Η εξάπλωση του κρονοϊού και οι προσπάθειες που – ορθά – γίνονται για τον περιορισμό της πανδημίας, έχουν επηρεάσει σημαντικά την παγκόσμια οικονομία. Συγκεκριμένα για τον τομέα της αγοράς, με τα καταστήματα που κλείνουν, την ανεργία να αυξάνεται δραματικά, τις πωλήσεις να πέφτουν και τους εμπόρους να ακυρώνουν τις συμφωνίες με του παραγωγούς, τα εργοστάσια σε αναπτυσσόμενες χώρες όπως το Μπανγκλαντές αντιμετωπίζουν ζημία εκατομμυρίων δολαρίων.
Αρχικά, τα μεγάλα brands είχαν δεσμευθεί πως θα τηρήσουν τη δική τους πλευρά και θα πληρώσουν τους προμηθευτές τους, για κάθε παραγγελία που είτε ολοκληρώθηκε, ή έμεινε στη μέση. Η πραγματικότητα, όμως, διαφέρει κατά πολύ.
Ορισμένες εταιρείες απαιτούν εκπτώσεις. Έμποροι αρνούνται τις μελλοντικές συνεργασίες, κάτι που είναι λιγότερο κοστοβόρο, αλλά αναγκάζει τους προμηθευτές να οργανωθούν από την αρχή. Άλλοι, δεν προβαίνουν σε ακυρώσεις, όμως αρνούνται να παραλάβουν όσα είχαν παραγγείλει και τα επιστρέφουν, χωρίς, φυσικά, να δίνουν τίποτα για αντάλλαγμα.
«Ποτέ δεν είπαν πως θα πληρώσουν. Είπαν μόνο πως δε θα γίνουν ακυρώσεις», είπε στη Vogue Business ο Mostafiz Uddin, εργοστασιάρχης παραγωγής τζιν ενδυμάτων στο Μπανγκλαντές. «Ακυρώνοντας ή μη-παραλαμβάνοντας τα προϊόντα, για τους εργαζομένους μου, είναι το ίδιο. Ο υπάλληλος δεν παίρνει τα χρήματα.»
Οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις αρνούνται να κάνουν κάποιο σχόλιο. Όμως, οι H&M και Inditex προστατεύουν τους συνεργάτες τους και έπραξαν όπως είχαν υποσχεθεί.
Η Kalpona Akter, διευθύντρια του Κέντρου Αλληλεγγύης Εργαζομένων στο Μπανγκλαντές, είπε πως ελπίζει να δει τα συμβόλαια να αλλάζουν. Κανείς δε δουλεύει εθελοντικά και, ιδιαίτερα σ΄εκείνους τους τόπους, κάθε ευρώ που θα πάρουν κάνει διαφορά.
Δεν υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να διορθωθεί η υπάρχουσα κατάσταση. Ακόμα κι αν τελικά τα ποσά καταβληθούν, οι αναπτυσσόμενες χώρες θα αντιμετωπίσουν τις σκληρότερες συνέπειες της πανδημίας.
«Δεν είναι φιλανθρωπία ή γενναιοδωρία αυτό που ζητάμε τώρα. Είναι μία υποχρέωση που πρέπει να εκπληρώσουν», τόνισε η Akter στη Vogue Business.
Ο Sharif Zahir, διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Anata, στον οποίο ανήκουν επτά εργοστάσια παραγωγής τζιν, ανδρικών κοστουμιών και πλεκτών για πελάτες όπως το Η&M, το ZARA, οι Gap και Levi’s, τόνισε πως αυτή τη στιγμή είναι πιο ανασφαλής από ποτέ. Υπολογίζει πως αναβλήθηκε το 40% των παραγγελιών του Μαρτίου, κάποιες ματαιώθηκαν και δε γνωρίζει πώς θα πάνε τα πράγματα αυτό το μήνα.
Μάλιστα, επειδή μετά τον πανικό που προκλήθηκε με το Rana Plaza, γίνονται προσπάθειες από τις εταιρείες να ενισχύσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες, σημείωσε πως «δεν μπορούν να μας γυρίσουν την πλάτη. Οι εργάτες μας φτιάχνουν τα προϊόντα τους. Πρέπει να είναι υπεύθυνοι για ολόκληρη την αλυσίδα παραγωγής.»
Είναι ανάγκη να ακολουθήσουν κι άλλοι την τακτική του H&M και της Inditex. Πολλοί ακτιβιστές, όπως η Ayesha Barenblat, ιδρύτρια της ΜΚΟ Remake, δεν επαινούν δημόσια αυτούς τους δύο κολοσσούς μέχρι να βεβαιωθούν πως κάλυψαν τις υποχρεώσεις τους, αλλά παραδέχονται πως βαδίζουν στη σωστή κατεύθυνση.
Η συμπεριφορά των μεγάλων επιχειρήσεων είναι που θα καθορίσει το βιοτικό επίπεδο χιλιάδων εργαζομένων. «Οι επιλογές τους θα επηρεάσουν πολλούς ανθρώπους. Μπορούν να διαλέξουν την υπεύθυνη εναλλακτική, ή θα χρησιμοποιήσουν τη δύναμή τους και θα πονέσουν την αλυσίδα παραγωγής μέχρι να μην αντέχει άλλο», δήλωσε στη Vogue Business ο Scott Nova, διευθυντής της Παγκόσμιας Κοινοπραξίας για τα Δικαιώματα των Εργαζομένων.