Λότε Ράινιγκερ: H σκηνοθέτιδα πίσω από την πρώτη ταινία κινουμένων σχεδίων

Πριν η Disney γίνει συνώνυμο των ταινιών για παιδιά, πριν ο Ουώλτ Ντίσνεϋ καν σκεφτεί να δημιουργήσει τη δική του εταιρεία, μία γυναίκα οδήγησε την έβδομη τέχνη στην εποχή των κινουμένων σχεδίων, η Λότε Ράινιγκερ.

Μέσα σε εξήντα χρόνια, δημιούργησε περισσότερα από εβδομήντα έργα – ανάμεσά τους η Σταχτοπούτα, ο Παπουτσωμένος Γάτος, Ο Χανς και η Γκρέτελ. Έμεινε στην ιστορία για τις Περιπέτειες του Πρίγκιπα Αχμέντ, μία από τις πρώτες ταινίες κινουμένων σχεδίων του βωβού κινηματογράφου.

Γεννήθηκε στις 2 Ιουνίου 1899 στο Βερολίνο. Μαθήτρια ακόμη, ήρθε σε επαφή με την τεχνική scherenschnitte, μία μορφή χαρτοκοπτικής που ξεκίνησε από την Κίνα και αργότερα έγινε αρκετά διάσημη στη Γερμανία. Δημιουργούσε χάρτινες φιγούρες ανθρώπων τις οποίες σιγά – σιγά χρησιμοποίησε σ’ ένα αυτοσχέδιο θέατρο σκιών που είχε δημιουργήσει.

Ξεκίνησε με όνειρο να γίνει ηθοποιός. Το όνειρο αυτό, όμως, ναυάγησε νωρίς. Στην εφηβεία της, παρακολούθησε μία διάλεξη του ηθοποιού και σκηνοθέτη Πολ Βέγκενερ στο  Βερολίνο, σχετικά με την επαναστατική ιδέα των κινουμένων σχεδίων στο σινεμά. Εκείνη, εκστασιασμένη με τα έργα του, όπως το Γκόλεμ, έπεισε τους γονείς της να της επιτρέψουν να γραφτεί σε μία θεατρική ομάδα της δραματικής σχολής του Μαξ Ράνχαρντ, όπου ο δίδασκε ο Βέγκενερ.

Κάποια στιγμή, ο τελευταίος είδε τις φιγούρες που έκοβε η Λότε. Ενθουσιάστηκε με το ταλέντο της και αποφάσισε πως δε θα την άφηνε να το χαραμίσει. Της ζήτησε να τον βοηθήσει με την κινηματογραφική μεταφορά του μύθου του Παρδαλού Αυλητή, τον οποίο προσέλαβε μία πόλη για να τη σώσει από τα ποντίκια. Εκείνος, με το μαγικό αυλό του τα υπνώτισε, τον ακολούθησαν μέχρι το ποτάμι και πνίγηκαν. Όταν οι κάτοικοι αρνήθηκαν να τον πληρώσουν, αποφάσισε να τους εκδικηθεί. Έτσι λοιπόν, έπαιξε διαφορετική μελωδία και, αντί για ποντίκια, υπνώτισε τα παιδιά. Τα πήγε σε ένα κρυφό μέρος και δεν τα ξανάδε ποτέ, κανείς.

Για το έργο αυτό, η Ράινιγκερ δημιούργησε ξύλινες μαριονέτες – ποντικούς.

«Από τότε, είχα μόνο μία επιθυμία: Να δημιουργώ ταινίες», έγραψε αργότερα.

Μεγάλωσε και πέρασε στο Ινστιτούτο Πολιτιστικής Έρευνας του Βερολίνου. Εκεί, συνάντησε τον ιστορικό τέχνης Καρλ Κοχ. Δεν είχε ιδέα ότι ήταν ο άνθρωπος που θα της άλλαζε τη ζωή.

Ερωτεύτηκαν, παντρεύτηκαν και, μαζί, καθόρισαν το μέλλον του κινηματογράφου.

Η πρώτη τους ταινία κινουμένων σχεδίων διηγούταν την ιστορία δύο ερωτευμένων χορευτών μπαλέτου. Με τίτλο Das Ornament des verliebten Herzens (Το στολίδι μιας ερωτοχτυπημένης καρδιάς), μέσα σε λιγότερο από πέντε λεπτά, κατάφερε να συγκινήσει.

Όπως είναι επόμενο, η δουλειά τους δεν έμεινε στην αφάνεια. Ο τραπεζίτης Λούις Χάγκεν, ο οποίος ήταν και ιδιοκτήτης μίας εταιρείας παραγωγής ταινιών, ήθελε να επενδύσει στο ταλέντο των δύο αυτώ ανθρώπων. Κάλεσε λοιπόν τη Λότε με την ομάδα της στο στούντιό του στο Πότσνταμ και τους επέτρεπε να το χρησιμοποιήσουν για την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία τους, Ο Πρίγκιπας Αχμέντ.

Επειδή ο ομιλών κινηματογράφος δεν υπήρχε ακόμη, απαιτούταν ιδιαίτερη μουσική για να «ντυθεί» το βωβό αυτό έργο. Την επιμέλειά της ανέλαβε ο συνθέτης Βόλφανγκ Ζέλερ και το αποτέλεσμα ήταν αριστουργηματικό.

Η Λότε ξεκίνησε με περισσότερες από 250 χιλιάδες πλάκες, από τις οποίες χρησιμοποιήθηκαν μόλις οι 100 χιλιάδες. Κάθε δευτερόλεπτο από τη μία ώρα και εικοσιένα λεπτά που είχε διάρκεια η ταινία, χρησιμοποιούνταν 24 διαφορετικές. Έπειτα από τρία χρόνια ακούραστης δουλειάς, πραγματοποιήθηκε η πρεμιέρα και στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία. Η Ρέινερ ήταν 27 ετών και βάδιζε σταθερά προς την κορυφή.

Είχε καταφέρει να κάνει τα άλογα να πετάνε, είχε δημιουργήσει στρατό από δαίμονες. Πουλιά πολεμούσαν με μάγισσες. «Γέννησε» ένα αριστούργημα.

Ο Γάλλος σκηνοθέτης Ζαν Ρενουάρ είδε τον Πρίγκιπα Αχμέντ στην πρεμιέρα του στο Παρίσι. «Έχεις νεραϊδένια χέρια», είχε πει στη συνάδελφό του.

Χρησιμοποιούσε κάπως ανορθόδοξες μεθόδους για να φέρει στη ζωή τα έργα της. Έκανε ώρες έρευνας στο Ζωολογικό Κήπο του Βερολίνου για να μελετήσει τις κινήσεις των ζώων, ώστε το αποτέλεσμα να φαίνεται σχεδόν φυσικό. Κατάφερε να δώσει βάθος σε δισδιάστατες εικόνες, με μία διαδικασία που περιέγραψε αργότερα ως εξής:

Οι φιγούρες και το background είναι πάνω σε ένα γυάλινο τραπέζι. Ένα δυνατό φως από κάτω κάνει τα σχοινιά να εξαφανίζονται, ενώ τονίζει τις μαύρες φιγούρες. Η κάμερα κρέμεται πάνω από το τραπέζι και κοιτά την εικόνα που σχηματίζεται από κάτω. Βγάζω τη φωτογραφία, αλλάζω τις φιγούρες, ξανατραβάω φωτογραφία. Το σημαντικό είναι να ξέρεις πόσο θα κουνήσεις κάθε φιγούρα, ώστε να μοιάζει ζωντανή.

Όταν ο Χίτλερ ανέβηκε στην εξουσία, η Ράινιγκερ και ο σύζυγός της αποφάσισαν να φύγουν από τη Γερμανία. Πήγαν στη Γαλλία, την Ιταλία, την Αγγλία, συνεργάστηκαν με καλλιτέχνες κι επέστρεψαν στο Βερολίνο το 1944, για να φροντίσουν την άρρωστη μητέρα της. Το ’48 μετακόμισαν στο Λονδίνο και, λίγο καιρό μετά, η σκηνοθέτιδα ανέλαβε μία παιδική σειρά ταινιών μικρού μήκους για το BBC.

Αποφάσισε να τελειώσει την καριέρα της το 1963, όταν ο σύζυγός της έφυγε από τη ζωή. Δεν ήθελε να συνεχίσει χωρίς εκείνον. Το 1972, όμως, πήρε βραβείο Golden Reel στο Βερολίνο, για τη συνεισφορά της στη διαμόρφωση του γερμανικού κινηματογράφου. Δύο χρόνια αργότερα, το Ινστιτούτο Γκαίτε χρηματοδότησε μία σειρά διαλέξεών της στον Καναδά και τις ΗΠΑ.

Το ταξίδι της εκείνο τη γέμισε έμπνευση κι επέστρεψε, για λίγο, στο επάγγελμα που τόσο αγαπούσε. Δημιούργησε δύο ακόμη ταινίες μικρού μήκους και αποχώρησε πανηγυρικά.

Η Λότε Ράινιγκερ έφυγε από τη ζωή στα 82 της χρόνια, στις 19 Ιουνίου 1981. Σπούδασε κινηματογράφο, έφερε στη ζωή μας τα κινούμενα σχέδια, ξέφυγε από τους Ναζί… Κι όμως, στην ιστορία έμεινε ένας άνδρας που ακολούθησε τα βήματά της: ο Ουώλτ Ντίσνεϋ.

Διαβάστε επίσης:

Audrey Hepburn: Η ιστορία πίσω από την ηθοποιό, φιλάνθρωπο και fashion icon

H τραγική ιστορία της Νίνα Σιμόν

Χέντι Λαμάρ: H ηθοποιός πίσω από την εφεύρεση του WiFi και του Bluetooth