«Δεν έχει ξεκαθαριστεί το ακριβές χρονικό διάστημα», δήλωσε ο λοιμωξιολόγος του Harvard, Marc Lipsitch, στους New York Times. «Θα είναι θέμα μηνών ή ετών. Δε σημαίνει πως θα φτάσει στο ζενίθ του και θα εξαφανιστεί αμέσως, όπως πιστεύουν ορισμένοι.»
Μπορεί να μείναμε σπίτι κι έκλεισαν σχολεία και επιχειρήσεις, όμως δεν πρέπει να επαναπαυόμαστε, βασισμένοι σε ψευδαισθήσεις πως όλο αυτό θα τελειώσει άμεσα. Προς το παρόν, δεν έχουμε κάνει αρκετά. Η πανδημία δε φαίνεται να φεύγει στο κοντινό μέλλον. Όμως, η δύναμή της εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η τοποθεσία μας και τα μέτρα που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις.
«Υπάρχει μία αναλογία μεταξύ της πρόβλεψης του καιρού και της μοντελοποίησης της ασθένειας», είπε ο δρ. Lipsitch. Και τα δύο, αποτελούν απλές μαθηματικές περιγραφές του τρόπου λειτουργίας ενός συστήματος: η μετεωρολογία βασίζεται στη φυσική και τη χημεία, ενώ η νόσος στη συμπεριφορά, την ιολογία και την επιδημιολογία. Φυσικά, όπως ανέφερε στους Times, «δεν μπορούμε να αλλάξουμε τον καιρό». Όμως, μπορούμε να αλλάξουμε την πορεία της πανδημίας – με τη συμπεριφορά μας και το σωστό συντονισμό ψυχολογικών, κοινωνιολογικών, οικονομικών και πολιτικών παραγόντων.
Ο δρ Lipschits συνέγραψε δύο αναλύσεις, μία στο Κέντρο Έρευνας Μολυσματικών Ασθενειών και Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο της Minessota, και μια άλλη στο Chan School του Harvard. Περιέγραψε τις διάφορες μορφές που μπορεί να πάρει η πανδημία, μέσα στους επόμενους μήνες.
Εκείνη της Minessota περιγράφει τρία πιθανά σενάρια:
Η πρώτη περίπτωση, αφορά στο αρχικό κύμα κρουσμάτων – αυτό που διανύουμε τώρα – το οποίο θα ακολουθήσει μία πορεία γεμάτη ανεβοκατεβάσματα και θα εξασθενίσει σε ένα με δύο χρόνια.
Η δεύτερη περίπτωση, υποθέτει πως θα ακολουθήσει ένα ακόμη μεγαλύτερο κύμα κρουσμάτων το φθινόπωρο ή το χειμώνα, με μικρότερα κύματα στο ενδιάμεσο, όπως η γρίπη του 1918-1919.
Τέλος, στην τρίτη περίπτωση, περιμένουμε ένα έντονο κύμα την άνοιξη, το οποίο θα εξασθενίσει σταδιακά, με μικρότερα σκαμπανεβάσματα.
Οι ερευνητές, καταλήγουν πως, ό,τι από τα τρία κι αν συμβεί, χωρίς να κυκλοφορήσει το εμβόλιο, «πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για τουλάχιστον 18 έως 24 μήνες έντονης παρουσίας του Covid-19, με εξάρσεις σε διάφορες περιοχές της Γης.»
Η μελέτη του Harvard, την οποία πραγματοποίησαν ο επιδημιολόγος Yonatan Grad, ο μεταδιδακτορικός συνεργάτης του, Stephen Kissler, ο δρ. Lipsitch με τη διδακτορική του φοιτήτρια, Christine Tedijanto, και ο συνάδελφός τους, Edward Goldstein, εξέτασε πιο προσεκτικά τις διάφορες εκδοχές. Έκαναν προσομοίωση της δυναμικής της μετάδοσης, χρησιμοποιώντας τα τελευταία δεδομένα που αφορούν στον ιό, και δεδομένα άλλων, σχετικών νόσων.
Βρήκαν πως ο εγκλεισμός, θα μπορούσε να εφαρμόζεται διαλειμματικά. Δηλαδή, όταν βλέπουμε τα κρούσματα να αυξάνονται – ξεπερνώντας τα 35 στους 10 χιλιάδες ελέγχους, να μένουμε σπίτι, και να χαλαρώνουμε όταν εκείνα αρχίζουν να μειώνονται – φτάνοντας μέχρι τα 5 στους 10 χιλιάδες ελέγχους. Επειδή οι ασθενείς που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο και χρειάζονται ειδική φροντίδα, αργούν να μεταφερθούν στο νοσοκομείο, η παραπάνω στρατηγική αποσκοπεί στην αποσυμφόρηση του συστήματος υγείας.
Η «ανοσία της αγέλης» στη συγκεκριμένη περίπτωση θα αφορά στο 55% του πληθυσμού, ή στο επίπεδο της ανοσίας που θα απαιτείτο ώστε να μπορέσει ο κόσμος να βγει έξω χωρίς περιορισμούς», είπε ο δρ. Kissler.
Υπάρχει, επίσης, η θεωρία πως ο ιός θα εξαπλωθεί με πιο αργούς ρυθμούς τους θερμότερους μήνες. Έτσι, θα μπορέσουν να γίνουν μεγαλύτερα διαλείμματα στον εγκλεισμό.
Φέτος, βέβαια, πρόκειται να δούμε ελάχιστη μείωση λόγω του καιρού, καθώς το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου θα είναι εκτεθειμένο στον Covid-19 και το καλοκαίρι. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ των New York Times, υπάρχουν κι άγνωστες παράμετροι, όπως η επίδραση της υγρασίας, οι οποίες έχουν αποτελέσει αντικείμενο μελέτης για άλλες παθήσεις του αναπνευστικού – όχι, όμως για τους κορονοϊούς. Έτσι, δεν μπορούμε να βασιστούμε στον καλό καιρό για να βγούμε έξω ανεξέλεγκτα.
Ένα άλλο σενάριο, υπολογίζει όχι μόνο την εποχικότητα της νόσου, αλλά και το διπλασιασμό της χωρητικότητας στα νοσοκομεία. Σ’ αυτήν την περίπτωση, μπορούμε να #μένουμεσπίτι όταν τα κρούσματα θα φτάνουν τα 70 στους 10 χιλιάδες ελέγχους, ενώ τα διαλείμματα θα μπορούν να μεγαλώνουν ακόμη περισσότερο.
Το μόνο ξεκάθαρο είναι πως μία μόνο περίοδος εγκλεισμού δε θα είναι αρκετή, για να τεθεί – μακροπρόθεσμα – η πανδημία υπό έλεγχο και πως, σίγουρα, θα περάσει καιρός μέχρι να επιτευχθεί η περιβόητη «ανοσία της αγέλης».
«Κι αυτό επειδή, όταν τα πηγαίνουμε καλά στον αυτοπεριορισμό, νοσούν λιγότεροι άνθρωποι. Αυτός είναι, στο κάτω – κάτω, ο στόχος», είπε η Tedijanto στους New York Times. «Αν, όμως, η μετάδοση οδηγήσει στην ανοσία, ο εγκλεισμός θα σημαίνει πως πολύς κόσμος κινδυνεύει να αρρωστήσει. Έτσι, όταν γίνει άρση των προστατευτικών μέτρων, ο ιός θα εξαπλωθεί ξανά και, μάλιστα, με την ίδια ευκολία.»
Συνεπώς, χωρίς εμβόλιο, η πανδημία αναμένεται να είναι μαζί μας μέχρι και το 2022 – κάτι που εξέπληξε ακόμη και τους ειδικούς.
«Περιμέναμε πως θα χρειαζόταν ένα μεγάλο χρονικό διάστημα απομόνωσης, όμως δεν είχαμε καταλάβει από την αρχή πως θα κρατούσε τόσο», τόνισε ο δρ. Kissler.