Το κίνημα #MeToo έκανε την αρχή, δίνοντας φωνή στις γυναίκες. Τώρα, έρχεται η δικαίωση.
O έκπτωτος άγγελος του Hollywood, Harvey Weinstein, που πρωταγωνίστησε σε ένα από τα μεγαλύτερα σεξουαλικά σκάνδαλα παρενοχλώντας και βιάζοντας δεκάδες νεαρές γυναίκες, κρίθηκε επιτέλους ένοχος στο δικαστήριο της Νέας Υόρκης.
Tου είχαν αποδοθεί κατηγορίες για δύο βιασμούς, δύο σεξουαλικές παρενοχλήσεις και μία σεξουαλική επίθεση πρώτου βαθμού. Οι ένορκοι, πέντε άνδρες και επτά γυναίκες, συνεδρίαζαν επί πέντε μέρες και κατέληξαν στην ενοχή του για την παρενόχληση της πρώην βοηθού παραγωγής της εκπομπής Project Runway, Miriam Haley, και το βιασμό τρίτου βαθμού μίας γυναίκας που προτίμησε να παραμείνει ανώνυμη. Τώρα, ο άλλοτε πανίσχυρος παραγωγός ταινιών πρόκειται να εκτίσει ποινή φυλάκισης πέντε έως είκοσι πέντε ετών.
Η Tina Tchen, CEO του ιδρύματος Time’s Up, δήλωσε πως τώρα μπαίνουν επιτέλους τα θεμέλια μίας εποχής δικαιοσύνης για όλες εκείνες που βίωσαν κάποια μορφή παρενόχλησης στη δουλειά.
Δεν δικαιώθηκαν όλα τα θύματά του και ο κόσμος δεν έγινε ένα καλύτερο μέρος με την απόφαση του δικαστηρίου. Όμως, δεν μπορούμε να αρνηθούμε τα βήματα που έχουν γίνει προς μία θετική κατεύθυνση.
Δυόμισι χρόνια πριν, κανείς δεν περίμενε ότι το κίνημα #MeToo θα έδινε φωνή σε τόσο κόσμο. Σε ελάχιστο χρόνο, έγινε πολλά περισσότερα από ένα απλό hashtag. Ένα θέμα που αποτελούσε ταμπού και σπάνια γινόταν αντικείμενο δημόσιας συζήτησης, αυτό της σεξουαλικής παρενόχλησης – στο χώρο του θεάματος και όχι μόνο – , βγήκε στην επιφάνεια. Γυναίκες που φοβούνταν ή ντρέπονταν να εκφραστούν για τις δικές τους εμπειρίες, πήραν δύναμη όταν είδαν διάσημα πρόσωπα να βγαίνουν μπροστά και ακολούθησαν το παράδειγμά τους.
Η Zoe Saldana είχε αναφέρει στο Cosmopolitan το 2018 ότι «Για αιώνες, ο κανόνας για μία γυναίκα ήταν η σιωπή. Ο νέος κανόνας είναι να μιλάς.»
Λίγο μετά την έκρηξη του #MeToo, ο Bill Cosby βρισκόταν στη φυλακή και ο Weinstein σε αναμονή για τη δίκη του, ο Roman Polanski είχε πάψει να είναι μέλος της Ακαδημίας Κινηματογράφου και ο Brett Ratner είχε «αποφασίσει να απομακρυνθεί» από τη Warner Bros.
Οι γυναίκες του Hollywood έκαναν τη διαμαρτυρία τους μαζικά, φορώντας ολόμαυρα ρούχα στα βραβεία των Χρυσών Σφαιρών. Πολλές ομιλίες ήταν εμψυχωτικές, αλλά στην πράξη δεν είχε αλλάξει τίποτα. Η έλλειψη γυναικείας παρουσίας ήταν τόσο εμφανής που η Natalie Portman, τη στιγμή που παρουσίαζε την κατηγορία καλύτερης σκηνοθεσίας, έκλεψε την παράσταση λέγοντας «Και να οι άνδρες υποψήφιοι.»
Επιπλέον, στα Oscars του 2018, είδαμε για πρώτη φορά γυναικεία υποψηφιότητα στον τομέα φωτογραφίας – ήταν μόνο μία και δεν κέρδισε.
Και τώρα;
Στο Hollywood φαίνεται πως τα πράγματα έχουν βελτιωθεί. Τον Οκτώβριο 2019, δύο χρόνια μετά την έναρξη του κινήματος, το πρακτορείο Reuters ρώτησε άνδρες και γυναίκες ηθοποιούς εάν όντως ζουν κάτι διαφορετικό. Παρακάτω, είναι οι απαντήσεις τους.
«Φαίνεται να λειτουργούμε σαν εκκρεμές. Πηγαίνουμε μέχρι τη μία άκρη, μετά βρίσκουμε το τέλειο σημείο, και μετά προχωρούμε στην άλλη άκρη και συνεχίζουμε. Αλλά αυτό που συμβαίνει, και είναι θετικό, είναι ότι επαναπροσδιορίζουμε τις σχέσεις, τη συμπεριφορά και το χώρο εργασίας μας. Ήταν αναγκαίο και αργήσαμε, αλλά τουλάχιστον ήταν καλό.» – Brad Pitt
«Έχω δει τόσες αλλαγές στο χώρο μου (του κινηματογράφου) αλλά όχι μόνο εκεί… Τις βλέπω και στο σχολείο της κόρης μου. Τις βλέπω και στο χώρο εργασίας των φίλων μου. Τις βλέπω παντού, πραγματικά, και μου δίνει πίστη ότι ο κόσμος στον οποίο μεγαλώνουν τα κορίτσια θα είναι διαφορετικός από εκείνον που εσύ και εγώ μεγαλώσαμε.» – Michelle Williams
«Πιστεύω πως έχουμε ακόμα πολύ δρόμο. Πιστεύω πως ακόμα και στο Hollywood θα έπρεπε να υπάρχει μεγαλύτερη ανεξαρτησία… Η προσοχή είναι στραμμένη σε όσα λέγεται πως θέλουν οι γυναίκες και θα έλεγα πως δεν είναι αυτά που θέλουμε. Μη μας περιορίζετε στην εκπαίδευση, μη μας καταπιέζετε και μην προσπαθείτε να μας ελέγχετε, μην περιορίζετε τις επιλογές μας ως άνθρωποι και αφήστε μας ήσυχες.» – Angelina Jolie
«Πιστεύω πως το #MeToo άλλαξε πολλά, αλλά όπως και με πολλά άλλα κινήματα, το πρόβλημα είναι ότι όταν βάζεις ένα hashtag, ο κόσμος νομίζει ότι όλα είναι καλά. Αλλά δεν είναι. Δεν έχει αλλάξει πραγματικά κάτι, γιατί συμβαίνει ακόμα.» – Cara Delevingne
«Η Charlize (Theron), η Margot (Robbie) και εγώ μόλις γυρίσαμε μία ταινία – το Bombshell – που αφορά τις αλλαγές σχετικά με τη σεξουαλική παρενόχληση… Ελπίζουμε ότι το να μιλάμε διαρκώς για αυτές, θα τις αλλάξει για τις μελλοντικές γενιές.» – Nicole Kidman
«Πιστεύω πως έχει γίνει τεράστια αλλαγή στην ενημέρωση μέσα σε έναν μόλις χρόνο. Έχουμε ακόμα δρόμο, αλλά όντως πιστεύω ότι έχουμε διανύσει πολύ μέχρι τώρα. Ήδη όλες οι συζητήσεις που έχω κάνει με γυναίκες, απλώς δε γίνονταν παλιά.» – Michelle Pfeiffer
«Πάντα ήμουν σχετικά ελεύθερη στις επιλογές μου. Δε χρειαζόμουν το #MeToo για να το κάνω αυτό, αλλά πιστεύω ότι το κίνημα #MeToo ήταν πολύ σημαντικό για κάποιους ανθρώπους, για κάποιες γυναίκες για να μιλήσουν» – Juliette Binoche
Οι σταρ βλέπουν πως κάτι καλό συμβαίνει. Αλλά ούτε στα φετινά βραβεία Oscar εκτιμήθηκε η προσφορά των γυναικών. Και πάλι δεν υπήρχε καμία υποψήφια σκηνοθέτιδα, και πάλι η Natalie Portman τράβηξε την προσοχή έχοντας ραμμένα στο παλτό της τα ονόματα όσων άξιζαν να βρίσκονται στη συγκεκριμένη κατηγορία.
Παρόλα αυτά, βλέπουμε ότι από το 2017 έως το 2018 έγινε ένα μικρό βήμα, αλλά από το 2018 έως το 2019 και σήμερα, το βήμα αυτό μετατράπηκε σε άλμα. Ο κόσμος ενημερώνεται, ευαισθητοποιείται και αντιλαμβάνεται ότι η κατάσταση που επικρατούσε πριν, δεν ήταν δυνατό να συνεχιστεί.
Εκτός από το χώρο του θεάματος, ας αναφερθούμε και στο δικό μας, απλό και καθημερινό κόσμο.
Επαναπροσδιορίζονται τα όρια του τι θεωρείται αποδεκτό και τι όχι. Σχόλια και «πειράγματα» από άνδρες που έκαναν τις συναδέλφους τους να αισθάνονται άβολα, παύουν σιγά-σιγά να υφίστανται, με αποτέλεσμα ο χώρος εργασίας να γίνεται πια ένα ασφαλές μέρος για όλους. Βέβαια, δεν είναι λίγοι εκείνοι που στηρίζουν πως γινόμαστε υπερβολικά politically correct και πλέον ό,τι κι αν πούμε, κάποιον θα προσβάλλουμε. Ισχύει, όμως; Έχουμε γίνει τόσο υπερβολικοί επειδή απλώς δεν επιθυμούμε να δεχόμαστε το σεξισμό, όταν είμαστε στη δουλειά μας;
Επιπλέον, ακολουθώντας το παράδειγμα του κινηματογράφου όπου ο αριθμός των σκηνοθέτιδων που βρίσκονται πίσω από μεγάλες παραγωγές –η Greta Garwig με τις Μικρές Κυρίες και τη LadyBird, για παράδειγμα – αυξάνεται, έτσι και ο ανδροκρατούμενος κόσμος των επιχειρήσεων όπως τον γνωρίζαμε, χάνεται χρόνο με το χρόνο. Οι γυναίκες αισθάνονται μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, διεκδικούν ευκαιρίες και ίσους μισθούς, βρίσκονται σε ηγετικές θέσεις.
Υπάρχει ακόμα δρόμος. Πολλές, ίσως ακόμα διστάζουμε. Όμως ακόμα περισσότερες αυτή τη στιγμή αποφασίζουν να πάρουν πρωτοβουλίες και να απαιτήσουν αυτά που τους αξίζουν. Και είναι εκατοντάδες εκείνες που το έκαναν ήδη, δίνοντάς μας ένα παράδειγμα για να ακολουθήσουμε.