Από το Γαλιλαίο μέχρι τον Αρχιμήδη και από τον Καρτέσιο ως τον Τζον Νας και τον Αϊνστάιν, οι άνδρες που άλλαξαν τον κόσμο χάρη στις μαθηματικές τους ανακαλύψεις, έμειναν στην ιστορία. Δυστυχώς, δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο για τις γυναίκες.
Οι παρακάτω πέντε πήγαν κόντρα στα στερεότυπα και, σε εποχές που θεωρούταν αδιανόητο, οδήγησαν την επιστήμη ένα βήμα παραπέρα – ή και περισσότερα.
Υπατία
Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει ποια ήταν η πρώτη μαθηματικός της ιστορίας. Η Υπατία, όμως, ήταν σίγουρα μία από τις πρώτες. Κόρη του μαθηματικού και αστρονόμου Θέωνα, αποφάσισε να ακολουθήσει τα βήματά του. Παρακολούθησε μαθήματα στη νεοπλατωνική σχολή του Πλούταρχου του Νεότερου και της κόρης του Ασκληπιγένειας, αλλά μαθήτευσε και κοντά στον Ιεροκλή. Δίδαξε μαθηματικά και φιλοσοφία, γνώριζε πώς να κατασκευάζει αστρολάβους και υγροσκόπια.
Αντί για το μαθηματικό της έργο, όμως, η Υπατία έμεινε στην ιστορία για τον τρόπο με τον οποίο έφυγε από τη ζωή. Δολοφονήθηκε άγρια από μερίδα πλήθους χριστιανών, οι οποίοι τη θεώρησαν υπαίτια για την οριστική ρήξη των σχέσεων του επάρχου Ορέστη και του Επισκόπου Αλεξανδρείας Κυρίλλου.
Σοφί Ζερμαίν (1776 – 1831)
Η μαθηματικός, φυσικός και φιλόσοφος Σοφί Ζερμαίν πήγε κόντρα στους γονείς της και την κοινωνία. Ολομόναχη, έμαθε όσο περισσότερα μπορούσε από τη βιβλιοθήκη του πατέρα της, διαβάζοντας έργα του Όιλερ. Αλληλογραφούσε με κορυφαίους επιστήμονες, ανάμεσά τους ο Λαγκράντζ και ο Γκάους, ο οποίος χρησιμοποιούσε το ψευδώνυμο Μεσιέ Λε Μπλανκ.
Χάρη στο έργο της για τη διαμόρφωση της θεωρίας της ελαστικότητας, βραβεύθηκε από την Ακαδημία των Επιστημών στο Παρίσι, ενώ η συμβολή της στο θεώρημα Φερμά έθεσε τα θεμέλια των σύγχρονων μαθηματικών.
Επειδή εκείνη την εποχή υπήρχε έντονη προκατάληψη και οι γυναίκες θεωρούνταν υποδεέστερες σε όλα, η Σοφί Ζερμαίν δεν κατάφερε να ακολουθήσει καριέρα μαθηματικού. Δε σταμάτησε ποτέ, όμως, να μελετά και να ανακαλύπτει.
Άντα Λάβλεϊς (1815 – 1852)
Η κόρη του Λόρδου Μπάιρον ήταν η γυναίκα που έθεσε τα θεμέλια του προγραμματισμού. Η υπερπροστατευτική μητέρα της, προσπαθώντας να την απομακρύνει όσο περισσότερο μπορούσε από τον πατέρα της, την ενθάρρυνε να ασχοληθεί με την επιστήμη. Όταν πια ενηλικιώθηκε, η Λάβλεϊς ξεκίνησε να αλληλογραφεί με τον κορυφαίο μαθηματικό Τσαρλς Μπάμπατζ, ο οποίος της ζήτησε να μεταφράσει τη μελέτη του για την Αναλυτική Μηχανή – το πρώτο, δηλαδή, σχέδιο ενός μηχανικού υπολογιστή γενικής χρήσης. Εκείνη, πρόσθεσε δικές της σημειώσεις, μαζί με μία μέθοδο υπολογισμού των όρων της ακολουθίας Μπερνούλι.
Όταν ο σύζυγός της έφυγε από τη ζωή, εκείνη έγινε καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης κι αργότερα έγινε γνωστή ως η πρώτη καθηγήτρια πλήρους απασχόλησης σε Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο. Συνέχισε να ταράζει το χώρο των μαθηματικών κερδίζοντας το βραβείο Μπορντέν από τη Γαλλική Ακαδημία Επιστημών το 1888, ενώ την επόμενη χρονιά βραβεύθηκε κι από τη σουηδική Ακαδημία.
Έμι Νέτερ (1882 – 1935)
Το 1935, ο Άλμπερτ Αϊνστάιν έγραψε επιστολή στους New York Times, γράφοντας επικήδειο για την Έμι Νέτερ, «την πιο εξαιρετικά δημιουργική μαθηματική ιδιοφυΐα από την ημέρα που ξεκίνησε η ανώτερη εκπαίδευση των γυναικών ως τώρα». Ήταν αξιέπαινη συνεργάτιδά του, η οποία χρειάστηκε να ξεπεράσει πολλά εμπόδια.
Μεγάλωσε στη Γερμανία κι άργησε να μορφωθεί όπως επιθυμούσε, καθώς υπήρχε νόμος που απαγόρευε την είσοδο των γυναικών στο πανεπιστήμιο. Όταν ολοκλήρωσε το διδακτορικό της, πέρασε χρόνια παλεύοντας για μία θέση στο διδακτικό προσωπικό κάποιου πανεπιστημίου. Τελικά, έλαβε τον τίτλο της «ανεπίσημης βοηθού καθηγητή» σ’ εκείνο του Γκέτινγκεν, τον οποίο έχασε το 1933 επειδή ήταν Εβραία. Μετακόμισε, έπειτα, στις ΗΠΑ κι έγινε ερευνήτρια στο Bryn Mawr College και το Princeton. Εκεί, έθεσε τα θεμέλια της μεταγενέστερης θεωρίας της σχετικότητας όπως διατυπώθηκε από τον Αϊνστάιν, ενώ συνέβαλε σημαντικά στην εξέλιξη της άλγεβρας.
Διαβάστε επίσης:
Γκρέις Χόπερ: Η γυναίκα που έμαθε στους υπολογιστές να «μιλούν» την ανθρώπινη γλώσσα
Gladys West: Η αφανής ηρωίδα πίσω από το σχεδιασμό του GPS
Maryam Mirzakhani: Η μοναδική γυναίκα που κέρδισε το «Νόμπελ των Μαθηματικών», σπάζοντας τα ταμπού
Ακολουθήστε το Portraits στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση