«Αυτά χρειάζεσαι στη ζωή: Έναν υπολογιστή, μία κάμερα και μία γάτα.»
Ξεκίνησε να γυρίζει ταινίες χρόνια πριν τον Γκοντάρ, τον Τρυφώ – ακόμη και το σύζυγό της, Ζακ Ντεμί. Ήταν εκκεντρική και πρωτοπόρος, όμως ελάχιστοι εκτίμησαν τη συμβολή της στη διαμόρφωση της γαλλικής Νουβέλ Βαγκ. Η Ανιές Βαρντά, όμως, με το χαρακτηριστικό κούρεμα και την καινοτόμο σκέψη της, κατάφερε να γράψει τη δική της ιστορία στο φεμινιστικό – και όχι μόνο – κινηματογράφο.
Γεννήθηκε με το όνομα Αρλέτ Βαρντά στις Βρυξέλλες, το 1928. Υιοθέτησε το Ανιές όταν έκλεισε τα 18 κι έφυγε για σπουδές ψυχολογίας και λογοτεχνίας στη Σορβόννη. Σπούδασε, έπειτα, ιστορία τέχνης στην École du Louvre (Σχολή του Λούβρου) και φωτογραφία σε νυχτερινό εργαστήρι.
Ασχολήθηκε για λίγο με τη θεατρική φωτογραφία και ξεκίνησε να γυρίζει ταινίες μικρού μήκους για την ενίσχυση του γαλλικού τουρισμού. Τα έργα της αυτά, απείχαν πολύ από τα κλασικά ντοκιμαντέρ. Τα εμπλούτιζε με το ειρωνικό της χιούμορ, την παρατηρητικότητα και διορατικότητά της. Το O Saisons, O Chateaux (1957) αφορούσε τα κάστρα της πεδιάδας Λουάρ. Το L’Opéra Mouffe (1958) ήταν μία λυρική παρουσίαση της παριζιάνικης αγοράς στην οδό Μουφετάρ, μέσα από τα μάτια μίας εγκύου – όπως ήταν κι ίδια, εκείνη την εποχή. Το Du Côté de la Côte (1958), τέλος, ήταν μία πιο «φρέσκια» προσέγγιση της Γαλλικής Ριβιέρας.
Η πιο αναγνωρισμένη και σημαντική ταινία της είναι η Cléo de 5 à 7 (1962). Χάρη σ’ αυτήν κατέκτησε τη θέση της μεταξύ των κορυφαίων σκηνοθετών της Νουβέλ Βαγκ. Το έργο αυτό χωρίζεται σε ενότητες με τη βοήθεια καρτών Ταρώ, οι οποίες συμβολίζουν τι πεπρωμένο. Παρουσιάζει δύο ώρες από τη ζωή μίας υποχόνδριας τραγουδίστριας, της Κλεό, που περιμένει αγωνιωδώς να της ανακοινώσει ο γιατρός της αν πάσχει από καρκίνο ή όχι. Κάθε σκηνή, κάθε δευτερόλεπτο έχει διαφορετική σημασία για εκείνη, ενώ βλέπει το Παρίσι πότε για πρώτη, πότε για τελευταία φορά.
Το 1962, η Βαρντά βρέθηκε καλεσμένη στην Κούβα, όπου τράβηξε περισσότερες από τέσσερις χιλιάδες ασπρόμαυρες φωτογραφίες. Τις μόνταρε και γύρισε το Salut Les Cubains, ένα είδος ντοκιμαντέρ που εξερευνά την κοινωνία και την κουλτούρα της χώρας μετά την επανάσταση. Μιλώντας γι’ αυτό, το 2004, η δήλωσε πως «αυτό το χαρούμενο έργο μας θυμίζει την ενέργεια, την ελπίδα και τον ενθουσιασμό που υπήρξαν στ’ αλήθεια το 1962».
Έπειτα από την μεγάλη αποτυχία του Les Créatures (1966), δυσκολεύτηκε να «κερδίσει» τους Γάλλους. Πήγε, λοιπόν, στο Λος Άντζελες και, το 1969, γύρισε το Lions Love.
Κάτι λιγότερο από δέκα χρόνια αργότερα, ήρθε στον κόσμο η πρώτη της ταινία που υποστήριζε ανοιχτά το φεμινιστικό κίνημα: One Sings, The Other Doesn’t (1977). Με θέμα το ρητό της Σιμόν ντε Μποβουάρ, «γυναίκα δε γεννιέσαι, γίνεσαι», η Ανιές Βαρντά παρουσιάζει δύο φίλες φαινομενικά διαφορετικές, οι οποίες παλεύουν να ανακαλύψουν τον πραγματικό τους εαυτό στη Γαλλία των 70s.
Παρότι ήταν ένα έργο ιδεολογικά φορτισμένο, με μία ιδιαίτερα ρομαντική προσέγγιση της εγκυμοσύνης, έδειξε θηλυκούς χαρακτήρες να κατακτούν την ανεξαρτησία και την ολοκλήρωση – κάτι εξαιρετικά σπάνιο για την εποχή. «Ήθελα να εκφράσω την ευτυχία του να είσαι γυναίκα», είχε αναφέρει χαρακτηριστικά η Βαρντά.
Πέρασαν οχτώ χρόνια μέχρι να γυρίσει την επόμενη ταινία της, με τίτλο Vagabond. Η δεκαετία του ’90 ήταν αφιερωμένη σε έργα για τον Ντεμί, ο οποίος έχασε τη μάχη με το AIDS.
Η Ανιές Βαρντά έκανε μεγάλα δημιουργικά διαλείμματα. Ποτέ της, όμως, δεν έμεινε στάσιμη. Στο διάστημα που μεσολαβούσε μεταξύ των ταινιών της, ασχολήθηκε με τα διηγήματα και τα ντοκιμαντέρ. Στα τελευταία, ανήκει και το Visages Villages του 2017, το οποίο ήταν υποψήφιο για Όσκαρ.
Έφυγε από τη ζωή από καρκίνο, το Μάρτιο του 2019. Ήταν 90 ετών κι άφησε πίσω της μία ανεκτίμητη κληρονομιά.
«Όσο έξυπνος κι αν είσαι, όσο απαισιόδοξος, ό, τι κι αν σκέφτεσαι για την ύπαρξη, η απάντηση είναι πάντα… η ζωή. Δεν είναι καμία φιλοσοφική άποψη, είναι μία ζωντανή αντίθεση»
Διαβάστε επίσης:
Λότε Ράινιγκερ: H σκηνοθέτιδα πίσω από την πρώτη ταινία κινουμένων σχεδίων
Édith Piaf: Η τραγική ζωή της θρυλικής τραγουδίστριας
Οι γυναίκες που καθόρισαν τον κόσμο της μόδας
Ακολουθήστε το Portraits στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση