δύναμη και μυστήριο, που ξέφευγε πάντα από τους αυστηρούς περιορισμούς μιας προκαθορισμένης ταυτότητας», όπως λέει.
Οι σουρεαλιστές
Γεννημένη στην Αγγλία, σε ένα περιβάλλον συντηρητικό, η Λεονόρα Κάρινγκτον (1917 – 2011) είχε κάνει από νωρίς την επανάστασή της, έτσι σε ηλικία 19 χρονών είχε βρεθεί στο Παρίσι, όπου εντάχθηκε αμέσως στις παρέες των σουρεαλιστών Αντρέ Μπρετόν, Σαλβαντόρ Νταλί, Λουίς Μπουνουέλ και Μαξ Ερνστ με τον οποίο έζησε θυελλώδη έρωτα, που έληξε άσχημα.
Ήταν στην δεκαετία του 1950 όμως, όταν ζώντας πλέον στο Μεξικό με τον σύζυγό της, τον ούγγρο φωτογράφο Εμέρικο Βάις δημιούργησε μία σειρά από μυστηριώδεις ιστορίες, που διάβαζε στα παιδιά της ενώ ταυτόχρονα τις εικονογραφούσε, σχεδιάζοντας σε σημειωματάρια. Και όχι μόνο, αλλά και στους τοίχους του σπιτιού, που ήταν γεμάτοι από τις εικόνες παράξενων πλασμάτων, απόκοσμων μύθων, εξωπραγματικών τοπίων και άγριας φύσης.
Δυστυχώς δεν σώζονται, παρ’ ότι το σπίτι έχει μετατραπεί σήμερα σε μουσείο -εγκαινιάσθηκε τον περασμένο Απρίλιο- αλλά τα σημειωματάριά της, όπως «Το γάλα των ονείρων» και διασώθηκαν και έχουν εκδοθεί. Είναι η έννοια της μεταμόρφωσης λοιπόν, που κυριαρχεί στα έργα της Κάρινγκτον, αυτή που δίνει το έναυσμα για την διοργάνωση της έκθεσης, ο τίτλος της οποίας αποτίνει παράλληλα και ένα φόρο τιμής σε μια καλλιτέχνιδα, την τελευταία των σουρεαλιστών, όπως έχει χαρακτηρισθεί, που παίρνει δικαιωματικά τη δική της θέση στην ιστορία της τέχνης.
Και όπως λέει ο πρόεδρος της Μπιενάλε Ρομπέρτο Τσικούτο το θέμα συνδέεται με αυτό της τρέχουσας Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής «Πώς θα ζήσουμε μαζί;», αφού «Είναι το προϊόν της σημερινής εποχής, που στερούνται κάθε βεβαιότητας και επιβαρύνει την ανθρωπότητα με τεράστιες ευθύνες».
Διαβάστε επίσης:
Η Λοράνς ντε Καρ γράφει ιστορία: Ποια είναι η πρώτη γυναίκα επικεφαλής του Λούβρου;
H Σιμόν Μπάιλς γράφει ιστορία ως η πρώτη γυναίκα που ολοκλήρωσε διπλό άλμα Γιουρτσένκο
Σάλι Μπάζμπι: Η πρώτη γυναίκα επικεφαλής της Washington Post
Ακολουθήστε το Portraits στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση