‘Ηταν γιατρός, ερευνήτρια και συγγραφέας. Σήμερα, έχει μείνει γνωστή για τη συνεισφορά της στην εξασφάλιση της υγείας στο χώρο εργασίας και την καινοτόμο δράση της στον τομέα της τοξικολογίας. Εκείνη ήταν που άσκησε πίεση στους βιομηχάνους των ΗΠΑ, ώστε να βελτιώσουν τι συνθήκες για τους εργαζομένους τους. Ο λόγος για την Alice Hamilton.
Γεννήθηκε στην Indiana, το 1869. Το 1893, αποφοίτησε από το τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου του Michigan – ήταν, μάλιστα, μία από τις 14 γυναίκες μεταξύ 47 φοιτητών. Έκανε την ειδικότητά της στη Βοστόνη κι ασχολήθηκε με τη φροντίδα ιερόδουλων κι αστέγων. Μετακόμισε στη Γερμανία, για έναν επιπλέον χρόνο σπουδών, όπου της ζήτησαν να γίνει «αόρατη» και της ανακοίνωσαν πως δεν υπήρχε περίπτωση να πάρει το πτυχίο της. Φυσικά, δεν πτοήθηκε και ευχαριστήθηκε στο έπακρο την εμπειρία της. Επέστρεψε στις ΗΠΑ το 1896 κι έγινε δεκτή στην Ιατρική Σχολή Johns Hopkins, ενώ την επόμενη χρονιά ξεκίνησε να εργάζεται ως καθηγήτρια στην Ιατρική Σχολή Θηλέων του Πανεπιστημίου Northwestern.
Αποφάσισε να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ πλουσίων κι απόρων, βοηθώντας τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες. Εμπνεύστηκε από την προοδευτική Jane Addams, όταν την κάλεσε στο μεγαλύτερο κοινόβιο της χώρας, το Ηull House του Chicago. Εκεί, κάθισε ανάμεσα στoυς Frances Perkins, Florence Kelly, Margaret Sanger, John Dewey, Eugene Debs και Upton Sinclair.
Σύντομα έγινε μέλος μίας κλινικής για τις οικονομικά αδύναμες μετανάστριες. Γεμάτη όρεξη, καθώς είχε μόλις ολοκληρώσει τις σπουδές της, και πάντα στο πλευρό του διάσημου παθολόγου Simon Flexner, παρατήρησε παράξενα συμπτώματα, όπως το σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα, ενώ πρόσεξε πως κούραρε πολλές χήρες.
Από το 1902 κι ενώ έμενε στο Hull House, η Hamilton άρχισε να διαβάζει για τη δηλητηρίαση από υδράργυρο και μόλυβδο. Έβλεπε πως οι σύζυγοι των ασθενών της έχαναν τη ζωή τους σε ελάχιστο χρόνο. Υποστήριζε τις διαδηλώσεις για τη θέσπιση του οχταώρου κι ερεύνησε τις συνθήκες εργασίας εκείνων των ανδρών, οι οποίοι αρρώσταιναν συχνά εξαιτίας της επικινδυνότητας των υποδομών.
Στην αυτοβιογραφία της που κυκλοφόρησε το 1943, η Alice έγραψε για τις δύο στιγμές που τη συγκίνησαν κι άλλαξαν για πάντα τη ζωή της. Η πρώτη, αφορούσε στη συνάντησή της με μία Ουγγαρέζα, της οποίας ο αγαπημένος είχε τραυματιστεί βαριά στο χαλυβουργείο της περιοχής όπου εργαζόταν και νοσηλευόταν incognito στο νοσοκομείο. Η τρομοκρατημένη εκείνη γυναίκα δε γνώριζε τίποτα για την κατάστασή του – παρά μόνο ότι ήταν ζωντανός.
Η δεύτερη, συνέβη όταν ήρθε σε επαφή με έναν manager μεγάλης εταιρείας. Τον περιέγραψε ως «κύριο με ανατροφή και κάπως φιλάνθρωπο». Όταν του είπε πως ήταν κατά κάποιο τρόπο υπεύθυνος για τη δηλητηρίαση εργαζομένων του, την έφτυσε καταπρόσωπο.
«Δεν είναι πως οι εργοδότες ήταν σκληροί», έγραψε. «Πραγματικά δε γνώριζαν τι συνέβαινε, επειδή δεν υπήρχε κανένα σύστημα ελέγχου που θα τους άνοιγε τα μάτια για τους διάφορους κινδύνους και θα τους ανάγκαζε να πάρουν μέτρα ασφαλείας.»
Στα 41 της, έγινε ιατρική ερευνήτρια στο Συμβούλιο Εργατικών Ασθενειών του Illinois. «Αισθάνομαι αρκετά αποπροσανατολισμένη γιατί βαδίζω στο άγνωστο και κανείς δε φαίνεται να γνωρίζει ποιο είναι το πρώτο βήμα», είχε αναφέρει. Ηγούταν μίας ομάδας 23 γιατρών, φοιτητών και κοινωνικών λειτουργών και έδωσε τεράστια μάχη υπέρ των εργαζομένων.
Προκειμένου να γίνει η πραγματική αλλαγή, η ομάδα αυτή χρειάστηκε να συντάξει μία πλήρη αναφορά με όλες τις περιπτώσεις ασθένειας και δηλητηρίασης. Τα μέλη της έψαξαν στα αρχεία νοσοκομείων, συναντήθηκαν με φαρμακοποιούς και θεραπευτές στα σοκάκια των εργατικών κατοικιών κι επισκέφθηκαν 304 επιχειρήσεις. Μέσα σ’ ένα χρόνο, αποκάλυψαν εβδομήντα διαφορετικούς κινδύνους που απειλούσαν τη ζωή των υπαλλήλων – από το βερνίκι γυαλιών, μέχρι τα τσιγαρόχαρτα από αλουμίνιο.
Η παραπάνω μελέτη, στην οποία καταγράφηκαν περιστατικά έκθεσης ανδρών σε αρσενικό, μονοξείδιο του άνθρακα, ψευδάργυρο, κυάνιο και τερεβινθίνη, μεταξύ άλλων, εκδόθηκε τον Ιανουάριο του 1911 και περιέγραφε 578 περιπτώσεις δηλητηρίασης από μόλυβδο.
Αρκετούς μήνες μετά, η πολιτεία του Illinois θέσπισε νόμο που υποχρέωνε τους εργοδότες να προστατεύουν τους υπαλλήλους τους.
Μέχρι το 1919, η Alice Hamilton είχε αρχίσει να γίνεται γνωστή. Μάλιστα, ο David Edsall, πρύτανης της Ιατρικής Σχολής του Harvard, έπεισε το Πανεπιστήμιο να την προσλάβει – αν και γυναίκα – τονίζοντας πως είναι η πιο κατάλληλη υποψήφια βοηθός καθηγητή. Εκείνη, δέχθηκε να μην παρακολουθεί τους φοιτητικούς αγώνες ποδοσφαίρου και να μην εισέρχεται στην ανδρική λέσχη του ιδρύματος, οπότε κατέκτησε τη θέση. Παρότι αισθανόταν σαν πολίτης δεύτερης κατηγορίας, συνέχισε να προσπαθεί για το καλύτερο.
«Πραγματοποίησε το τεράστιο έργο της τόσο αθόρυβα, που πολλοί Αμερικανοί δεν την είχαν ακουστά», έγραψε η Edna Yost το 1943, στο βιβλίο της, American Women of Science.
Ήταν μία γυναίκα φαινομενικά ήσυχη κι αδύναμη, κάτι που της επέτρεπε να δρα περνώντας απαρατήρητη. Το ύψος της δεν ξεπερνούσε το 1.60 και φορούσε διαρκώς μαύρα ρούχα, επομένως κέρδιζε αμέσως την εμπιστοσύνη των γυναικών που βοηθούσε, ενώ οι μεγάλοι βιομήχανοι αγνοούσαν την παρουσία της.
«’Ενδιαφέρομαι για την υγεία και την ευημερία των εργαζομένων και των παιδιών σας’, τους έλεγα και με άφηναν να μπω. Μπορεί να μη με κοιτούσαν καν ή να ξεκινούσαν τις προσβολές, όμως είχα πρόσβαση, στο τέλος. Αν ένας άνδρας εμφανιζόταν κι έλεγε το ίδιο, δεν θα τον άφηναν να περάσει μέσα», είχε πει σε συνέντευξή της.