Περίπου 1.3 εκατομμύρια άνθρωποι πέρασαν τις πύλες του Άουσβιτς – ανάμεσά τους και 58.886 από την Ελλάδα. Δολοφονήθηκαν σχεδόν όλοι – άλλοι πέρασαν τις τελευταίες τους στιγμές σε θαλάμους αερίων, άλλοι δέχθηκαν πυροβολισμούς, άλλοι έχασαν τη ζωή τους από την εξάντληση.
Από τους παραπάνω νεκρούς, τουλάχιστον ένα εκατομμύριο ήταν Εβραίοι, ενώ υπολογίζεται ότι το 50% τους – αν όχι παραπάνω – ήταν γυναίκες.
Παρότι άνδρες και γυναίκες υπέφεραν κι είχαν, τελικά, την ίδια μοίρα, μία μελέτη έδειξε πως τα δύο φύλα διαχειρίστηκαν διαφορετικά την αιχμαλωσία τους.
Το σαμποτάζ
Σύμφωνα με την καθηγήτρια ιστορίας Τζούντι Μπάουμελ – Σβαρτζ, η οποία μελέτησε σε βάθος τη συμπεριφορά των φύλων, ακόμη κι οι μέθοδοι σαμποτάζ που χρησιμοποιούσαν οι γυναίκες διέφεραν σημαντικά.
Ένα από τα καθήκοντα των αιχμαλώτων, ήταν η ταξινόμηση των προσωπικών αντικειμένων των νεοφερμένων, τα οποία αργότερα μεταφέρονταν στη Γερμανία για να πουληθούν κανονικά στο λαό. Το έργο αυτό συχνά αναλάμβαναν οι γυναίκες.
Οι αποθήκες στο Άουσβιτς-Μπίρκεναου, που βρίσκονταν κοντά σε δύο από τα κρεματόρια, ονομάζονταν «Καναδάς», επειδή οι Πολωνοί θεωρούσαν πολύ πλούσια αυτή τη χώρα. Κι εκείνοι που εργάζονταν στο συγκεκριμένο πόστο, προσπαθούσαν συχνά να σαμποτάρουν αυτήν την εκμετάλλευση. Οι άνδρες συνήθιζαν να σκίζουν την εσωτερική επένδυση των παλτό, αφήνοντας άθικτο το εξωτερικό μέρος. Με αυτόν τον τρόπο, ο Γερμανός που θα το φορούσε, θα συνέχιζε να κρυώνει.
Οι γυναίκες που δούλευαν στον «Καναδά», όμως, ακολουθούσαν διαφορετική τακτική. Αντί να καταστρέφουν τα πανωφόρια, έβαζαν χειρόγραφες σημειώσεις στις τσέπες. Έγραφαν φράσεις όπως «Γερμανίδες, να ξέρετε πως το παλτό που φοράτε ανήκε σε μία γυναίκα που πέθανε σε θάλαμο αερίων στο Άουσβιτς».
Η πείνα
Σύμφωνα με την Τζούντι Μπάουμελ – Σβαρτζ, όταν οι άνδρες πεινούσαν, αντάλλαζαν ιστορίες για τα γεύματα που θα απολάμβαναν μετά την απελευθέρωση. Οι γυναίκες, αντίθετα, μιλούσαν για εκείνα που μαγείρευαν πριν τον πόλεμο, τα ψωμιά που ζύμωναν και τα παραδοσιακά εβραϊκά φαγητά.
Βλέπουμε λοιπόν πως η προπολεμική συμπεριφορά των δύο φύλων, δεν άλλαξε. Οι άνδρες έτρωγαν, οι γυναίκες μαγείρευαν – στη μεσαία και κατώτερη οικονομική τάξη, τουλάχιστον.
Παράλληλα, το γεγονός ότι μιλούσαν για τις αγαπημένες τους συνταγές δείχνει πως προσπαθούσαν να ελαφρύνουν τη βαριά ατμόσφαιρα του Άουσβιτς, αναπολώντας τα πιο απλά πράγματα της ζωής – πράγματα που άλλοτε θεωρούσαν δεδομένα. Η μητέρες, μάλιστα, επειδή δεν είχαν τη δυνατότητα να διδάξουν στα κορίτσια τους αυτά που ονειρεύονταν, περνούσαν ώρες εξηγώντας τους πώς ανοίγουμε το φύλλο, πώς πλάθουμε το ζυμάρι και πώς τηγανίζουμε.
Η μητρότητα
Πολλές μελέτες έχουν αναφερθεί στις θυσίες που έκαναν οι μητέρες κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Δεν είναι λίγες εκείνες που προτιμούσαν να τα συνοδεύσουν στο θάνατο, για να μην τα αφήσουν να περάσουν μόνα και τρομαγμένα τις τελευταίες στιγμές της ζωής τους.
Κάποιες όμως, σύμφωνα με το βιβλίο This Way to the Gas Ladies and Gentlemen (Από ‘δω για τους θαλάμους αερίων κυρίες και κύριοι), είχαν διαφορετική συμπεριφορά.
Κατά τη διάρκεια της «διαλογής», όταν οι φρουροί του Άουσβιτς επέλεγαν ποιοι θα ζήσουν και ποιοι όχι, οι αιχμάλωτοι χωρίζονταν ανάλογα με το φύλο και την ηλικία – ηλικιωμένοι, μητέρες και μικρά παιδιά από τη μία πλευρά, άνδρες και έφηβα αγόρια από την άλλη. Οι περισσότεροι που ανήκαν στο πρώτο μέρος, οδηγούνταν απευθείας στους θαλάμους. Όπως αναφέρει ο συγγραφέας, νεαρές μητέρες κρύβονταν, ώστε να προκαλέσουν αναταραχή και να κερδίσουν λίγες παραπάνω ώρες για τα μικρά τους.
Διαβάστε επίσης:
Η «Κραυγή για το αύριο»: Μία συνομιλία με την Οντέτ Βαρών – Βασάρ
Εσθήρ Κοέν: Έφυγε από τη ζωή η γηραιότερη Ελληνίδα που επέζησε από το Άουσβιτς
Clare Hollingworth: H θρυλική ρεπόρτερ που πρώτη μετέδωσε την έναρξη του Β Παγκοσμίου Πολέμου