H πορεία του Fluo design, ξεκίνησε πριν από 10 χρόνια στη Θεσσαλονίκη. Έκτοτε, ξεπέρασε τα σύνορα της πόλης και της χώρας, με μία δεύτερη έδρα στην Αθήνα και αρκετά project στο εξωτερικό.
Τα πρόσωπα που το εκπροσωπούν είναι μία ομάδα τριών νέων και δυναμικών γυναικών, που κατάφεραν να ξεχωρίσουν στον ανταγωνιστικό αυτό κλάδο: Πρόκειται για τις αρχιτέκτονες Φαίη Μανιάτη και Θάλεια Mιχαήλ και την interior designer Χριστίνα Σέρρου.
Όπως αναφέρουν, η επιτυχία τους δεν βασίστηκε στο «εγώ» αλλά στο «εμείς». Όσον αφορά τη στερεοτυπική άποψη ότι ο χώρος ανήκει στους άντρες, οι τρεις τους κατάφεραν να την καταρρίψουν μέσα από την εμπνευσμένη δουλειά τους, την εμπειρία, τον επαγγελματισμό, τη γνώση και την εμπιστοσύνη των πελατών και των συνεργατών τους.
Αυτό άλλωστε αποδεικνύει το πάθος με το οποίο μιλούν για τη δουλειά τους:
Έχετε αναλάβει σημαντικά έργα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, από ξενοδοχεία και κατοικίες ιδιωτών μέχρι δημόσιους χώρους. Ποια είναι η φιλοσοφία του FLuo που κέρδισε την εμπιστοσύνη όλων αυτών των πελατών στα δέκα χρόνια της κοινής σας πορείας;
Φαίη: Η φιλοσοφία ότι το παραγόμενο έργο είναι αποτέλεσμα μιας σχέσης πολλών ανθρώπων. Ο αρχιτέκτονας, ο πελάτης, οι τεχνίτες, όλοι έχουν τον ρόλο τους και συμβάλουν στην αξία του κάθε έργου, δεν υπάρχει το εγώ αλλά το εμείς.
Η έδρα σας βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη, όμως τα έργα σας έχουν βγει έξω από τα σύνορα της πόλης. Το επιδιώξατε αυτό ή ήταν θέμα συγκυρίας;
Θάλεια: Το γραφείο μας αρχικά δημιουργήθηκε στη Θεσσαλονίκη, μέρος της ομάδας μας όμως εδρεύει πλέον στην Αθήνα. Η τεχνολογία πλέον διευκολύνει την συνεργασία από απόσταση -όπως λειτουργεί σε εμάς μεταξύ Αθήνας και Θεσσαλονίκης πιστεύουμε ότι μπορεί να λειτουργήσει και σε μια συνεργασία στο εξωτερικό.
Με την ενημέρωση που υπάρχει και τις εικόνες που μεταφέρονται ανά το κόσμο γινόμαστε εύκολα ανταγωνιστικοί και «μέτοχοι» στις αγορές του εξωτερικού. Αρχικά λόγω της κρίσης στην Ελλάδα υπήρχαν περίοδοι που επιδιώκαμε αυτή την συνεργασία. Ο σχεδιασμός σε ένα νέο τόπο με διαφορετικό κλίμα, περιβάλλον, συνήθειες είναι αυτά όμως που μας κάνουν να θέλουμε να το επαναλάβουμε.
Υπάρχει κάποιο έργο που να έχετε ξεχωρίσει ανάμεσα σε όλα όσα έχετε δημιουργήσει μέχρι στιγμής;
Χριστίνα: Όλα τα έργα είναι κομμάτι μιας χρονικής περιόδου της ζωής μας και ανακαλούν καλές και κακές αναμνήσεις- ευτυχώς στη συντριπτική τους πλειοψηφία καλές. Πολύ αγαπημένο για μένα- και ταυτόχρονα πολύ απαιτητικό- υπήρξε το ιατρείο αισθητικής στη Ζυρίχη.
Σε αυτό το project κάναμε την αρχιτεκτονική μελέτη, τη μελέτη εφαρμογής και την κατασκευή όλων όσων σχεδιάσαμε στην Ελλάδα. Στη Ζυρίχη πήγαμε για αποτύπωση και στη συνέχεια τοποθέτηση μαζί με την ομάδα των συνεργατών μας. Γίνεται αντιληπτό ότι όλα έπρεπε να είναι σχεδιασμένα στην εντέλεια, μιας και δεν υπήρχε η δυνατότητα για διορθώσεις ή επιστροφές. Ευτυχώς όλα δούλεψαν σαν ελβετικό ρολόι!
Ο κλάδος της οικοδομής είχε υποστεί αρκετές απώλειες πριν την εμφάνιση του κορονοϊού. Σήμερα, διακόπτονται και πάλι αρκετά έργα εξαιτίας της πανδημίας. Τι σημαίνει αυτό για το δικό σας επάγγελμα που σχετίζεται άμεσα με αυτόν;
Φαίη: Η συνθήκη που βιώνουμε είναι πρωτόγνωρη για όλους μας σε όλους τους κλάδους. Επιπτώσεις θα υπάρξουν σε όλα τα επίπεδα, οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά. Όπως κάθε κρίση έτσι και αυτή φανερώνει με γρήγορο και έντονο τρόπο όλα τα κακώς κείμενα.
Το γεγονός ότι η οικονομική κρίση έχει πλήξει την οικοδομική δραστηριότητα τόσο πολύ, μας έδειξε ξεκάθαρα ότι η κοινωνία μας δεν έχει ανάγκη από άλλη αδιάκοπη επέκταση του δομημένου περιβάλλοντος, έχει όμως ανάγκη από αναδιαμόρφωση, ανακατασκευή. Η εμφάνιση του κορονοϊού μας μιλά για την σχέση μας με το φυσικό, το δομημένο και το ψηφιακό περιβάλλον και μας ζητά να τοποθετηθούμε πάνω σε αυτήν την σχέση, αν θέλουμε ο ρόλος μας να έχει ουσία, άρα και συνέχεια.
Χριστίνα: Το γραφείο μας άνοιξε το 2010. Στη χειρότερη δηλαδή χρονική συγκυρία για την εθνική μας οικονομία τα τελευταία χρόνια. Περάσαμε δύσκολες στιγμές όμως έκτοτε η πορεία μας ήταν ανοδική. Έχουμε συνηθίσει στις δυσκολίες.
Διατηρούμε όμως μια αισιοδοξία ότι έχουμε ανοίξει έναν επαγγελματικό δρόμο και έχουμε καταφέρει μέσα σε αυτά τα χρόνια να κάνουμε επιτυχημένες συνεργασίες και να αποκτήσουμε ουσιαστικές σχέσεις με τους πελάτες μας. Είναι σαφές ότι η κρίση του κορονοϊού μας επηρεάζει όλους σε πολλαπλά επίπεδα. Η μόνη επιλογή είναι να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα, επιδεικνύοντας επαγγελματική ηθική και συνέπεια στους στόχους μας.
Τι είναι καλό να προσέχουν οι ιδιοκτήτες όταν αποφασίζουν να προχωρήσουν σε μία ανακαίνιση χώρου ή ακόμα και κατασκευή κτηρίου;
Φαίη: Θα τους συμβούλευα να διαλέξουν έναν αρχιτέκτονα του οποίου το έργο τους εμπνέει, τους ενθουσιάζει και ταυτόχρονα τους κάνει να νιώθουν οικεία. Να τον εμπιστευτούν και να τον αφήσουν να τους καθοδηγήσει σε όλη αυτή την διαδρομή, είτε αυτή αναφέρεται στην ανακαίνιση ενός χώρου, είτε στην κατασκευή ενός κτιρίου.
Με ποια κριτήρια προσεγγίζετε ένα έργο;
Θάλεια: Η αρχιτεκτονική είναι κάτι πολυδιάστατο. Θα μπορούσε κανείς να παραλληλίσει την προσέγγιση που ακολουθούμε με αυτή του παραμετρικού σχεδιασμού, όπου μια σειρά από διάφορα δεδομένα (input), όπως και οι συσχετισμοί μεταξύ τους, οδηγούν στο τελικό αποτέλεσμα.
Τοποθεσία, αντικείμενο, χρήση, λειτουργικότητα, επιθυμίες του ιδιοκτήτη, καιρός, περιβάλλον, διάθεση και διάφορα άλλα δεδομένα που μπορεί να προκύψουν σε κάθε έργο. Όλα αυτά μεταξύ τους συνεργάζονται ή έρχονται σε αντιπαράθεση, αλλά πάντα βρίσκονται σε μια άμεση και ανοιχτή σχέση με τον σχεδιασμό μέχρι να καταλήξουμε σε μια αρμονία όγκων, υλικών, χώρων.
Ορισμένες φορές από μια μερίδα του κόσμου εκφράζεται η άποψη ότι το Interior design έχει έναν δευτερεύοντα ρόλο σε σχέση με την αρχιτεκτονική. Εσείς έχετε αντιμετωπίσει μέχρι σήμερα αυτή την πεποίθηση; Κι αν ναι, πώς το διαχειριστήκατε;
Χριστίνα: Η συγκεκριμένη πεποίθηση νομίζω ότι ενισχύεται στην Ελλάδα, μιας και δεν υπάρχει πανεπιστημιακή σχολή για το Interior Design, όπως υπάρχει στο εξωτερικό.
Στο Μιλάνο όπου έκανα το μεταπτυχιακό μου, συναναστράφηκα με νέους αρχιτέκτονες, μηχανικούς, interior και industrial designers από όλο τον κόσμο, οι οποίοι επέλεξαν το interior design ως εφαλτήριο στην εξέλιξη των πανεπιστημιακών τους σπουδών και της μετέπειτα καριέρας τους.
Ένας interior designer καλείται να συγκεράσει ετερόκλητα στοιχεία και να ορίσει το αισθητικό σύνολο ενός χώρου. Ο αρχιτέκτονας και ο interior designer έχουν μια σχέση αλληλεξάρτησης, όπως ο σκηνοθέτης και ο διευθυντής φωτογραφίας σε μία ταινία. Ειδικά στις μέρες μας, που η κατασκευή κινείται με ταχύτατους ρυθμούς, η διχοτόμηση του project μέσω της κατανομής εργασιών, κρίνεται αναγκαία.
Από τους πελάτες μας συχνά εισπράττω μία ανακούφιση που στο γραφείο υπάρχει και μια διακοσμήτρια. Κατά κάποιο τρόπο νιώθουν ότι μπορώ να τους καθοδηγήσω καλύτερα στην επιλογή υλικών, επίπλων κτλ.
Ποιο είναι το αγαπημένο σας στάδιο σε ένα έργο;
Φαίη: Κάθε στάδιο έχει μια ιδιαίτερη γοητεία, η έρευνα, η αρχική αναζήτηση, η ανάλυση των δεδομένων, η σχεδίαση, οι τεχνολογικές λεπτομέρειες, η κατασκευή. Αν όμως έπρεπε να ξεχωρίσω κάποιο αυτό θα ήταν ο σχεδιασμός, από την λευκή σελίδα μέχρι το σημείο που όσο και να το επανεξετάσεις, το έργο έχει ήδη πάρει ζωή.
Ποιες είναι σήμερα οι νέες τάσεις της αρχιτεκτονικής; Έχει αλλάξει κάτι μετά την εμφάνιση του κορονοϊού;
Θάλεια: Η τάση που υπάρχει και εκτός αρχιτεκτονικής, η εμμονή στην εικόνα, χωρίς να σημαίνει απαραίτητα ότι όλα αυτά τα έργα δεν έχουν ουσία. Υπάρχει μια αναζήτηση που για την ώρα έχει εστιάσει σε μορφολογικές προσεγγίσεις. Μοιάζει σαν όλα να έχουν ειπωθεί ενώ επιδιώκουμε κάτι νέο. Όμως αργά ή γρήγορα κάτι θα ξεπηδήσει μέσα από αυτό.
Ίσως η εμφάνιση του κορονοϊού που μαζί της έφερε μια διαφορετική αίσθηση του χρόνου, ένα τεράστιο άνοιγμα στον ψηφιακό κόσμο παράλληλα και αντιφατικά με τη συνειδητοποίηση ότι το σημαντικότερο για όλους μας είναι η ανθρώπινη επαφή, να γεννήσει νέους προβληματισμούς και νέες προσεγγίσεις.
Για να απαντήσω και στην ερώτηση προς το παρόν δεν έχει αλλάξει ο τρόπος που σχεδιάζουμε, στο βάθος του χρόνου όμως η αρχιτεκτονική σίγουρα θα αναζητήσει λύσεις για να εξυπηρετήσει τις καινούριες ανάγκες στην μετά κορονοϊό εποχή.
Πώς κινούνται οι νέες τάσεις στο interior design και τη διακόσμηση;
Χριστίνα: Το interior design τα τελευταία χρόνια συνένωνε όσο είναι δυνατόν τους χώρους και τις λειτουργίες. Στα σπίτια οι τοίχοι λιγοστεύουν και δημιουργούνται ενιαίοι χώροι καθημερινών χρήσεων: ενοποιείται η σαλοκουζίνα, τα λουτρά με τα υπνοδωμάτια, σχεδιάζονται loft με αδιαίρετους χώρους. Στα γραφεία καθιερώνεται το open space plan, με ανοιχτούς χώρους γραφείων, ευρύχωρα lounge areas για το προσωπικό και τους πελάτες.
Το 2020 όλες οι τάσεις είναι αποδεκτές. Μίνιμαλ, μάξιμαλ, μονοχρωματικά, πολύχρωμα. Αυτό που ξεχωρίζει και επικρατεί είναι ο βιοφιλικός σχεδιασμός. Η οικολογική συνείδηση και η επανασύνδεση με τη φύση. Χρήση ανακυκλώσιμων υλικών και νέων που δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον, επιστροφή σε πρωτογενή υλικά όπως η πέτρα, το μάρμαρο και τα φυσικά κονιάματα, η επανάχρηση παλιών επίπλων και φυσικά τα φυτά εσωτερικού χώρου.
Αν και δεν έχει κλείσει ακόμα χρόνος από την έξαρση του ιού, από το πρώτο κιόλας διάστημα εμφανίστηκαν προτάσεις που θα έδιναν λύσεις στη νέα καθημερινότητα των ανθρώπων. Τα open spaces ήταν τα πρώτα που τέθηκαν σε αμφισβήτηση και οι σχεδιαστές καλούνται να δώσουν λύσεις για πιο κλειστούς χώρους που ενισχύουν την ιδιωτικότητα. Η τηλεργασία, εάν επικρατήσει και μετά την πάροδο της πανδημίας, αλλάζει τους βασικούς χώρους της κατοικίας και βάζει και έναν επιπλέον χώρο στο σπίτι, αυτόν του γραφείου.
Είστε μία ομάδα τριών νέων και δυναμικών γυναικών, που αναλαμβάνει ένα έργο από το σχεδιασμό του μέχρι και την τελευταία παρέμβαση που απαιτείται, προκειμένου ο εκάστοτε χώρος να θεωρηθεί άρτια ολοκληρωμένος. Πιστεύετε, ότι η γυναίκα αντιμετωπίζεται ισότιμα με τον άντρα σε αυτόν τον κλάδο;
Φαίη: Από τη στιγμή που τίθενται ακόμα τέτοια ερωτήματα, σημαίνει ότι η προβληματική ακόμα υπάρχει και φυσικά όχι μόνο στον κλάδο μας. Ισότητα δεν σημαίνει απλά να έχουμε ίσα δικαιώματα απέναντι στο νόμο, στις θέσεις εργασίες και να μπορούμε να υπάρξουμε σε επαγγέλματα ανδροκρατούμενα. Προφανώς και υπάρχει πρόοδος – η γυναίκα κατά τη διάρκεια των προηγούμενων χρόνων κέρδισε το δικαίωμά της στην ισονομία και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Ωστόσο, βαθιά ριζωμένα κοινωνικά στερεότυπα που σχετίζονται με το φύλο, μας επηρεάζουν σε πολλά επίπεδα, γι’ αυτό απέχουμε πολύ ακόμα από την επίτευξη της ουσιαστικής ισότητας.
Xριστίνα: Στη αρχή της πορείας μας υπήρχε έντονη δυσπιστία από νέους συνεργάτες, κυρίως στο κατασκευαστικό κομμάτι. Πώς μπορεί μια γυναίκα να γνωρίζει την κατασκευή αφού ο κλάδος είναι ανδροκρατούμενος στο 90%; Φυσικά δεν είναι θέμα φύλου. Είναι θέμα εμπειρίας.
Όσον αφορά τους πελάτες μας, η επιλογή τους να συνεργαστούμε είναι η απόδειξη της εμπιστοσύνης τους.
Στο ευρύτερο κοινωνικό κομμάτι η γυναίκα δεν αντιμετωπίζεται ισότιμα πουθενά. Καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα σε πολλαπλούς ρόλους -μαμά, σύζυγος, επαγγελματίας, νοικοκυρά- δεχόμενη πολλαπλές κοινωνικές πιέσεις που την εγκλωβίζουν σε στερεότυπα.
Θάλεια: Κατά την διάρκεια όλων αυτών των χρόνων συναντήσαμε κάποιες φορές δυσκολίες εξαιτίας του φύλου μας και συζητήσαμε πολλές φορές μεταξύ μας για τον τρόπο που πρέπει να το αντιμετωπίζουμε. Πλέον λόγω της εμπειρίας και της αυτοπεποίθησης που έχουμε αποκτήσει, δεν μου γεννάται αυτή η αίσθηση.
Έχουμε καθιερωθεί στο χώρο με συνεργάτες που μας εμπιστεύονται και υπάρχει ισότιμη αντιμετώπιση. Βέβαια αυτό δε σημαίνει ότι το πρόβλημα έχει ξεπεραστεί, πριν κάποιες μέρες σε ένα έργο κατασκευής που έχουμε αναλάβει, ένας από τους τεχνίτες είπε χαριτολογώντας “ τι έγινε οι γυναίκες μας παίρνουν τις δουλειές”, όταν στο χώρο υπήρχαν 10 άνδρες και 2 γυναίκες.
Διαβάστε επίσης:
Στην κορυφή του design: Βέτα και Λώρα Τσουκαλά με δικά τους λόγια
Ακολουθήστε το Portraits στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση