Μπορούμε να μάθουμε τα πάντα; Η γνώση έχει μεγάλη διαφορά από την κατανόηση. Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν είχε πει, άλλωστε, πως «Κάθε ανόητος ξέρει. Το θέμα είναι να μπορέσεις να καταλάβεις.»
Κάποτε, το εξήγησε λίγο καλύτερα ο νομπελίστας φυσικός Ρίτσαρντ Φάινμαν.
«Βλέπεις αυτό το πουλί; Είναι μία τσίχλα. Στα γερμανικά λέγεται halsenflugel, στα κινέζικα προφέρεται τσανγκ λινγκ και, ακόμη κι αν ξέρεις κάθε του ονομασία, δεν έχεις ιδέα για το ίδιο το πουλί – το μόνο που γνωρίζεις, είναι κάτι για τους ανθρώπους, πώς εκείνοι το αποκαλούν».
Αυτό που υποστήριζε, είναι ότι το να φαινόμαστε έξυπνοι, δεν έχει καμία απολύτως σημασία – ακόμη κι αν τόσο συχνά το προσπαθούμε. Χρησιμοποιούμε πομπώδεις εκφράσεις, θέλουμε να δείξουμε ότι καταλαβαίνουμε απόλυτα το θέμα συζήτησης, ενώ μπορεί να μην έχουμε την παραμικρή ιδέα. Ο Φάινμαν, από την πλευρά του, όταν χρειαζόταν να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα, συμπεριφερόταν σαν να μη γνώριζε τίποτα, σαν ένα παιδί που σκεφτόταν αυτόνομα. Δεν «κολλούσε» ποτέ, πάντα έψαχνε διαφορετικούς τρόπους προσέγγισης του ζητήματος.
Το έργο του δεν μπορεί παρά να χαρακτηριστεί σύνθετο και εξαιρετικό. Η τεχνική που κρύβεται πίσω του, όμως, είναι το ακριβώς αντίθετο. «Σπάει» σε τέσσερα απλά βήματα, ακολουθώντας τα οποία μπορούμε να κατανοήσουμε τα πάντα.
Βήμα 1: Η επιλογή
Πρώτα απ’ όλα, θα βρούμε τι είναι αυτό που θέλουμε να μάθουμε. Θα το γράψουμε σε μία λευκή κόλλα χαρτί και θα ξεκινήσουμε να το μελετάμε – είτε διαβάζοντας άρθρα, είτε μέσα από βιβλία. Στο χαρτί μας, έπειτα, θα σημειώσουμε οτιδήποτε νέο μάθαμε για το συγκεκριμένο ζήτημα.
Βήμα 2: Η μεταλαμπάδευση της γνώσης
Θα βρούμε έναν τρόπο να εξηγήσουμε το θέμα μας με τα πιο απλά, τα πιο ξεκάθαρα λόγια. Θα μπορούσαμε, μάλιστα, να προσποιηθούμε πως το διδάσκουμε σε μία σχολική τάξη γεμάτη παιδιά που έχουν το υπόβαθρο και την υπομονή να κατανοήσουν μόνο τους πιο βασικούς όρους. Αυτή είναι και η ουσία της τεχνικής του Φάινμαν, η αποτελεσματικότητα της οποίας έχει αποδειχθεί πολλές φορές.
Σε κάποιο πείραμα, οι ερευνητές ζήτησαν από παιδιά να μάθουν για το φαινόμενο Doppler. Τους έδωσαν χρόνο να το μελετήσουν και, έπειτα, τους ανατέθηκε να το περιγράψουν – κάποιοι με σημειώσεις, άλλοι χωρίς να τις κοιτούν. Η επιλογή έγινε τυχαία. Μία εβδομάδα μετά, έγραψαν απροειδοποίητο τεστ για όσα θυμούνταν. Στο τέλος, εκείνοι που δεν είχαν χρησιμοποιήσει τις σημειώσεις τους πήγαν καλύτερα καθώς μίλησαν για το φαινόμενο με δικά τους λόγια, τα οποία τους βοήθησαν να το αφομοιώσουν.
Βήμα 3: Η απλοποίηση
Επιστρέφοντας στις σημειώσεις μας, θα χρειαστεί να τις οργανώσουμε και να τις διατυπώσουμε με τα απλούστερα δυνατά λόγια, με την πιο ευθεία λογική. Θα τις διαβάζουμε ξανά και ξανά μέχρι να γίνουν κομμάτι μας και να τις εκφράσουμε με τους λιγότερο εξειδικευμένους όρους.
Βήμα 4: Η επανάληψη
Ακόμη κι η απλούστερη εξήγηση, έχει περιθώρια βελτίωσης. Ας μιλήσουμε για το θέμα μας σε κάποιον τρίτο, ας το διδάξουμε στον ίδιο μας τον εαυτό αν χρειαστεί.
Διαβάστε επίσης:
5 απλά βήματα για να ηρεμήσετε σε μία κρίση άγχους
Πώς να διορθώσετε τα λάθη επικοινωνίας που προκύπτουν στην τηλεργασία
Ακολουθήστε το Portraits στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση