Η πανδημία θα λειτουργήσει ως καταλύτης στον τομέα της Εταιρικής Υπευθυνότητας, αφού οι έκτακτες συνθήκες ευαισθητοποίησαν δεκάδες εταιρείες να ανακοινώσουν και να εφαρμόσουν άμεσα προγράμματα ενίσχυσης και προσφοράς στον τομέα της δημόσιας υγείας. Όσοι όμως τώρα ξεκίνησαν θα συνεχίσουν να ενδιαφέρονται για προγράμματα Εταιρικής Ευθύνης και να προσφέρουν;
Τι αλλαγές έρχονται; Μπορούν οι εταιρείες να μετρήσουν το θετικό αντίκτυπο που επέφεραν οι ενέργειές τους στο κοινωνικό σύνολο και στις ίδιες;
Η Λένα Μαμιδάκη είναι Σύμβουλος στο Κέντρο Αειφορίας και Αριστείας (CSE) και μας δίνει απαντήσεις για το νόημα της Εταιρικής Υπευθυνότητας και για τον τρόπο που πραγματικά μπορεί να συμβάλει θετικά στην κοινωνία αλλά και στην εταιρική ταυτότητα. Η κυρία Μαμιδάκη έζησε το πέρασμα από την εποχή της φιλανθρωπίας στην εποχή της Εταιρικής Υπευθυνότητας και Βιώσιμης Ανάπτυξης. Πρώτη φορά ήρθε σε επαφή με τα θέματα της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης πριν από δέκα χρόνια στη Mamidoil Jetoil A.E. και πλέον από τις αρχές του 2018 βρίσκεται στο Κέντρο Αειφορίας και Αριστείας και μας ξεναγεί στον κόσμο της Εταιρικής Υπευθυνότητας και στις νέες προκλήσεις που παρουσιάζονται.
Από πότε ξεκίνησε η ενασχόλησή σας με την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη;
Η ενασχόλησή μου ξεκίνησε γύρω στο 2007-8 όταν άρχισα να διαβάζω τα πρώτα άρθρα στον Τύπο και μου κίνησαν το ενδιαφέρον. Πως θα μπορούσαμε να περάσουμε από την εποχή της φιλανθρωπίας στην εποχή της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και πως αυτό θα μπορούσε να βρει εφαρμογή σε μία οικογενειακή επιχείρηση, την Mamidoil Jetoil A.E., που είχε στο dna των ιδρυτών της την προσφορά. Φρόντισα λοιπόν να παρακολουθήσω κάποια εξειδικευμένα σεμινάρια, αγάπησα και πίστεψα σ’ αυτό και σταδιακά, με την υποστήριξη της Διοίκησης της εταιρείας, προχωρήσαμε το 2009 στην έκδοση της πρώτης μας Έκθεσης.
Η Mamidoil Jetoil A.E. ήταν η πρώτη εταιρεία στον κλάδο της εμπορίας πετρελαιοειδών που προχώρησε σε κάτι τέτοιο, στην υιοθέτηση ολοκληρωμένης στρατηγικής και πρωτοπόρων προγραμμάτων για την εποχή εκείνη.
Τα τελευταία περίπου 3 χρόνια έχω περάσει στην άλλη πλευρά, αυτή του Consulting, η οποία παρουσιάζει ένα εξαιρετικό ενδιαφέρον καθώς δίνει τη δυνατότητα να βοηθήσεις εταιρείες να αναπτύξουν στρατηγική και προγράμματα, ανακαλύπτεις τον βαθμό ωριμότητας των εταιρειών, τη δέσμευσή τους στα θέματα αυτά, ενώ μαθαίνεις πολλά στην πορεία για τους διάφορους επιχειρηματικούς κλάδους και τη λειτουργία τους.
Τι έχει αλλάξει από τότε που ξεκινήσατε μέχρι σήμερα;
Τι έχει αλλάξει από τότε μέχρι σήμερα; Πολλά! Από τη φιλανθρωπία περάσαμε στην εθελοντική δέσμευση των επιχειρήσεων, από εκεί στην θέσπιση Ευρωπαϊκής νομοθεσίας, στη σταδιακή αναγνώριση από τις εταιρείες της σημασίας υιοθέτησης ολοκληρωμένης στρατηγικής Εταιρικής Υπευθυνότητας, τα οφέλη που η εφαρμογή δράσεων και προγραμμάτων ΕΚΕ δημιουργούν για την κοινωνία και τις ίδιες τις εταιρείες, στην αυστηρότερη εφαρμογή κανόνων εταιρικής διακυβέρνησης, στον πολλαπλασιασμό των επενδυτικών κεφαλαίων που επενδύονται με κριτήρια ESG (Environmental, Social, Governance), στα SDG’s των Ηνωμένων Εθνών, στο Green Deal της ΕΕ, την κλιματική αλλαγή και το πόσο σημαντικό και επείγον είναι να αντιδράσουν οι εταιρείες στις προκλήσεις αυτές, κ.α. Θα έλεγα ότι μέσα σε μία δεκαετία έγιναν «κοσμογονικές» αλλαγές στον τομέα αυτό, ακόμη και αν η λέξη «κοσμογονικές» ακούγεται υπερβολική.
Τι άλλαξε η πανδημία στην Εταιρική Υπευθυνότητα; Τη θεωρούν περισσότερες εταιρείες απαραίτητη;
Μέσα στην κρίση οι εταιρείες αντιλήφθηκαν ότι έπρεπε να αντιδράσουν και αντέδρασαν πολύ σωστά και πολύ έγκαιρα και θέλησαν να βοηθήσουν στοχευμένα, είτε στο δημόσιο σύστημα υγεία, είτε στις ευπαθείς ομάδες. Αυτό που άλλαξε είναι ότι αντέδρασαν και εταιρείες που δεν είχαν μέχρι σήμερα αντίστοιχη στρατηγική, ολοκληρωμένη και δημοσιευμένη δράση. Αυτό είναι μια πολύ καλή εξέλιξη και μπορεί να αποτελέσει τη βάση για να χτίσουν τα επόμενά τους βήματα.
Η πανδημία θα λειτουργήσει σαν καταλύτης. Γιατί ακόμη και αυτές που δεν έκαναν μέχρι σήμερα πολλά πράγματα, θα αναγνωρίσουν τί αξία τους δημιουργούν αυτά τα προγράμματα και η στρατηγική και σιγά σιγά, εφόσον το επιτρέψουν οι οικονομικές συνθήκες, θα λειτουργήσουν προς αυτή την κατεύθυνση.
Τα σταθερά προγράμματα συνεχίστηκαν;
Σε γενικές γραμμές δεν βλέπουμε να έχει αλλάξει κάτι προς τα πίσω τουλάχιστον προς το παρόν. Μπορεί κάποια προγράμματα να καθυστέρησαν λίγο, ή να αναπροσαρμόστηκε η σειρά των δράσεων και κάποια να αναβλήθηκαν για να μπουν σε προτεραιότητα οι έκτακτες δράσεις, όμως σε γενικές γραμμές δεν έχει αλλάξει κάτι.
Στο τέλος κάθε χρόνου κάνουμε μια μεγάλη έρευνα στην οποία καταγράφουμε τις εξελίξεις και τις τάσεις στην Ελληνική αγορά στον τομέα αυτό και η οποία δημοσιεύεται ευρέως. Αναμένουμε αυτό και τον επόμενο χρόνο να παρουσιαστεί σημαντική αύξηση στην έκδοση Εκθέσεων Εταιρικής Υπευθυνότητας, μέσα στις οποίες θα παρουσιάζονται και οι δράσεις των εταιρειών για την αντιμετώπιση της πανδημίας.
Οι επενδυτές στρέφονται στις εταιρείες που πληρούν τα ESG (Environmental Social and Governance) κριτήρια. Γιατί συμβαίνει αυτό και συνεχίζεται μετά την πανδημία;
Οι επενδυτικές εταιρείες όλο και περισσότερο ενδιαφέρονται οι εταιρείες στις οποίες σκέφτονται να επενδύσουν να έχουν αναλάβει δράσεις σχετικά με το περιβάλλον, την κοινωνία και την εταιρική διακυβέρνηση μέσα από μία συνολική στρατηγική προσέγγιση. Θεωρούν ότι οι εταιρείες που ενδιαφέρονται γι αυτούς τους τομείς και πληρούν τα ESG (Environmental Social and Governance) κριτήρια είναι εταιρείες μειωμένου ρίσκου. Και έχουν πολλαπλασιαστεί τα επενδυτικά κεφάλαια που επενδύουν με βάση αυτά τα κριτήρια. Και όσο περνάει ο καιρός αυτή η τάση γίνεται και πιο έντονη καθώς μειώνει το επενδυτικό ρίσκο.
Οι επενδυτές αντλούν πληροφορίες για την κάλυψη των ESG κριτηρίων της εταιρείας που θέλουν να επενδύσουν, αναζητούν τις εκθέσεις και τις δημοσιεύσεις, αλλά και την παρουσία τους και αξιολόγησή τους από τους διάφορους δείκτες.
Μέσα στα τελευταία λίγα χρόνια έχουν αναπτυχθεί τόσοι πολλοί δείκτες που μετράνε και αξιολογούν τις εταιρείες με βάση αυτά τα κριτήρια και κάποιος που ενδιαφέρεται να επενδύσει μπορεί να αναζητήσει τη βαθμολογία τους σε αυτούς τους δείκτες. Είναι οι δείκτες όπως οι MSCI, Sustainalytics, CSR Hub, Dow Jones Systainability Index, CDP, και άλλοι.
Πόσες ελληνικές εταιρείες ακολουθούν ESG κριτήρια φέτος; Λιγότερες σε σχέση με πέρυσι;
Σύμφωνα με την τελευταία μας έρευνα είναι περίπου 60 οι ελληνικές εταιρείες που δίνουν έμφαση και αξιολογούνται. Οι περισσότερες ελληνικές εταιρείες δεν είναι καν στο ραντάρ, δεν έχουν πιάσει το θέμα όπως πρέπει και δεν αξιολογούνται καν.
Πρέπει να κάνουν δράσεις, να εκδίδουν εκθέσεις που να παρουσιάζουν με συγκεκριμένα κριτήρια τις δράσεις, να χτίζουν ένα προφίλ προς τα έξω, και ό,τι άλλο κάνουν.
Τους επενδυτές τους ενδιαφέρει η συνολική εικόνα και η παρουσία και όχι μόνο η αντίδραση σε μια έκτακτη ανάγκη. Γιατί για να είναι θωρακισμένη και ασφαλής επενδυτική επιλογή μαι εταιρεία πρέπει να έχει σταθερή και οργανωμένη στρατηγική Εταιρικής Υπευθυνότητας και Βιώσιμης Ανάπτυξης.
Πώς εκτιμάτε ότι θα επηρεάσει μεσοπρόθεσμα η πανδημία και οι αλλαγές που έφερε την μελλοντική προσέγγιση των εταιρειών στην Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη.
Αυτό εξαρτάται από την οικονομική θέση που θα βρει τις εταιρείες η κρίση που επέφερε η πανδημία. Υπάρχουν πολλές οικογενειακές ελληνικές επιχειρήσεις που ακόμη κι αν κάνουν μεμονωμένες ενέργειες δεν το κάνουν με οργανωμένο και συστηματικό τρόπο και έτσι δεν δημιουργείται προστιθέμενη η αξία γι’ αυτές.
Όταν όμως λειτουργούν στοχευμένα τότε πετυχαίνουμε μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία τόσο για την κοινωνία, όσο και για τις ίδιες τις επιχειρήσεις.
Πώς όμως ξέρουμε ότι αυτές οι ενέργειες έχουν πράγματι κοινωνικό αντίκτυπο και επιστρέφουν αξία στην κοινωνία αλλά και στην εταιρεία που τις πραγματοποιεί.
Υπάρχουν μεθοδολογίες που μπορούν να μετρήσουν την κοινωνική αξία που δημιουργούν αυτά τα προγράμματα. Μια μεθοδολογία τέτοια είναι το Social Return on Investment που αναπτύχθηκε στη Μεγάλη Βρετανία πριν από περίπου δέκα χρόνια από ορκωτούς λογιστές και συνυπολογίζει διάφορες παραμέτρους για να μετρήσει για κάθε ευρώ που δαπανά μια εταιρεία σε ένα πρόγραμμα πόσα ευρώ επιστρέφονται στην κοινωνία ή στα εμπλεκόμενα μέρη. Επίσης μπορεί να μετρήσει σε βάθος τριετίας πώς πάει ένα πρόγραμμα και έτσι ανάλογα να γίνουν διορθώσεις και αλλαγές ή να συνεχιστεί.