Το 1969, μία κρύα μέρα του Ιανουαρίου, οι Beatles βρέθηκαν στα Twickenham Film Studios στο Λονδίνο. Επί μέρες προσπαθούσαν να κάνουν πρόβα των νέων τους τραγουδιών – εκείνων που θα παρουσίαζαν στην πρώτη τους συναυλία από το 1966. Κάτι, όμως, δε λειτουργούσε.
«Δεν καταλαβαίνω γιατί είστε εδώ, αφού δε σας ενδιαφέρει», είπε ο Paul McCartney. «Γιατί; Δε γίνεται να είναι για τα λεφτά. Εγώ είμαι εδώ γιατί θέλω να βγάλω ένα show, αλλά δε βλέπω καμία υποστήριξη.»
Κοίταξε τους ανθρώπους που κάποτε ήταν οι αγαπημένοι του στον κόσμο, τον John Lennon, τον George Harrison και το Ringo Starr, οι οποίοι παρέμειναν ανέκφραστοι. «Έχουμε δύο επιλογές: Είτε θα το κάνουμε, είτε όχι, και θέλω μία απόφαση. Γιατί δεν θα περάσω άλλες μέρες καθισμένος εδώ, μέχρι να αποφασίσετε εάν θέλετε να γίνει ή όχι». Και πάλι, δεν πήρε απάντηση. Και πάλι, τον κοίταξαν ανέκφραστοι.
Ο επίσημος χωρισμός τους έγινε στις 10 Απριλίου 1970 – ακριβώς πενήντα χρόνια από σήμερα. Ένας χωρισμός που συγκλόνισε την κοινωνία του 20ου αιώνα. Οι Beatles δεν ήταν απλώς μουσικοί – είχαν αλλάξει τον κόσμο.
Γιατί διαλύθηκαν; Πολλοί έχουν κατηγορήσει τη μεγάλη αγάπη του Lennon, Yoko Ono. Άλλοι, ρίχνουν το φταίξιμο στο νέο manager του συγκροτήματος, Allen Klein, ο οποίος ήταν ο λατρεμένος του John, αλλά ο Paul McCartney δεν τον άντεχε.
Μακάρι να ήταν τόσο απλό.
«Δεν πιστεύω πως θα μπορούσες να μπεις ανάμεσα σε τέσσερις τόσο δυνατούς ανθρώπους, ακόμα κι αν προσπαθούσες», είπε αργότερα η Ono. «Κάτι θα συνέβη μεταξύ τους.»
Πράγματι, τα προβλήματα υπήρχαν για καιρό. Δε χρειαζόταν να τα επισημάνει ο McCartney, απλώς τότε βγήκαν στην επιφάνεια.
Ήδη από το 1968 ήταν σχεδόν αδύνατο να συνεννοηθούν, ενώ η μακρόχρονη φιλία του John με τον Paul περνούσε κρίση. Ο πρώτος, δεν ήθελε πια να ανήκει στους Beatles ενώ ο δεύτερος, όχι μόνο τους αγαπούσε, αλλά ζούσε για αυτούς. Οι δυο τους αποτελούσαν τον πυρήνα της μπάντας όμως, στην πραγματικότητα, όλη της η πορεία περιστρεφόταν γύρω από τις ανάγκες του Lennon: Σχηματίστηκε για να νιώσει πως ανήκει κάπου.
Το 1966, οι τρεις από τους τέσσερις ήθελαν να σταματήσουν τις live εμφανίσεις. Τα κατάφεραν και έπεισαν τον Paul. Για ένα περίπου τρίμηνο, τράβηξαν διαφορετικούς δρόμους. «Σκεφτόμουν, ‘Τελείωσε στ’ αλήθεια, λοιπόν. Τέλος οι περιοδείες. Αυτό σημαίνει πως θα υπάρξει ένα τεράστιο κενό στο μέλλον…’ Τότε άρχισα να βλέπω τη ζωή μου χωρίς τους Beatles – πώς θα ήταν άραγε; Και μου μπήκε στο μυαλό ότι κάπως έπρεπε να φύγω χωρίς να με διώξουν. Αλλά ποτέ δε θα το έκανα, γιατί φοβόμουν», είχε πει ο John Lennon.
Λίγο αργότερα, κυκλοφόρησαν το δίσκο Sgt. Peppr’s Lonely Hearts Club Band και τα πράγματα δεν ήταν όπως πριν. Ο McCartney είχε βάλει την ιδέα , όμως ο John το A Day in the Life – το πιο επιτυχημένο κομμάτι. Εκείνος, αργότερα εκμυστηρεύτηκε πως η συμβολή του στο άλμπουμ ήταν αποτέλεσμα της απελπισίας που ένιωθε τότε. «Περνούσα μεγάλη κατάθλιψη και ξέρω πως ο Paul δεν ήταν στην ίδια φάση. Ήταν γεμάτος αυτοπεποίθηση… Εγώ, γεμάτος δολοφονικές τάσεις.»
Κατά κάποιο τρόπο, έτσι δούλευε ο John Lennon. Η ζωή του καθόριζε την ποιότητα της δουλειάς του. Εκείνη τη εποχή, ένιωθε παγιδευμένος σ’ ένα γάμο με μία γυναίκα που τον λάτρευε, αλλά ο ίδιος δεν αγαπούσε. Κι έπειτα, ένιωθε πως τον επισκίαζε ο φίλος του, που πήγαινε στα καλύτερα πάρτι, εκτιθόταν με κάθε ευκαιρία και βίωνε την επιτυχία του όπως ακριβώς ήθελε.
Ο John Lennon αντί να βγαίνει έξω, δοκίμαζε κοκτέιλ ναρκωτικών. Λάτρευε το LSD και έκανε τέτοια χρήση που, σε κάποιο σημείο, έχασε τον εαυτό του.
Τον Αύγουστο του 1967 βρέθηκε νεκρός ο manager του συγκροτήματος, Brian Epstein. Και τότε τα προβλήματα μεγάλωσαν.
Ο John ένιωθε προστατευμένος όσο εκείνος βρισκόταν ακόμα στη ζωή. Τώρα, τον κυρίευσε ο τρόμος. Αντίθετα, ο Paul έπεισε τη μπάντα να προχωρήσουν με το Magical Mystery Tour μόλις πέντε μέρες μετά το χαμό του Epstein.
Το Φεβρουάριο της επόμενης χρονιάς πήγαν όλοι μαζί στην Ινδία για διαλογισμό. Οι δύο πυρήνες των Beatles είδαν το ταξίδι σαν μία ευκαιρία να ανανεώσουν την τέχνη τους, ενώ ο George με το Ringo ήθελαν απλώς να κάνουν ένα διάλειμμα. Σιγά – σιγά, άρχισαν να φεύγουν. Η αρχή έγινε με τον τελευταίο και τη σύζυγό του. Ακολούθησε ο McCartney, ενώ ο Harrison έμεινε με τον John.
Όταν επέστρεψαν, ο Lennon πήρε διαζύγιο και μπήκε στη ζωή του η Yoko Ono, με την οποία γνωρίστηκε το 1966. Και τότε τα πράγματα σοβάρεψαν απότομα. Εκείνη, θυσίασε τα πάντα – έχασε ακόμη και την επιμέλεια της κόρης της – για να είναι μαζί του. Εκείνος, την έβαλε κατευθείαν στον κόσμο των Beatles. Ήθελε να είναι μαζί του σε κάθε κομμάτι της ζωής του. Μάλιστα, οι δυο τους ηχογράφησαν μαζί και δύο τραγούδια.
Ο Paul McCartney θεωρούσε αρρωστημένη τη σχέση του φίλου του. «Ήθελε πάντα περισσότερα», είπε. «Κάνε παραπάνω, κάντο διπλά, να τολμάς παραπάνω, βγάλε όλα σου τα ρούχα. Συνέχεια τον πίεζε, κι εκείνου του άρεσε. Κανείς δεν τον είχε πιέσει όσο εκείνη.»
Όταν μαθεύτηκε πως το ζευγάρι έκανε χρήση ηρωίνης, οι Beatles δεν ήξεραν πώς να το διαχειριστούν. «Ήταν μεγάλο σοκ για όλους μας, γιατί όλοι πιστεύαμε πως ήμασταν εκκεντρικοί, αλλά αντιλαμβανόμασταν πως δε θα φτάναμε τόσο μακριά», είχε τονίσει ο Paul.
Οι εντάσεις ανάμεσα στα μέλη της μπάντας όλο και αυξάνονταν. Λίγο η εργασιομανία του Paul, λίγο οι καλλιτεχνικές απόψεις και τα ναρκωτικά, τους έφερναν σε συνεχείς συγκρούσεις.
Το αποκορύφωμα ήρθε εκείνον τον Ιανουάριο που αναφέραμε στην αρχή. Ο Harrison «λύγισε». Στις 10 του μήνα, νωρίς το απόγευμα, μάλωσε άγρια με το Lennon, αν και πάντα έπαιρνε το μέρος του. Δεν άντεχε τη Yoko, η οποία φερόταν σαν μέλος του συγκροτήματος, ήθελε να έχει λόγο στη λήψη αποφάσεων και, το χειρότερο, ο αγαπημένος της το όχι μόνο το επέτρεπε, αλλά το απαιτούσε. Μάλιστα, εκείνη αναφερόταν διαρκώς σ’ εκείνους ως «Beatles» χωρίς το «the». Αυτό τους εξόργιζε.
Κατά τη διάρκεια εκείνου του καυγά, ο George ήταν ανεξέλεγκτος. «Φεύγω», ούρλιαξε και μάζεψε την κιθάρα του. «Βάλτε αγγελία και κάντε οντισιόν. Τα λέμε.»
Το ίδιο απόγευμα, η Ono είχε πάρει τη θέση του.
Δύο μέρες αργότερα, μαζεύτηκαν όλοι στο σπίτι του Ringo Starr για να λύσουν τις διαφορές τους. Όταν εκείνη άρχισε να μιλά εκ μέρους του John, o Harrison έφυγε. Τελικά, βρήκαν μία κοινή οδό, όμως οι όροι ήταν αυστηροί. Τέλος οι συναυλίες, τέλος οι μεγάλες ηχογραφήσεις. Ο Lennon συνέχισε να φέρνει παντού μαζί τη σύντροφό του, κάτι που δεν προκαλούσε παρά εκνευρισμό στους συναδέλφους του – γιατί φίλοι είχαν πάψει να είναι από καιρό.
«Θέλει να γίνει μία από εμάς», είχε πει, για να πάρει την απάντηση «Δεν είναι, John, και δε θα γίνει ποτέ.»
Συνέχισαν για λίγο χωρίς τον George, όμως όλα είχαν αλλάξει. Προσπάθησαν να βάλουν άλλους στη θέση του – ή μάλλον, ένα έξτρα μέλος, εφόσον η Yoko Ono τον είχε αντικαταστήσει – αλλά ήταν αδύνατο.
Ένας ακόμη παράγοντας που οδήγησε στην οριστική διάλυση του συγκροτήματος, ήταν ο συνδυασμός του νέου του manager, Allen Klein, με τις διαφωνίες των μελών για οικονομικούς λόγους.
Εκείνος, παρουσίαζε τον εαυτό του σαν σωτήρα και ο Lennon τον πίστεψε. Αν και ήρθε σε ρήξη με τον Paul, πέρασε το δικό του. Όπως φαίνεται, δεν τους έσωσε. Απλώς τους έδωσε το τελειωτικό χτύπημα.
Μετά τη διάλυσή τους, στις 10 Απριλίου 1970, ο Paul McCartney έβγαλε ένα solo άλμπουμ, παρά τις διαφωνίες των υπόλοιπων μελών. Δεν είχε βγει ακόμη επίσημη ανακοίνωση, μέχρι που ακολούθησε ο παρακάτω διάλογος σε συνέντευξη:
– Σου λείπουν οι Beatles;
– Όχι
– Θα βγάλετε νέο δίσκο μαζί;
– Όχι
Παρότι όλοι μας έχουμε στο νου το John Lennon να λέει πως «Το όνειρο τελείωσε», ο αλλοτινός του φίλος είχε πει ήδη τα νέα. Οι Beatles άλλαξαν τη μουσική και τον κόσμο. Χωρίς αυτούς, τίποτα δε θα ήταν ίδιο τώρα.
«Μερικές φορές με πιάνω να αναρωτιέμαι, ‘Ήμουν όντως εκεί ή ήταν όλο αυτό ένα όνειρο;’», είπε πολύ αργότερα ο George Harrison.