Γεννήθηκε στο Λονδίνο και έγινε πολίτης του κόσμου. Σπούδασε Περιβαλλοντική Αγωγή και ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Harvard, ενώ έχει ζήσει στην Αγγλία, τη Γερμανία και την Αμερική. Ο λόγος για την Ελένη Ανδρεάδη.
Όταν ακόμα ήταν φοιτήτρια, πήρε ένα μάθημα δημιουργικής γραφής και ξεκίνησε το πρώτο της μυθιστόρημα, το οποίο κατέληξε κλειδωμένο στο συρτάρι της. Η αγάπη της, όμως, για το γράψιμο είχε μόλις γεννηθεί.
Γύρισε στην Ελλάδα και ίδρυσε τη Μη Κερδοσκοπική Οργάνωση, Πράκτορες του Πλανήτη. Μέσω εκείνης, προσκαλεί και ευαισθητοποιεί τα παιδιά να σώσουν τη Γη μας, μέσα από ειδικές «αποστολές». Τα προγράμματά της υλοποιούνται σε Δημοτικά Σχολεία της χώρας μας, και για την προσφορά της, η Ελένη Ανδρεάδη έχει βραβευθεί από το Υπουργείο Παιδείας.
Τα βιβλία της απευθύνονται στους μικρούς σε ηλικία αναγνώστες, έχουν μεταφραστεί και κυκλοφορούν σε χώρες όπως η Αμερική, η Κίνα, η Κορέα, η Τουρκία και η Αίγυπτος. Αφορούν σε – τι άλλο; – τη σωτηρία του πλανήτη! Το πρώτο, με τίτλο «Γίνε Πράκτορας του Κόσμου», το 2015 κατέκτησε το Κρατικό Βραβείο Παιδικού Βιβλίου στην κατηγορία Βιβλίου Γνώσεων. Το δεύτερο της σειράς, βρέθηκε στις βραχείες λίστες.
Η Ελένη Ανδρεάδη, εκτός από τα τέσσερα έργα της σειράς «Πράκτορες του Πλανήτη», έχει γράψει και το «Ο Τζάστιν Γκρέι και οι Φύλακες της Γης».
Εμείς μιλήσαμε μαζί της με αφορμή το νέο της βιβλίο για παιδιά προσχολικής ηλικίας (με μία εξαιρετική εικονογράφηση της Ναταλίας Καπατσούλια), Ένα σύννεφο για τα Γενέθλιά μου. Ένα βιβλίο που περνάει το μήνυμα του sustainable living με τον πιο όμορφο και κατανοητό τρόπο. Γιατί, όπως υποστηρίζει και η ίδια, «οι μεγάλες αλήθειες είναι ταυτόχρονα και οι πιο απλές» ενώ συμπληρώνει «Ήθελα, να αγγίξω αυτό το θέμα στο βιβλίο. Ότι, δηλαδή, το πιο όμορφο δώρο δεν είναι κάτι υλικό, αλλά οι όμορφες στιγμές που μοιραζόμαστε με τους άλλους ανθρώπους, όπως η μικρή ηρωίδα του βιβλίου, η Μία. Πιστεύω ότι το θέμα μας απασχολεί όλους έντονα, με την κλιματική κρίση, την ανισότητα και τα τόσα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε καθημερινά. Βλέπουμε μια νέα γενιά παιδιών στις δυτικές κοινωνίες, όπως την παρέα της Γκρέτα Τούνμπεργκ, να απορρίπτουν τον καταναλωτισμό. Κάτι άλλο πρέπει να γεννηθεί. Μια άλλη συνείδηση».
Εμείς μιλήσαμε μαζί της για το περιβάλλον, τη σχέση του με την πανδημία αλλά και το πώς μπορεί η νέα γενιά να αποκτήσει μεγαλύτερη οικολογική συνείδηση.
Η πανδημία του κορονοϊού έχει φτάσει και στη χώρα μας. Θεωρείτε πως η κλιματική αλλαγή είναι μία από τις πιθανές αιτίες αυτής της τεράστιας εξάπλωσης του ιού;
Η κλιματική αλλαγή είναι γνωστό πως προκαλεί ξεχασμένες ανθρώπινες ασθένειες να επανέλθουν, όπως η ελονοσία, ή άλλες να εξαπλώνονται πιο γρήγορα και μακριά, όπως είδαμε με τον ιό Ζίκα. Σε αυτή την περίπτωση ο κορονοϊός, είναι μια νέα ασθένεια για τον άνθρωπο, που από ότι φαίνεται μεταπήδησε σε εμάς από ένα σπάνιο είδος μυρμηγκοφάγου υπό εξαφάνιση, τον παγκολίνο, σε μια αγορά στην Κίνα όπου ζωντανά ζώα είναι στοιβαγμένα το ένα πάνω από το άλλο και θανατώνονται σε άθλιες συνθήκες προς κατανάλωση. Στην Κίνα είναι πολύ διαδομένη η πρακτική της παράνομης πώλησης άγριων και απειλούμενων ζώων. Ακόμα και τώρα πουλούν κέρατα από ρινόκερους ως θεραπεία του κορονοϊού. Η εξαφάνιση των δασών – παρεμπιπτόντως και ένας από τους κύριους λόγους της κλιματικής αλλαγής – η αλόγιστη εκμετάλλευση της άγριας φύσης, και η ραγδαία εξαφάνιση της βιοποικιλότητας παγκοσμίως, κάνουν όλο και πιο πιθανή την μεταπήδηση τέτοιων ασθενειών στον άνθρωπο. Οπότε η καταστροφή της υπόλοιπης φύσης μας ευθύνεται. Υπόλοιπης, διότι εμείς είμαστε μέρος της, παρόλο που μιλάμε για την αρρώστια του πλανήτη σαν κάτι που συμβαίνει σε τρίτους και θα μας αφήσει ανέγγιχτους. Δεν είμαστε δυνάστες του κόσμου μας αλλά εξαρτημένοι από την υγεία της Γης για την επιβίωση μας. Η κλιματική κρίση, εάν δεν καταφέρουμε να την περιορίσουμε, θα είναι πολύ μεγαλύτερη και πολυμέτωπη πρόκληση από αυτή που βιώνουμε τώρα.
Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε καραντίνα. Πώς πιστεύετε θα επηρεαστεί το περιβάλλον από αυτή την κατάσταση;
Είμαστε κλεισμένοι στα σπίτια μας ενώ η φύση έξω ανθίζει. Αν αυτό δεν μας ξυπνήσει, δεν ξέρω τι μπορεί. Έχουμε αποξενωθεί από την υπόλοιπη φύση και πρέπει να βρούμε ένα τρόπο να ζήσουμε με σεβασμό και αρμονία μαζί της. Να συνειδητοποιήσουμε την εξάρτηση που έχουμε από αυτή και πως είμαστε ένα. Θέλω να πιστεύω πως οι πρωτοβουλίες για την κλιματική αλλαγή και πάνω στην βιώσιμη ανάπτυξη ευρύτερα θα λάβουν άλλη διάσταση μετά από αυτή την εμπειρία. Αν μπορούμε να πάρουμε τόσο δραστικά μέτρα για κάτι που απείλησε την υγεία μας, όπως ο κορονοϊός, χωρίς να σκεφτούμε οικονομικές επιπτώσεις, το ίδιο μπορούμε να κάνουμε και για περιβαλλοντικά θέματα που απειλούν να σκοτώσουν εκατομμύρια ανθρώπους, και ήδη σκοτώνουν έμμεσα ή άμεσα εκατοντάδες χιλιάδες. Δεν υπάρχει χώρος ούτε χρόνος για μικρά και μεγάλα συμφέροντα του λόμπι των ορυκτών καυσίμων και όλων αυτών που δεν θέλουν να αλλάξουν, ενώ εναλλακτικές λύσεις υπάρχουν και μάλιστα φαίνεται ότι μπορούν να βοηθήσουν την οικονομία σε μια άλλη πορεία και είδος ανάπτυξης.
Υπάρχουν ορισμένοι που εναντιώνονται στο κλείσιμο τόσο των σχολείων, όσο και των καταστημάτων. Τι θα απαντούσατε σε αυτούς; Πώς θα τους εξηγούσατε το λόγο που συμβαίνουν όλα αυτά;
Με την κοινή λογική μου, δεν βλέπω άλλο τρόπο, και για αυτό το ίδιο έχουν πράξει όλες οι χώρες. Είναι τόσο υψηλό το ποσοστό των ατόμων που προσβάλλονται και χρειάζονται περίθαλψη σε νοσοκομείο για να γίνουν καλά – κοντά στο 20% από ότι διαβάζω – που κανένα σύστημα υγείας δεν μπορεί να το αντιμετωπίσει αν εξαπλωθεί γρήγορα. Το ποσοστό θνησιμότητας δηλαδή θα είναι πολύ πάνω από το 1% που υπολογίζουν εάν δεν μπορείς καν να πας στο νοσοκομείο. Δεν είμαι ειδικός στην αντιμετώπιση μιας πανδημίας αλλά θα απαντούσα ότι δυστυχώς από την στιγμή που ξέφυγε από την Κίνα το πρόβλημα, δεν υπάρχει άλλη επιλογή από αυτό που ζούμε.
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τον πλανήτη αυτή τη στιγμή από τα σπίτια μας; Πώς θα μπορούσαμε να έχουμε μία συμπεριφορά φιλική προς το περιβάλλον;
Νομίζω πως είναι η ώρα να θυμηθούμε ξανά, όπως ανακαλύπτει η μικρή ήρωας του νέου μου βιβλίου, πως ο καταναλωτισμός δεν φέρνει την ευτυχία. Να κοιτάξουμε λίγο μέσα μας. Αν βρούμε την ισορροπία μέσα μας θα βρούμε ισορροπία και με τον κόσμο έξω. Έπειτα, να ενημερωθούμε και να κινητοποιηθούμε. Έχουμε λιγότερο από ένα χρόνο να περιορίσουμε την κλιματική αλλαγή. Γιατί; Αν δεν ξέρουμε, ας το ψάξουμε. Γιατί π.χ. το φοινικέλαιο στο τσουρέκι και την οδοντόπαστα μας είναι ο λόγος που εξαφανίζονται οι ουρακοτάνγκοι; Κατεβάσαμε τον οδηγό αλιείας της WWF/Greenpeace στο τηλέφωνο μας ώστε να ελέγξουμε αν αγοράζουμε ψάρια ότι είναι το σωστό μέγεθος και στην σωστή εποχή; Τα θέματα για τα οποία πρέπει να ενημερωθούμε είναι πολλά. Ας εκμεταλλευτούμε τον χρόνο που έχουμε να ξεχωρίσουμε τα ρούχα μας που θέλουμε να δωρίσουμε και να ανακυκλώσουμε. Γιατί να μην χρησιμοποιήσουμε αυτή την περίοδο καραντίνας να δοκιμάσουμε να γίνουμε περισσότερο χορτοφάγοι ή και vegan; Είναι το πιο απλό και σημαντικό πράγμα να κάνει κανείς για την κλιματική αλλαγή – να τρώει λιγότερο κρέας. Υπάρχουν εκατοντάδες ιδέες. Η ενημέρωση και δράση βρίσκεται στο κέντρο τους. Διότι αν ενημερωθεί κανείς καλά δεν μπορεί παρά να αγανακτήσει και να λάβει δράση.
Πώς θα μπορέσουμε να διδάξουμε τα παιδιά να σέβονται το περιβάλλον, όταν πολλοί αντιμετωπίζουν την κλιματική αλλαγή σαν fake news;
Δεν νομίζω ότι πολλοί βλέπουν την κλιματική κρίση σαν fake news. Η πτυχιακή μου εστίαζε στον σκεπτικισμό για την κλιματική αλλαγή που τότε, πριν δεκατέσσερα χρόνια, ήταν πιο εμφανής στα μέσα. Έχουμε προχωρήσει πολύ έκτοτε, διότι όσα προέβλεψαν οι επιστήμονες εξακριβώθηκαν. Είδαμε την αλλαγή στην θερμοκρασία, είδαμε τα ακραία καιρικά φαινόμενα να γίνονται περισσότερα. Ο νέος σκεπτικισμός όμως είναι πιο επικίνδυνος. Είναι το οτι λέω οτι θα κάνω κάτι και δεν το κάνω ή αργοπορώ. Είναι αυτό που αποκάλεσε η Greta “δημιουργικές δημόσιες σχέσεις”. Όσο για τα παιδιά, αν εμείς δείχνουμε σεβασμό προς τον συνάνθρωπό μας, το κοινό καλό και συνεπώς και το περιβάλλον, τότε τα παιδιά μας θα κάνουν το ίδιο. Αλλά δεν τα φοβάμαι. Πιστεύω πως είναι πιο μπροστά από εμάς. Η παρέα της Greta που διαδηλώνουν για να μας νουθετήσουν αποτελείται από 8χρονα και 9χρονα.
Κατά τη γνώμη σας, τι χρειάζεται να αλλάξει στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας, ώστε οι μελλοντικοί πολίτες να έχουν οικολογικό πνεύμα;
Δεν είναι θέμα εκπαίδευσης, αλλά παιδείας. Και η παιδεία είναι το αποτέλεσμα πολλών πραγμάτων, που έχουν να κάνουν με ανατροφή, κουλτούρα, με υποδομές και ερεθίσματα. Όλα αυτά πρέπει να τα εξετάσουμε. Αλλά φοβάμαι πως δεν προλαβαίνουμε να αποκτήσουμε όλοι παιδεία. Οι πολιτικοί και επιχειρηματικοί ηγέτες της χώρας μας οφείλουν να δράσουν άμεσα. Ο καθένας μας έχει ευθύνη αλλά αυτούς τους βαραίνει περισσότερο. Οπότε ας προσπαθήσουμε να αποκτήσουμε παιδεία, να επηρεάσουμε των συνάνθρωπο μας, αλλά να εστιάσουμε τις προσπάθειες μας άμεσα στην κινητοποίηση των ηγετών μας στα θέματα της κλιματικής κρίσης, εξαφάνισης της βιοποικιλότητας και ρύπανσης του πλαστικού.
Ιnfo:
Ένα σύννεφο για τα γενέθλιά μου, Εκδόσεις Μεταίχμιο