H παρουσία όλο και περισσότερων γυναικών σε ηγετικές θέσεις στην οικονομία και τις επιχειρήσεις δείχνει ότι δεν υπάρχουν όρια στους ρόλους και την ανέλιξη τους στη σημερινή κοινωνία, είναι όμως έτσι;
Υπάρχουν περισσότερα εμπόδια για τις γυναίκες, και είναι εξωτερικά ή εσωτερικά;
Το #portraitsgr συνομιλεί με τις διακεκριμένες γυναίκες που συμμετείχαν στο Delphi Forum και μας δίνουν τις δικές τους απαντήσεις σχετικά με την πορεία τους και την εμπειρία τους από τα εργασιακά περιβάλλοντα στα οποία δούλεψαν.
Η Ανδριάνα Παππά, Head of Visa Greece εντάχθηκε στη Visa το 2002 και προήχθη στις θέσεις της ανώτερης διευθύντριας Σχέσεων για Ελλάδα και Κύπρο, διευθύντρια για την Κύπρο και επικεφαλής της Visa Ελλάδας. Εκπροσωπεί τη Visa ως διευθύντρια στο Συμβούλιο Πελατών της εταιρείας στην Ελλάδα, όπου δουλεύει μαζί με τους πελάτες, και διευθύνει την τοπική διαλειτουργική ομάδα την οποία οικοδόμησε. Πριν από τη Visa προηγήθηκαν χρόνια στη φαρμακευτική βιομηχανία, ενώ στο παρελθόν κατείχε θέσεις στον τομέα της βιοχημικής έρευνας, καθώς και στον κλάδο της λιανικής πώλησης στις ΗΠΑ.
Η ίδια πιστεύει ότι έχουμε ακόμα αρκετό δρόμο να διανύσουμε ως κοινωνία για την αντιμετώπιση έμφυλων διακρίσεων στις επιχειρήσεις, αλλά σημαντικά βήματα γίνονται καθημερινά.
Η πολιτική και ο οικονομικός τομέας καθοδηγούνται παραδοσιακά από άνδρες. Έχετε αισθανθεί ποτέ στην καριέρα σας ότι το φύλο σας ήταν εμπόδιο ή καθυστέρησε την εξέλιξή σας;
Αναμφίβολα υπάρχει χάσμα μεταξύ των φύλων στις επιχειρήσεις και την πολιτική, αλλά δεν υπήρξε κάποιο αξεπέραστο εμπόδιο ικανό να με εμποδίσει να επιτύχω τους στόχους μου, παρόλο που κάποιες φορές στο παρελθόν ίσως χρειάστηκε να δουλέψω δύο φορές σκληρότερα από άνδρες συναδέλφους. Υπάρχουν, πιστεύω, κάποιες σημαντικές διαπιστώσεις που όσο νωρίτερα φτάσουμε σε αυτές, τόσο το καλύτερο: το γεγονός, για παράδειγμα, ότι η αυτοαμφισβήτηση, το λεγόμενο «impostor syndrome», δεν εξαρτάται από το περιβάλλον μας, αλλά από εμάς, επομένως μπορούμε να την ελέγξουμε και να προχωρήσουμε απαλλαγμένες από αυτό το βάρος.
Ή ότι μπορούμε να αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες που συναντάμε ως σκαλοπάτια και απαραίτητα μαθήματα που μας προετοιμάζουν για το επόμενό μας βήμα, κάτι που βέβαια ισχύει ανεξάρτητα από το φύλο. Είμαι πραγματικά περήφανη που εργάζομαι στη Visa, μια εταιρεία που εκτιμά και στηρίζει τη δύναμη, την αποτελεσματικότητα και το πνεύμα των γυναικών. Στόχος της Visa είναι να εξασφαλίζει ένα εργασιακό περιβάλλον χωρίς αποκλεισμούς, όπου εκτιμάται η ισότητα και η διαφορετικότητα. Η διαφορετικότητα δεν είναι απλώς μια λέξη, είναι στον πυρήνα της κουλτούρας της Visa και οι ίσες ευκαιρίες για όλους αποτελούν πολύτιμο κεφάλαιο για την εταιρεία.
Πιστεύετε ότι τα τελευταία χρόνια υπήρξε αλλαγή στις μεγάλες εταιρείες έναντι των γυναικών; Οι εταιρείες επιλέγουν γυναίκες για ανώτατες θέσεις πιο εύκολα σε σύγκριση με το παρελθόν; Τι συμβαίνει στον δικό σας επιχειρηματικό χώρο;
Αν και τα τελευταία χρόνια αλλάζει η κουλτούρα των μεγάλων επιχειρήσεων σε σχέση με την παρουσία γυναικών σε ηγετικούς ρόλους, εξακολουθούν να μην υπάρχουν αρκετές γυναίκες σε υψηλές διευθυντικές θέσεις- σε οποιονδήποτε τομέα. Η εκπροσώπηση για παράδειγμα των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια εταιρειών του Ηνωμένου Βασιλείου έως το τέλος του 2019 έφτασε στο 33,2%, ενώ πριν δύο δεκαετίες αποτελούσαν λιγότερο από το 7% των μελών των Δ.Σ. Αλλά είναι απογοητευτικό το γεγονός ότι το 89,5% των θέσεων αυτών είναι μη εκτελεστικές[1]. Στις 100 μεγαλύτερες εταιρείες που είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου, υπάρχουν 324 γυναίκες που κατέχουν διευθυντικές θέσεις – 32% στο σύνολο των διοικητικών συμβουλίων- με 34 από αυτές να είναι εκτελεστικές θέσεις και 290 να είναι μη εκτελεστικές. Αυτό σημαίνει ότι μόνο 5 από αυτές τις εταιρείες διευθύνονται από γυναίκες[2].
Στην Ελλάδα, αν και τα τελευταία πέντε χρόνια αυξήθηκαν κατά 5,3% οι γυναίκες που κατέχουν ηγετικό ρόλο σε διάφορες επιχειρήσεις, ωστόσο μόνο στο 1/4 των επιχειρήσεων υπάρχει γυναίκα επικεφαλής. Το ποσοστό αυτό μειώνεται περαιτέρω στις μεγάλες εταιρείες, φτάνοντας στο 10,9%. Επιπλέον, μόνο το 11,3% των μελών των διοικητικών συμβουλίων είναι γυναίκες, ενώ στην ΕΕ ο μέσος όρος είναι 25,3%[3].
Όσον αφορά στη Visa, το 41% του παγκόσμιου δυναμικού της εταιρείας είναι γυναίκες, ενώ το 33% των ηγετικών θέσεων της εταιρείας παγκοσμίως κατέχεται από γυναίκες. Στη Visa, άνδρες και γυναίκες λαμβάνουν την ίδια αμοιβή για την ίδια εργασία. Αυτό φυσικά ισχύει και για τις φυλετικές και εθνοτικές μειονότητες.
Εν κατακλείδι, φαίνεται ότι σε παγκόσμια κλίμακα έχουμε ακόμα αρκετό δρόμο να διανύσουμε ως κοινωνία για την αντιμετώπιση έμφυλων διακρίσεων στις επιχειρήσεις, αλλά σημαντικά βήματα γίνονται καθημερινά.
Πιστεύετε ότι εξακολουθούν να υπάρχουν στερεότυπα στον επιχειρηματικό σας τομέα σχετικά με το τι μπορούν ή δεν μπορούν να κάνουν οι γυναίκες και πώς μπορούν αυτά να ξεπεραστούν;
Νομίζω ότι εξακολουθούν να υπάρχουν στερεότυπα, όχι συγκεκριμένα στον τομέα για τον οποίο εργάζομαι, αλλά στην κοινωνία και στον επιχειρηματικό κόσμο γενικότερα. Για παράδειγμα σκεφτείτε ποια είναι εκείνα τα χαρακτηριστικά που αποδίδουμε σε έναν επιτυχημένο επιχειρηματία: πρέπει να επιδεικνύει υπέρμετρη αυτοπεποίθηση, να μην φοβάται να ριψοκινδυνεύσει ή να πάρει σκληρές αποφάσεις, να έχει πάντα τον έλεγχο και να είναι αξιόπιστος. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά αποδίδονται συνήθως στους άνδρες, ενώ οι γυναίκες στις επιχειρήσεις απεικονίζονται ως μετριοπαθείς, χρήζουσες στήριξης για τη λήψη δύσκολων αποφάσεων και απρόθυμες να ριψοκινδυνεύσουν. Ωστόσο, κοιτάζοντας πέρα από τα στερεότυπα, προσωπικά θεωρώ ότι οι γυναίκες συγκεντρώνουν κάποια μοναδικά χαρακτηριστικά, απαραίτητα για ηγετικούς ρόλους. Οι γυναίκες αισθάνονται ισχυρές όταν διεκδικούν και εκ μέρους άλλων, όχι μόνο για τον εαυτό τους. Επίσης, αισθανόμαστε άνετα να δημιουργούμε συμμαχίες και να ζητάμε συμβουλές, επιδεικνύοντας ταπεινοφροσύνη και ενσυναίσθηση.
Η εκπαίδευση και η ενδυνάμωση των νέων γυναικών ώστε να αφήσουν πίσω τους αυτά τα στερεότυπα και να ξεδιπλώσουν το πλήρες δυναμικό τους, πιστεύω ότι είναι βασική προϋπόθεση για την κοινωνική αλλαγή. Είχα την τύχη να μεγαλώσω σε μια οικογένεια όπου το αγόρι και το κορίτσι δεν ήταν διαφορετικά, οι φιλοδοξίες και οι στόχοι δεν είχαν όρια για κανέναν. Μιλώντας πλέον ως μητέρα δυο νεαρών γυναικών, που είναι φοιτήτριες πια, είμαι πεπεισμένη για το πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος της οικογένειας για την ενδυνάμωση των γυναικών από τη στιγμή της γέννησής τους κιόλας.
Επιστρέφοντας στον επιχειρηματικό μου τομέα, χαίρομαι ιδιαίτερα που μπορώ να αναφερθώ στη δέσμευση της Visa για την οικονομική ενδυνάμωση των γυναικών, βοηθώντας τες να χτίσουν και να αναπτύξουν τις επιχειρήσεις τους. Περισσότερες από 250 εκατομμύρια γυναίκες σε όλο τον κόσμο ασχολούνται με την επιχειρηματικότητα. Οι γυναίκες στηρίζουν τις οικονομίες των χωρών σε παγκόσμιο επίπεδο, και όλο και περισσότερο αποτελούν την κινητήρια δύναμη για τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων. Στη Visa δεσμευόμαστε να διευκολύνουμε αυτήν την αλλαγή.
Η πανδημία έφερε αλλαγές στην καθημερινή μας ζωή και στην οικονομία. Πιστεύετε ότι οι οικονομίες θα ανακάμψουν και ποια είναι η πιο σημαντική γνώση που αποκτήσατε από αυτήν την κατάσταση;
Σε ολόκληρο τον κόσμο, οι κοινωνίες δοκιμάστηκαν από την πανδημία Covid-19, και πολλά άτομα και επιχειρήσεις εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρές δυσκολίες. Στη Visa εργαζόμαστε σκληρά και κάνουμε ό, τι μπορούμε, τώρα που όλοι προσαρμόζονται στις νέες προκλήσεις, για να υποστηρίξουμε, να ενημερώσουμε και να προστατεύσουμε την κοινωνία βασιζόμενοι στις νέες πληροφορίες και γνώσεις που αποκτήσαμε εν μέσω της πανδημίας.
Έχουμε για παράδειγμα παρατηρήσει αλλαγές στη συμπεριφορά των καταναλωτών, που ενδέχεται να παραμείνουν. Οι ψηφιακές πληρωμές επέτρεψαν την κοινωνική αποστασιοποίηση, οι καταναλωτές μπορούν να κάνουν αγορές μέσω καρτών-είτε στο διαδίκτυο, είτε ανέπαφα-με μεγαλύτερο όριο, χωρίς να εισάγουν PIN. Οι ανέπαφες συναλλαγές έχουν γίνει πλέον η προτιμώμενη μέθοδος πληρωμής για τους Ευρωπαίους – περισσότερο από το 70% των συναλλαγών με Visa πραγματοποιούνται ανέπαφα με κάρτα ή μέσω κινητής συσκευής[4].
Επιπλέον, εκατομμύρια μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, οι οποίες αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ευρωπαϊκής οικονομίας, βρίσκονται στο επίκεντρο της κρίσης. Παράγουν πάνω από το ήμισυ του ΑΕΠ της Ευρώπης (55%) και αντιστοιχούν στα δύο τρίτα της απασχόλησης. Στην Ελλάδα οι ΜΜΕ αντιπροσωπεύουν 63,5% της συνολικής προστιθέμενης αξίας και έχουν μερίδιο απασχόλησης 87,9%[5]. Προκειμένου να βοηθήσει στην ανοικοδόμηση των τοπικών κοινοτήτων και οικονομιών, η Visa έχει προσηλωθεί στο να στηρίξει την ανάκαμψη 50 εκατομμύριων μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων παγκοσμίως, εκ των οποίων τα 8 εκατομμύρια είναι στην Ευρώπη. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η καμπάνια μας “Έλα μέσα και όλοι κερδίζουν”, που ενθαρρύνει τους καταναλωτές στην Ελλάδα να επιλέγουν τα τοπικά καταστήματα για τις αγορές τους, προκειμένου να υποστηρίξουν την ανάκαμψη τους και ταυτόχρονα δίνει στους καταναλωτές την ευκαιρία να κερδίσουν προπληρωμένες κάρτες Visa. Άλλος ένας τρόπος με τον οποίο προσπαθούμε να συμβάλουμε, είναι βοηθώντας τις μικρές επιχειρήσεις να αποκτήσουν διαδικτυακή παρουσία, δίνοντάς τους την δυνατότητα να επωφεληθούν από τις ψηφιακές συναλλαγές .
Η Visa επεξεργάζεται κατά μέσο όρο 500 εκατομμύρια συναλλαγές την ημέρα. Τα δεδομένα που προκύπτουν μας βοηθούν να κατανοήσουμε σε βάθος τις εμπορικές συναλλαγές και την καταναλωτική συμπεριφορά των πολιτών σε ολόκληρη την Ευρώπη. Αυτές οι σημαντικές πληροφορίες μπορούν να μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε και να βρούμε τον τρόπο να επιτύχουμε την ανάκαμψη, όπως ποιοι τομείς ήδη ανακάμπτουν, ποιές δαπάνες και πως συνδέονται με το άνοιγμα μιας οικονομίας. Στόχος μας είναι να μοιραστούμε αυτές τις πληροφορίες με τους πελάτες, τους συνεργάτες μας και τις κυβερνήσεις, ώστε να βοηθήσουμε την πορεία προς μια ανάκαμψη χωρίς αποκλεισμούς. Θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε ακούραστα μαζί με τους πελάτες, τους συνεργάτες μας και το ευρύτερο οικοσύστημα πληρωμών για να επηρεάσουμε θετικά και να στηρίξουμε την ανάκαμψη των κοινοτήτων στην Ελλάδα, όπως και στον υπόλοιπο κόσμο.
[1] Independent review body Hampton-Alexander
[2] https://ftsewomenleaders.com
[3] https://dir.icap.gr/mailimages/flipbooks/LWB/2019/index.html
[4] VisaNet data, April 2020
[5] European Commission SBA Fact Sheet, 2019
Διαβάστε επίσης
Βερώνη Παπατζήμου (KPMG): Οι γυναίκες δεν διαπραγματεύονται σκληρά το μισθό τους όπως οι άντρες
Ασπασία Μάλλιου: Πολλές φορές τα στερεότυπα τα κουβαλάμε εμείς οι ίδιες οι γυναίκες μέσα μας