Bill Cosby, Woody Allen, Jerry Sandusky, Roman Polanski, Harvey Weinstein, Christiano Ronaldo. Μερικά ονόματα πανίσχυρων ανδρών που εκμεταλλεύτηκαν τη δύναμή τους και κακοποίησαν, παρενόχλησαν ή βίασαν γυναίκες.
O Brock Turner, φοιτητής του Πανεπιστημίου Stanford ακόμη, ασέλγησε σε λιπόθυμη συμφοιτήτριά του. Ο πατέρας του, περιέγραψε την πράξη του ως «20 λεπτά δράσης». Ο δικαστής Aaron Persky θεώρησε πως η κατάλληλη ποινή ήταν έξι μήνες με αναστολή, καθώς «η φυλακή θα τον επηρεάσει σημαντικά. Δε νομίζω να αποτελέσει απειλή στο μέλλον.»
Ο Μανώλης Κούκουρας και ο Αλέξανδρος Λουτσάι κακοποίησαν, βίασαν και δολοφόνησαν άγρια την Ελένη Τοπαλούδη, έχοντας το θράσος να ζητήσουν ελαφρυντικά για ειλικρινή μεταμέλεια, καλή συμπεριφορά μετά την πράξη, πρότερο έντιμο βίο και ακαταλόγιστο ή μειωμένο καταλογισμό λόγω ψυχικής πάθησης.
Ο Αντώνης Αλεξανδρίδης, παίκτης του Big Brother, είπε πάνω σε συζήτηση πως «Πάω κάθε μέρα σε μια, να αδειάσω το πακέτο… αλλιώς έχει βιασμό».
Όλα τα παραπάνω, είναι προϊόντα της κουλτούρας του βιασμού.
Η κουλτούρα του βιασμού θέλει τη σεξουαλική βία να θεωρείται φυσιολογική, με το θύμα να φέρει ευθύνη για ό, τι του συνέβη και το θύτη να δικαιολογείται. Η γυναίκα μαθαίνει τι πρέπει να κάνει για να την αποφύγει, ενώ ο άνδρας όχι να μην την ασκεί. Η γυναίκα καλείται να θυσιάσει προσωπικές ελευθερίες κι ευκαιρίες για να παραμείνει ασφαλής. Η γυναίκα μένει πίσω.
Παρότι η κουλτούρα του βιασμού έχει τις ρίζες της στις πατριαρχικές δομές που σχεδιάστηκαν στην αρχαιότητα και συνεχίζουν, σε αρκετές περιπτώσεις, να παίζουν καθοριστικό ρόλο στην κοινωνία, πλήττει σημαντικά και τους άνδρες. Τρανό παράδειγμα, το γεγονός ότι ελάχιστοι καταγγέλλουν τις σεξουαλικές επιθέσεις που δέχονται από ντροπή ή φόβο πως κανείς δεν θα τους πιστέψει. Μένουν, έτσι, απροστάτευτοι και μόνοι.
Ο όρος «γεννήθηκε» τη δεκαετία του ’70, όταν πρωτοεμφανίστηκε στο Rape: The First Sourcebook for Women που εκδόθηκε από τη New York Radical Feminists Collective το ’74 και μελετήθηκε σε βάθος την επόμενη χρονιά, στο ντοκιμαντέρ Rape Culture.
Όσο περνούν τα χρόνια, όμως, τόσο περισσότερη ενημέρωση υπάρχει γύρω απ’ αυτόν. Αυτό ίσως οφείλεται στη ραγδαία αύξηση ιστοτόπων και ομάδων από γυναίκες για γυναίκες, σε συνδυασμό με την άνοδο του σύγχρονου φεμινιστικού κινήματος.
Τα θύματα δειλά – δειλά υψώνουν τη φωνή τους. Το #MeToo και παρόμοιες καμπάνιες όπως η #HerStory τους δίνουν την ευκαιρία να μιλήσουν.
Η κουλτούρα του βιασμού κατηγορεί το θύμα και δικαιώνει το θύτη
Πρώτα απ’ όλα, η λογική της κουλτούρας του βιασμού, θέλει το θύμα να είναι γυναίκα. Εκείνη, λοιπόν, χρειάζεται να προσαρμόσει την εμφάνιση και τη συμπεριφορά της ώστε να μη προκαλεί το βιαστή, ο οποίος δε χρειάζεται να συγκρατήσει τα ένστικτά του – αν ξεπεράσει τα όρια, σημαίνει πως βρήκε λόγο για να τα ξεπεράσει.
Δημιουργείται, σιγά – σιγά, ένα περιβάλλον στο οποίο είναι σχεδόν λογικό μία γυναίκα να παρενοχλείται και να κακοποιείται.
Αν σταματήσουμε ό, τι κάνουμε και σκεφτούμε για ένα λεπτό – όχι παραπάνω – θα μας έρθουν στο μυαλό όλες οι φορές που, απλώς περπατώντας στο δρόμο, άνδρες κάθε ηλικίας έκαναν σχόλια σεξουαλικού περιεχομένου για την εμφάνισή μας. Κι εμείς δεν είπαμε τίποτα. Κι αυτοί μεγάλωσαν με την πεποίθηση πως έχουν κάθε δικαίωμα να το κάνουν. Άνδρες είναι, άλλωστε. Κυνηγοί.
Για να αποφύγουμε τα σχόλια, τι κάναμε; Ντυθήκαμε πιο «σεμνά». Δεν ξαναπεράσαμε από εκείνο το σημείο. Βλέπαμε παρέες ανδρών κι αλλάζαμε πεζοδρόμιο. Περιοριστήκαμε με κάθε τρόπο.
Εκείνοι, απλώς συνέχισαν την ημέρα τους.
Η κουλτούρα του βιασμού δεν εμφανίστηκε από το πουθενά, πίσω στα 70s. Αιώνες καταπίεσης οδήγησαν στην κατάσταση που επικρατεί σήμερα. Για εκατοντάδες χρόνια, η γυναίκα μάθαινε πως η δουλειά της είναι να βελτιώνει τη ζωή του άνδρα. Η σεξουαλική πράξη γινόταν όποτε εκείνος ήθελε, όπως εκείνος ήθελε, ενώ η δική της ευχαρίστηση σόκαρε την κοινωνία.
«Ο βιασμός είναι μία κατηγορία που γίνεται εύκολα κι αποδεικνύεται δύσκολα, κι είναι ακόμη δυσκολότερα βρίσκεται σωστή υπεράσπιση για τον κατηγορούμενο, αν και το θύμα δεν είναι ποτέ τόσο αθώο», είχε πει ο Βρετανός δικαστής Lord Hale το 1680.
Η κορυφαία ζωγράφος Artemisia Gentileschi, έκλαιγε στο δικαστήριο, φώναζε με όλη της τη δύναμη κοιτώντας κατάματα τον άνδρα που τη βίασε, βασανίστηκε προσπαθώντας να πείσει πως οι ισχυρισμοί της ευσταθούν. Κι εκείνος, βέβαια, έμεινε ατιμώρητος.
Σε δίκη του 18ου αιώνα, ο συνήγορος υπεράσπισης σε υπόθεση βιασμού είπε πως η κατηγορία «έθετε τη ζωή ενός πολίτη στα χέρια μιας γυναίκας».
Η κουλτούρα του βιασμού υπήρχε και συνεχίζει να υπάρχει. Διαιωνίζεται, είναι επικίνδυνη. Προκειμένου να μείνει πίσω μια για πάντα, είναι ανάγκη να γίνουν αλλαγές σε ολόκληρο το σύστημα. Και χρειάζεται να γίνουν τώρα.
Διαβάστε επίσης:
Η «Aθάνατη Ελληνική Λεβεντιά» και η πραγματική δύναμη των social media
Η σεξιστική βιομηχανία των ΜΜΕ
Ebru Timtik: Πάλεψε για μία δίκαιη δίκη κι έφυγε από τη ζωή μετά από 238 ημέρες απεργίας πείνας
Ακολουθήστε το Portraits στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση