Στις πρώτες θέσεις των trending του Twitter σήμερα, ο Κώστας Γαβρόγλου. Μέχρι στιγμής, το όνομά του έχει αναφερθεί σε 4.958 αναρτήσεις. Κι ο λόγος; Μία δική του ανάρτηση, μία προσβλητική, σεξιστική ανάρτηση που αναφέρεται στην ενίσχυση του στερεοτύπου ότι «οι γυναίκες δε σκαμπάζουν από αριθμητική». Αριθμητική.
Στην αρχή νόμιζα πως πρόκειται για κακόγουστο αστείο. Κι όμως, δεν ήταν.
Ήρθε έπειτα η δεύτερη ανάρτηση. Αντί να απολογηθεί – όλοι κάνουμε λάθη – κατηγόρησε εκείνους που παρερμήνευσαν τα γραφόμενά του. Υποτίμησε τη νοημοσύνη τους, προσέβαλε το γυναικείο φύλο κι επανέλαβε:
«Υπάρχει ένα στερεότυπο που αναπαράγεται χρόνια τώρα ως προς τη σχέση που έχουν οι γυναίκες με τα μαθηματικά.»
Ίσως να μεγάλωσα κάτω από ιδανικές συνθήκες, σ’ ένα ιδανικό μέρος, όμως αυτό το στερεότυπο δε γνώριζα πως συνεχίζει να υφίσταται. Καμία από τις δύο γιαγίαδες μου, επίσης, ούτε και οι νεότερες γενιές χρειάστηκε να το καταρρίψουν. Κι όμως, επανήλθε στην επιφάνεια.
Οι γυναίκες γνωρίζουν αριθμητική. Και γνωρίζουν καλά. Είναι απόλυτα ικανές να κάνουν πράξεις, το διδάχθηκαν στο Δημοτικό, άλλωστε. Γνωρίζουν επίσης μαθηματικά – γιατί μαθηματικά και αριθμητική, δεν είναι το ίδιο.
Κάποτε, πράγματι, η γυναίκα ερχόταν δεύτερη. Χρειαζόταν να εργαστεί πιο σκληρά για να πετύχει, να διεκδικήσει το δικαίωμα στην εκπαίδευση, να παλέψει για να κάνει τη φωνή της να ακουστεί.
Όταν η Ada Lovelace, η κόρη του Λόρδου Byron, αποφάσισε να ασχοληθεί με τα μαθηματικά, είχε στο πλευρό της τη στήριξη της μητέρας της. Εκείνη την ενθάρρυνε, σε μία εποχή που ο ρόλος της ήταν καθαρά διακοσμητικός, να αφοσιωθεί στην επιστήμη της. Ήταν, όμως, μία από τις ελάχιστες τυχερές. Οι περισσότερες έμεναν πίσω.
Όταν η Katherine Johnson υπολόγιζε τις ακριβείς συντεταγμένες για την προσελήνωση του Apollo 11, όχι μόνο δεν πήρε την αναγνώριση που της άξιζε, αλλά έμεινε για χρόνια στην αφάνεια. Χρειάστηκε να κυκλοφορήσει η ταινία Hidden Figures για να τη γνωρίσουμε.
Αριθμητική, βέβαια, δε χρειάζονται μόνο οι μαθηματικοί. Και η Rosalind Franklin τη χρησιμοποίησε. Άλλαξε τον κόσμο με το έργο της – κι όμως, οι άνδρες της ομάδας της πήραν το Nobel που εκείνη άξιζε. Η Eurice Newton Foote ανακάλυψε το φαινόμενο του θερμοκηπίου αλλά ελάχιστοι τη γνωρίζουν.
Οι εποχές εκείνες, όμως, έχουν περάσει.
Η Maryam Mirzakhani κέρδισε το βραβείο Fields – το Nobel, δηλαδή, των Μαθηματικών. Κάτι θα σκάμπαζε από αριθμητική. Το ίδιο και η Sabrina Pasterski που θεωρείται ο θηλυκός Einstein.
Αλλά δε θα αναφερθώ μόνο στις κορυφαίες.
Έχοντας περάσει από το τμήμα Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, είδα εξαιρετικές γυναίκες. Όλες τους, γνώριζαν αριθμητική. Πολλές καθηγήτριες ήταν καλύτερες από τους άνδρες συναδέλφους τους, πολλές συμφοιτήτριές μου ήταν έτη φωτός μπροστά από τους συμφοιτητές. Και κανένας δεν αμφισβήτησε την αξία τους.
Στο 2020, δε γίνεται να αναφέρουμε ξεπερασμένα στερεότυπα, χωρίς να τα πιστεύουμε – έστω και κατά βάθος.
Διαβάστε επίσης:
Portraits.gr: Το τέλος των στερεοτύπων
«Να είσαι μια κυρία είπαν»: Η Cynthia Nixon μιλά για όλα τα στερεότυπα
Ήρθε η ώρα την ιστορία να την γράψουν οι γυναίκες
Ακολουθήστε το Portraits στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση