Βραβείο Booker: Πρωτοεμφανιζόμενοι, γυναίκες και εκτός Ηνωμένου Βασιλείου οι περισσότεροι υποψήφιοι

Οι πρωτάρηδες στη λογοτεχνική αρένα κατέκλυσαν τη βραχεία λίστα για το περίζηλο βραβείο Booker: με βάση το Λονδίνο ίσως η σημαντικότερη διάκριση μετά το Νόμπελ στο χώρο του αγγλοσαξονικού βιβλίου, τουλάχιστον στην ευρωπαϊκή δύση.

Οι νέοι συγγραφείς κατάφεραν μάλιστα να εκτοπίσουν και τους δεινοσαύρους της γραφής (όπως ας πούμε την 78χρονη Αμερικάνα και κάτοχο Πούλιτζερ, Ann Taylor) ή τους παλιούς γνώριμους του συγκεκριμένου βραβείου όπως η Hilary Mantel η οποία ενώ συμπεριλαμβανόταν στη μακρά λίστα, δεν κατάφερε να παραμείνει στην τελική ευθεία της βραχείας εκδοχής της: το τελευταίο της βιβλίο με τίτλο The Mirror and the Light (Ο καθρέφτης και το φως), αποτελεί την τρίτη προσθήκη στην περίφημη τριλογία γύρω από την ερεβώδη και γεμάτη δολοπλοκίες εποχή του 16ου αιώνα στην Αγγλία με ήρωα τον μεταρρυθμιστή αλλά και δυσανάγνωστο Thomas Cromwell, ηγέτη της Μεγάλης Βρετανίας από το 1653 έως το 1658.

Το απολαυστικό, πρώτο μέρος της τριλογίας με τίτλο Wolf Hall (εκδόσεις Πάπυρος, κέρδισε το βραβείο Booker το 2009), σύστησε στο παγκόσμιο αναγνωστικό κοινό τη δεινή πέννα της συγγραφέως, τη δεξιοτεχνία της στη δημιουργική ανασύσταση του ιστορικού μυθιστορήματος. Η δεύτερη προσθήκη με τίτλο Γεράκια (εκδ. Πάπυρος, μτφρ. Εριφύλη Μαρωνίτη, 2013) κέρδισε διαδοχικά το Booker, το λογοτεχνικό βραβείο  Costa (Costa Book Award), το Costa της χρονιάς (Costa Book of the Year) και το βραβείο David Cohen.

«Πρέπει να σκοτώσω τον Cromwell», δήλωνε πρόσφατα η Mantel. Το τρίτο και τελευταίο κομμάτι της τριλογίας της (ογκώδες πόνημα εννιακοσίων σελίδων όπως περίπου και τα δύο προηγούμενα), πούλησε σχεδόν εκατό χιλιάδες αντίτυπα στις πρώτες τρεις μέρες της κυκλοφορίας του τον περασμένο Μάρτιο, δηλαδή περίπου ένα βιβλίο ανά τρία δευτερόλεπτα έφευγε από τα ράφια των βιβλιοπωλείων στο Ηνωμένο Βασίλειο σύμφωνα με στοιχεία του Guardian. «Όσο καλό και αν ήταν», σημείωσε σχετικά με τη Mantel η αγγλίδα συγγραφέας Lee Child ως μέλος της κριτικής επιτροπής του Booker, «υπήρχαν ακόμη έξι καλύτερα από το δικό της».

Από τους έξι υποψηφίους για το βραβείο Booker , διακρίνονται τέσσερις γυναίκες όπως επιτάσσει η σύγχρονη εποχή του πολιτικώς ορθού, πράγμα που συχνά παραβλέπει αυτό που στην ουσία κρίνεται: Οι καθεαυτές αρετές κάθε καλλιτεχνικού έργου. Ανάμεσα στους πρωτοεμφανιζόμενους, οι τρεις συγγραφείς γράφουν στην Αμερική ενώ ένας κατέχει διπλή καταγωγή από τη Σκωτία και την Αμερική. Το 2018, επιτροπή από σημαντικούς άγγλους συγγραφείς δικαίως απαίτησε (πλην όμως εις μάτην) να μην συμπεριλαμβάνονται Αμερικάνοι στη λίστα για το Βραβείο. Υπάρχει επιπλέον και το Διεθνές βραβείο Booker που περιλαμβάνει βιβλία της παγκόσμιας λογοτεχνίας τα οποία έχουν μεταφραστεί στα Αγγλικά, άρα ουσιαστικά τιμάται ιδιαίτερα ο μεταφραστής τους (φέτος διακρίθηκε το βιβλίο της Ολλανδής Marieke Lucas Rijneveld  με τίτλο Εσπερινή δυσφορία, που αναμένεται από τις εκδόσεις Ίκαρος).

Ο έτερος κριτής και συγγραφέας Sameer Rahim δήλωσε πως ξαφνιάστηκε από την πληθώρα των νέων συγγραφέων αλλά έσπευσε να υπογραμμίσει ότι αυτό πρόκειται για ζήτημα επουσιώδες καθώς όλοι οι υποψήφιοι διαθέτουν προηγούμενη συγγραφική εμπειρία. Εξάλλου, οι κριτές διάβασαν τα κείμενα σε μορφή pdf που παρέλαβαν ηλεκτρονικά οπότε, απουσία βιογραφικού, δεν αντιλήφθηκαν ότι επρόκειτο για πρώτο βιβλίο -«και δεν υπάρχει χρόνος να αναζητήσεις βιογραφικά στοιχεία από το Google» παρατήρησε ο ίδιος.Όσον αφορά τις δύο νέες γυναίκες συγγραφείς, η πρώην ραδιοφωνική παραγωγός Diane Cook από το Μπρούκλιν της Αμερικής έχει ήδη κερδίσει τις πρώτε θετικές εντυπώσεις της κριτικής ως συγγραφέας διηγημάτων. Στο υποψήφιο βιβλίο της The New Wilderness (Η νέα ερημιά, σε ελεύθερη μετάφραση), αποτυπώνεται η σχέση της νεαρής Bea με την πεντάχρονη κόρη της Agnes (ή Αγνή…) όταν εγκαταλείπουν τη μητρόπολη για να περιπλανηθούν στην άγρια φύση μαζί με μία ομάδα νομαδικών κυνηγών. Σε αυτό το δυσοίωνο ταξίδι επιβίωσης ωστόσο υπάρχει μία βίαιη ανατροπή στις σχέσεις τους. Τα δικαιώματα του μυθιστορήματος ήδη διαθέτει η Warner Bros για την τηλεοπτική διασκευή του ενώ η συγγραφέας αυτή τη στιγμή γράφει το σενάριο.

Η πρωτοεμφανιζόμενη Avni Doshi με την ιστορία αγάπης και προδοσίας που τιτλοφορεί Burnt Sugar (ελεύθερα, Καμμένη ζάχαρη), εστιάζει επίσης στη σχέση μητέρας – κόρης καθώς η ηλικιωμένη μαμά αφήνεται στη φροντίδα του παιδιού της, στη δύση του αρκετά έξαλλου βίου της. Η συγγραφέας γεννήθηκε στο Νιού Τζέρσεϊ αλλά αυτή τη στιγμή κατοικεί στο Ντουμπάι.

Οι άλλες δύο γυναίκες της βραχείας λίστας, η Αμερικανοαιθιοπέζα Maaza Mengiste με το The Shadow King (Ο βασιλιάς της σκιάς, σε ελεύθερη μετάφραση) και η Τsitsi Dangarembga από το Ζιμπάμπουε με το This Mournable Body (Το κορμί του θρήνου, σε ελεύθερη μετάφραση), παραμένουν άγνωστες στην Ελλάδα παρότι αμφότερες θεωρούνται αξιόλογες φωνές της σύγχρονης, αγγλόφωνης λογοτεχνίας. Για το βιβλίο της τελευταίας, η αγγλίδα συγγραφέας Alexandra Fuller και τακτική συνεργάτης των New York Times έκρινε πως πρόκειται για αριστούργημα το οποίο εξετάζει πώς μία γυναίκα δραπετεύει από το κυρίαρχο αφήγημα που άλλοι έχουν προδιαγράψει για εκείνη. Η Tsitsi, που πλέον ζει και εργάζεται στη Νέα Υόρκη, συνελήφθη στη Ζιμπάμπουε τον περασμένο Ιούλιο από τις κρατικές αρχές κατά τη διάρκεια ειρηνικής διαδήλωσης κατά της πολιτικής διαφθοράς.Όσο για το βιβλίο της Μαάζα, παρακολουθεί τη ζωή της μικρής Χιρούτ στην Αιθιοπία του 1935, που βρίσκεται υπό την απειλή της εισβολής του Mousolini.Ο Douglas Stewart από τη Σκωτία δεν έχει καμία σχέση με τη λογοτεχνία: Προέρχεται από το χώρο της μόδας. Στο πρώτο του μυθιστόρημα Σάγκι Μπέιν γράφει για την αλκοολική Άγκνες Μπέιν έχει αποξενώσει όλα τα παιδιά της εκτός από τον μοναχικό Shuggie, που προσπαθεί να τη σώσει ενώ ταυτόχρονα παλεύει και με τους δικούς του προσωπικούς δαίμονες στις μουντές δομές κοινωνικής στέγασης της Γλασκόβης τη δεκαετία του 1980 επί Thatcher.Τέλος, ο Brandon Taylor από την Αλαμπάμα διαθέτει λογοτεχνική εμπειρία καθώς συγκαταλέγεται ανάμεσα στους τακτικούς συνεργάτες του έγκριτου Literary Hub. Και το δικό του βιβλίο Real Life (Αληθινή ζωή…) περιστρέφεται γύρω από τη ζωή του μαθητή βιοχημίας ονόματι Wallace που προσπαθεί να ξεφύγει από το επίπονο παρελθόν του.