Η «πράσινη» αρχιτεκτονική είναι ένας γενικός όρος. Περιστρέφεται γύρω από τα κτίρια που είναι σχεδιασμένα έτσι ώστε να περιορίζουν τον αντίκτυπο της ανθρώπινης δραστηριότητας στο περιβάλλον. Θα μπορούσαμε να πούμε πως πρόκειται για μία οικολογική προσέγγιση της σύγχρονης οικοδόμησης, από το σχεδιασμό έως το χτίσιμό του. Οι πρώτες ύλες, οι εγκαταστάσεις για τη θέρμανση, η διαχείριση των απορριμμάτων, η αρμονία του τεχνητού με το φυσικό περιβάλλον – όλα εντάσσονται στην κατηγορία αυτή.
Τι ακριβώς είναι;
Πολλές από τις αρχές και τις πρακτικές που εφαρμόζονται στη βιώσιμη αρχιτεκτονική, έχουν τις ρίζες τους στην αρχαιότητα. Εξελίχθηκαν, όμως, και ήρθαν στα μέτρα της βιομηχανικής εποχής. Το αρχιτεκτονικό αυτό ρεύμα, στη μορφή που το γνωρίζουμε σήμερα, ξεκίνησε τουλάχιστον πενήντα χρόνια νωρίτερα, όταν ο κόσμος και η νομοθεσία άρχισαν να ευαισθητοποιούνται και να γίνονται πιο φιλικοί προς το περιβάλλον.
Αυτή τη στιγμή, ο πλανήτης μας βρίσκεται σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Δεν είναι, επομένως, δυνατό να βασίζονται οι ειδικοί στους νόμους που θεσπίστηκαν τη δεκαετία του ’70. Οι σχεδιαστές, οι αρχιτέκτονες, οι πολιτικοί μηχανικοί, οι χτίστες αλλά και οι πελάτες τους, έχουν αρχίσει να απαιτούν έναν πιο «πράσινο» κόσμο που θα εξισορροπεί τη ζημιά που έχουμε προκαλέσει στον πλανήτη μας.
Η βιωσιμότητα έχει γίνει ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία της σύγχρονης αρχιτεκτονικής, με οδηγούς όπως οι BREEAM και LEED να δίνουν μία κατεύθυνση σε όσους επιθυμούν να ανατρέψουν τα δεδομένα. Δυστυχώς, όπως στο χώρο της μόδας, έτσι και σ’ αυτόν του design, το greenwashing είναι πολύ συνηθισμένο και, με λέξεις όπως «οικολογικό», «πράσινο» και «βιώσιμο» μας παραπλανά. Στην πραγματικότητα, η φιλική προς το περιβάλλον αρχιτεκτονική αποτελεί την εξαίρεση κι όχι τον κανόνα – όσο κι αν προσπαθούν μεγάλες εταιρείες να μας πείσουν για το αντίθετο.
Πού μπορούμε να τη συναντήσουμε;
Ο νικητής του βραβείου Pritzker, που αποτελεί το αντίστοιχο Nobel Αρχιτεκτονικής, Shigeru Ban χρησιμοποιεί σωλήνες από χαρτόνι τόσο στα καταφύγια που σχεδιάζει σ’ ολόκληρο τον κόσμο, όσο και στο φημισμένο καθεδρικό ναό που δημιούργησε στη Νέα Ζηλανδία.
Έπειτα, το ξύλο, όσο απαρχαιωμένη πρώτη ύλη κι αν μας φαίνεται, αποτελεί μία από τις πιο φιλικές προς το περιβάλλον επιλογές. Αν ο 20ος αιώνας χαρακτηρίζεται από τους ατσάλινους και γεμάτους γυαλί ουρανοξύστες σε μεγαλουπόλεις όπως η Νέα Υόρκη, τότε ο 21ος αποκτά πιο οικολογικό πρόσωπο με ξύλινες κατασκευές, όπως το Mjøstårnet στη Νορβηγία.
Ένα ακόμη παράδειγμα «πράσινης» αρχιτεκτονικής, αποτελεί το CopenHill της Κοπεγχάγης.
Γνωρίζουμε πως η κλιματική αλλαγή μας αφορά και μας επηρεάζει όλους. Ανεξαρτήτως χρώματος, κοινωνικού και οικονομικού υπόβαθρου, χρειάζεται να δράσουμε. Γι’ αυτό και ο χώρος του design αλλάζει πρόσωπο και κάνει τον κόσμο μας λίγο καλύτερο.