To 2020 είναι μία από τις δυσκολότερες χρονιές της ιστορίας. Καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε μία πανδημία για την οποία λίγα είναι γνωστά, με τους νοσούντες και νεκρούς να αυξάνονται καθημερινά. Δεν είναι, όμως, η πρώτη φορά που ο άνθρωπος παλεύει ενάντια σ’ έναν τέτοιον εχθρό. Η χολέρα, η ισπανική γρίπη, η μαύρη πανώλη – γνωστή και ως μαύρος θάνατος – είναι μόνο μερικοί από αυτούς.
Αν έχουν να μας διδάξουν ένα πράγμα, αυτό είναι πως έρχεται η στιγμή που κάθε πανδημία φτάνει στο τέλος της. Ο αριθμός των θανάτων μηδενίζεται, τα συμπτώματα παύουν να εμφανίζονται κι ο κόσμος προχωράει μπροστά.
Τι ήταν, άραγε, αυτό που έφερε το τέλος των πιο θανατηφόρων ασθενειών της ιστορίας;
Βουβωνική πανώλη – 14ος και 17ος αιώνας
Υπάρχουν πολλά που δε γνωρίζουμε για την ασθένεια αυτή. Υπολογίζεται πως έχασε τη ζωή του το 60% περίπου του πληθυσμού. Τα συμπτώματα περιλάμβαναν εμετό, πυρετό και ρίγη. Αυτό που οδήγησε στο τέλος του πρώτου κύκλου της, ήταν η κοινωνική αποστασιοποίηση. Επιβλήθηκε μία καραντίνα αρκετά διαφορετική από τη σημερινή, με τους νοσούντες να χωρίζονται από τους υγιείς, ξεκινώντας από το 1377. Αρχικά, το μέτρο είχε αποφασιστεί να ισχύσει για έναν ολόκληρο μήνα. Το χρονικό διάστημα αυτό αυξήθηκε στις 40 μέρες.
Περίπου 300 χρόνια μετά, η μαύρη πανώλη επανήλθε. Το Λονδίνο του 1665 υπέφερε. Μέσα σ’ ένα καλοκαίρι «έφυγε» το 15% των κατοίκων της πόλης. Σχεδόν αμέσως, εφαρμόστηκαν αυστηρά μέτρα. Αστυνομικοί βγήκαν στους δρόμους, αναζητώντας πιθανούς ασθενείς. Αν αρρώσταινε ένας άνθρωπος, έμπαινε σε απομόνωση 28 ημερών ολόκληρη η οικογένειά του και στην πόρτα του σπιτιού κρεμόταν ένας κόκκινος σταυρός, ώστε να μην επιχειρήσει κανείς να μπει. Από κάτω, ήταν γραμμένες οι λέξεις «Θεέ δείξε έλεος» και εθελοντές άφηναν απ’ έξω φαγητό.
Το ζήτημα εδώ ήταν πως η πανώλη δε μεταδιδόταν από ασθενή σε υγιή, αλλά μέσω ψύλλων. Αυτό σημαίνει πως η καραντίνα δε βοηθούσε την κατάσταση. Ο κόσμος, όμως, άρχισε να προσέχει, να χρησιμοποιεί πιο καθαρά σεντόνια τα οποία δεν τίναζε. Όταν ήρθε το φθινόπωρο, πολλοί μολυσμένοι ψύλλοι, ευτυχώς, πέθαναν. Την επόμενη χρονιά ξέσπασε η μεγάλη πυρκαγιά του Λονδίνου, η οποία σκότωσε αρουραίους και έντομα. Η τραγωδία αυτή που κατέστρεψε τεράστιες περιουσίες, ήταν καταλυτικός παράγοντας για την ήττα της πανδημίας.
Ισπανική γρίπη
Όταν τελείωσε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, στη ζωή των ανθρώπων ήρθε η ισπανική γρίπη. Στην αρχή, οι ηγέτες των κρατών προσπάθησαν να αγνοήσουν τη νόσο, χωρίς να αναγνωρίζουν τη σοβαρότητα της κατάστασης. Στο τέλος, 500 εκατομμύρια αθώοι πολίτες ασθένησαν. Από αυτούς, έφυγαν από τη ζωή 20 έως 50 εκατομμύρια.
Ένας από τους λόγους που πλέον ανήκει στο παρελθόν, είναι πως οι νοσούντες που κατάφεραν να επιζήσουν, απέκτησαν ανοσία. Επιπλέον, η κοινωνική αποστασιοποίηση έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της κατάστασης υπό κάποιον έλεγχο.
Χολέρα
Η χολέρα είναι η μόλυνση που προκαλείται από βακτήρια, προκαλεί διάρροια και εμετό, ενώ είναι πιθανό να καταλήξει σε θάνατο. Σήμερα, γνωρίζουμε πως μεταδίδεται μέσω μολυσμένης τροφής και νερού, όμως όταν έκανε την πρώτη της εμφάνιση, κανείς δε γνώριζε τίποτα για αυτήν.
Όλα ξεκίνησαν το 1831 και η κατάσταση σύντομα βγήκε εκτός ελέγχου. Το 1853, είχαν χαθεί περισσότερες από δέκα χιλιάδες ζωές μόνο στο Λονδίνο και το Newcastle. Την επόμενη χρονιά, εμφανίστηκε στο Soho. Εκεί, ένας γιατρός ονόματι John Snow πρόσεξε πως οι οικογένειες που κούραρε έπιναν νερό από την ίδια δεξαμενή. Πήρε δείγμα, το ανέλυσε και βρήκε τεράστιο αριθμό βακτηρίων και μικροοργανισμών. Όταν έπεισε τον κυβερνήτη να την κλειδώσει, ο αριθμός των κρουσμάτων ξεκίνησε να μειώνεται.
Πανούκλα του Κυπριανού
Κατά τη διάρκεια του 3ου αιώνα μ.Χ., εμφανίστηκε μία ασθένεια που κόστισε τη ζωή πέντε χιλιάδων ανθρώπων σε μία μέρα. Φυσικά, δεν εξαφανίστηκε την επόμενη. Συνέχιζε να μεταδίδεται και να σκοτώνει. Πολλοί πίστευαν ότι είχε έρθει το τέλος του κόσμου.
Η πανώλη αυτή είναι μία από τις αιτίες που οδήγησαν τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία στην καταστροφή. Σύμφωνα με το LiveScience, οι ασθενείς εμφάνιζαν στομαχικά προβλήματα, κώφωση και τύφλωση, ενώ πολλοί παρέλυαν και αιμορραγούσαν από τα μάτια. Κανείς δε γνώριζε τι συνέβαινε.
Μέχρι το 2014, οι ειδικοί δεν ήταν σίγουροι για το λόγο που εξαφανίστηκε. Εκείνη τη χρονιά, όμως, ανέλυσαν οστά που βρήκαν σε ανασκαφή. Κατέληξαν στο συμπέρασμα πως οι σοροί των νεκρών καίγονταν άμεσα επειδή ήταν γνωστό πως παρέμεναν επικίνδυνες, ακόμη και μετά θάνατον. Ο αρχαιολόγος Francesco Tiradritti, μάλιστα, δήλωσε ότι «Ήξεραν πως έπρεπε να τις ξεφορτωθούν άμεσα.»
Πολιομυελίτιδα
Τη δεκαετία του ’50, ο κόσμος έτρεμε στο άκουσμα μίας λέξης: Πολιομυελίτιδα. Ήταν μία από τις πιο εύκολα μεταδιδόμενες ασθένειες, έμοιαζε με γρίπη όμως επιτιθόταν άγρια στον εγκέφαλο και τη σπονδυλική στήλη. Από αυτήν είχε προσβληθεί και η κορυφαία καλλιτέχνιδα Frida Kahlo.
Η πρώτη φορά που εμφανίστηκε ήταν το 1894 και μέχρι το 1946, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Truman την είχε αποκαλέσει «μεγάλη απειλή για την υγεία των Αμερικανών». Έγιναν προσπάθειες για την ανακάλυψη του εμβολίου, όμως αποτύγχαναν. Η πρώτη δοκιμή πραγματοποιήθηκε σε δέκα χιλιάδες παιδιά, από τα οποία έφυγαν από τη ζωή τα εννέα. Τελικά, οι Jonas Salk και Albert Sabin από το Σινσινάτι κατέληξαν σε μία αποτελεσματική φόρμουλα. Χάρη σε αυτούς τους επιστήμονες, από το 1979 δεν έχει υπάρξει κανένα άλλο κρούσμα.
Διαβάστε επίσης:
Κορονοϊός 2020 — Ισπανική γρίπη 1918: Οι καθηλωτικές ομοιότητες της αντιμετώπισής τους σε εικόνες
Bill Gates: Πανδημίες σαν τη σημερινή θα ξεσπούν κάθε 20 περίπου χρόνια
Κορονοϊός: Δεν είναι απίθανο ένα «τρίτο κύμα» – Όλα θα κριθούν από το εμβόλιο
Ακολουθήστε το Portraits στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση