Μέχρι σήμερα, η εταιρική κοινωνική ευθύνη και η βιωσιμότητα, η υιοθέτηση πολιτικών ισότητας, η συμπερίληψη των γυναικών στην ιεραρχική δομή μιας επιχείρησης, αλλά και οι πράσινες πολιτικές, ήταν προαιρετικές για τις επιχειρήσεις που τις αντιμετωπίζουν… περίπου ως φιλανθρωπία…Από το 2021 και για την επόμενη 10ετία, αυτό αλλάζει ριζικά. Η νέα στρατηγική της Ευρώπης για το CSR θέτει όχι μόνο τους στόχους για το 2030, αλλά θεσμοθετεί και το πως θα φτάσουμε εκεί.
Η Μαρία Αλεξίου, Πρόεδρος του ΔΣ του CSR Hellas (Ελληνικό Δίκτυο για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη), μιλάει στο Portraits.gr για αυτές τις αλλαγές, για το πώς οι επιχειρήσεις μπορούν να γίνουν φορέας θετικών αλλαγών για ολόκληρη την κοινωνία και για το πώς το νέο θεσμικό πλαίσιο θα δημιουργήσει κίνητρα και αντικίνητρα ώστε να προχωρήσουν με γρήγορο ρυθμό αυτές οι αλλαγές.
Γιατί για την Ευρώπη η επιχείρηση μπορεί να γίνει το μέσο για τη παροχή καινοτόμων λύσεων και την κάλυψη των προκλήσεων των στόχων της βιωσιμότητας καθώς μπορεί να συνεισφέρει στην αλλαγή προς μια κοινωνία όπου ο καθένας μπορεί να αναπτυχθεί, η προστασία του περιβάλλοντος θα γίνεται πράξη και η οικονομική πρόοδος θα εξαρτάται από την επίτευξη αυτών των στόχων.
Τι αλλαγές θα φέρει η Στρατηγική της Ευρώπης για το 2030 στην πράξη;
Το νέο πλαίσιο θα ξεκινήσει να λειτουργεί από το καλοκαίρι του 2021 με εργαλεία που θα αφορούν και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, γυναικεία επιχειρηματικότητα. Για παράδειγμα το νέο θεσμικό προβλέπει να ελέγχονται και να αξιολογούνται από τους επενδυτές και τις τράπεζες οι επιδόσεις των εταιρειών στην ενσωμάτωση της βιωσιμότητας. Ο δείκτης για το gender equality θα συνυπολογίζεται στην αξιολόγηση του χρηματοπιστωτικού κινδύνου. Κι αυτό είναι κίνητρο. Η προοπτική μιας εταιρείας θα κρίνεται και από το πως λειτουργεί στα θέματα της ισότητας. Στην οικονομία και την επιχειρηματικότητα, κρίνεται η πορεία μιας εταιρείας από τον καταναλωτή και τον μέτοχο και το νέο πλαίσιο παρουσιάζει τις επιδόσεις της κάθε εταιρείας στη βιωσιμότητα σε αυτούς. Οι δύο βασικοί πόλοι επιρροής είναι ο καταναλωτής και ο μέτοχος και όσο γίνονται αυτοί πιο υπεύθυνοι, οι επιχειρήσεις έχουν, επιπλέον της δικής του δέσμευσης, κίνητρο να αλλάξουν τον τρόπο που λειτουργούν και να αποκτήσουν πιο καινοτόμες προσεγγίσεις. Αναγκάζονται να αλλάξουν.
Τον Ιανουάριο του 2021 θα αναθεωρηθεί και το θεσμικό πλαίσιο κυρίως σε ότι αφορά την υποχρέωση των επιχειρήσεων, να δημοσιεύουν κάθε χρόνο όλους τους δείκτες που συνδέονται με τα πρότυπα. Το πρώτο που θα απαιτηθεί δηλαδή είναι διαφάνεια. Τι επιδιώκεις και πώς πετυχαίνεις, αυτό που λες ότι επιδιώκεις. Θα έχει μεγάλη διαφορά από το σημερινό Απολογισμό βιωσιμότητας, αφού το νέο πλαίσιο αυστηροποιείται και θέτει κανόνες διαφάνειας και τα στοιχεία θα ελέγχονται και από ανεξάρτητες αρχές.
Από τα μέσα του 2021 οι αλλαγές θα επηρεάσουν και τον τρόπο χρηματοδότησης. Η επιτυχία στην εφαρμογή των κανόνων, των δεικτών βιωσιμότητας, θα είναι κριτήριο αξιολόγησης και για την αξιοπιστία κάθε εταιρείας που θα ελέγχεται με συγκεκριμένα κριτήρια και από την απόδοσή της θα εξαρτάται και το κόστος χρηματοδότησης. Χαμηλή αξιοπιστία θα επηρεάζει το χρηματοοικονομικό προφίλ και αυτό σημαίνει αυξημένο κόστος χρηματοδότησης. Αντίστοιχα και ο καταναλωτής θα ξέρει για κάθε εταιρεία αν τηρεί τους κανόνες.
Το 2021 θα είναι η κρίσιμη χρονιά, που θα κάνει τη βιωσιμότητα πράξη.
Τι περιλαμβάνει το CSR Europe’s 2030 Strategy;
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει τη δική της στρατηγική για να πετύχει τους 17 στόχους του ΟΗΕ και αφορά τη βιώσιμη ανάπτυξη -νέο green deal για το 2020-2030- και την εταιρική κοινωνική ευθύνη μαζί. Το πρόγραμμα της Ευρώπης CSR Europe’s 2030 Strategy είναι η νέα πολιτική της Ευρώπης για τη βιωσιμότητα (CSR), και ουσιαστικά κάνει τις ανησυχίες της κοινωνίας, προϋποθέσεις για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων και οι νέες προτεραιότητες θα καθορίσουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα, τη δομή τους μέχρι το χρηματοοικονομικό τους προφίλ και το κόστος χρηματοδότησης.
Όλοι οι οι φορείς όπως το CSR Hellas και το CSR Europe ενώνουμε τις διαθέσιμες δυνάμεις μας, (κεφάλαια, ανθρώπινο δυναμικό και τεχνογνωσία) για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι. Οι στόχοι είναι 17 και η Ευρώπη έχει κάνει τη δική της προτεραιοποίηση. Οι κανόνες είναι κοινοί, ένας από αυτούς είναι οι ίσες ευκαιρίες, η ισότητα των ευκαιριών μεταξύ αντρών και γυναικών, στην αγορά εργασία, στην εξέλιξη στην εκπαίδευση και στην πρόσβαση σε κεφάλαια. Η συζήτηση που είναι ανοιχτή σήμερα είναι το πώς θα πετύχουμε τους στόχους αυτούς, όπως είναι οι ενέργειες για την πρόληψη της κλιματικής αλλαγής, οι ίσες ευκαιρίες και η καταπολέμηση της ανισότητας, προβλήματα που μας αφορούν όλους.
Στόχος είναι να συμμετέχουν όσο γίνεται περισσότερες γυναίκες σε όλα τα ιεραρχικά επίπεδα, γιατί τα προσόντα και οι δεξιότητες των γυναικών, είναι απαραίτητα εφόδια για τις επιχειρήσεις, ενώ η κοινωνική ανισότητα έχει αρνητική επίπτωση στην πορεία της οικονομίας.
Ο δείκτης για τις ίσες ευκαιρίες δείχνει, πόσο χαμηλές είναι οι επιδόσεις της Ελλάδας. Ουσιαστικά μετρά τον αποκλεισμό και για να αλλάξει αυτό, δεν αρκούν οι κανόνες.
Έχουν τεθεί κάποιοι στόχοι που πρέπει να πιαστούν;
Ναι, όπως για παράδειγμα το 40% των μελών των ΔΣ ως το 2030 να είναι γυναίκες. Δεν είναι όμως μόνο το ποσοτικό το δύσκολο, αλλά και το ποιοτικό, οι νοοτροπίες.
Αν συνεχίσουμε, με τη νοοτροπία που έχουμε σήμερα και την αδράνεια, θέλουμε 257 χρόνια για να πετύχουμε τους στόχους που έχουμε θέσει για την ισότητα. Δεν έχουμε χρόνο να συνεχίσουμε όπως πηγαίνουμε, χρειαζόμαστε κάποιες αλλαγές. Το ίδιο το σύστημα που εφαρμόζουμε μέχρι σήμερα πρέπει να αλλάξουμε. Συμφωνούμε όλοι ότι πρέπει να αλλάξουμε σύστημα και τρόπο λήψης αποφάσεων ακόμη και σε επίπεδο στρατηγικής.
Ήδη η στρατηγική της ΕΕ οδηγεί σε αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο αλλά το σημαντικό είναι να αλλάξουμε νοοτροπία, να αλλάξουμε στον τρόπο που δεσμευόμαστε στην εφαρμογή της νομοθεσίας, γιατί το θεσμικό πλαίσιο υπάρχει. Οι αλλαγές προϋποθέτουν συνεργασίες, μεταξύ των επιχειρήσεων, με τις μη κυβερνητικές οργανώσεις και την εκπαιδευτική κοινότητα.
Τι πρέπει να γίνει για να τα καταφέρουμε και το 2030 πράγματι να έχουμε πιάσει τους στόχους;
Το στοίχημα είναι πώς μπορούμε να εξασφαλίσουμε τη διευρυμένη εφαρμογή των καλών πρακτικών που μπορεί και σήμερα να συναντάμε σε κάποιες εταιρείες και ποιος θα είναι ο ρόλος των επιχειρήσεων σε αυτές τις αλλαγές.
Πώς μπορούν να συνεργαστούν με την ακαδημαϊκή κοινότητα, πώς θα πετύχουμε την εφαρμογή των κανόνων που φέρνει θετικά αποτελέσματα θα πολλαπλασιαστεί. Πώς το παράδειγμα κάποιων εταιρειών που κάνουν κάποιες στρατηγικές που έχουν κοινωνική διάσταση και έχουν μετρήσιμα και θετικά αποτελέσματα, θα πολλαπλασιαστούν. Το να λειτουργεί μια πρωτοβουλία σε ένα περιορισμένο εύρος σήμερα δε φτάνει, χρειάζεται scale up.Το ερώτημα είναι πως θα πετύχουμε την διευρυμένη εφαρμογή και ποιος θα είναι ο ρόλος των επιχειρήσεων.
Πώς τα παράδειγμα μη κερδοσκοπικών εταιρειών όπως της Mexoxo, θα πολλαπλασιαστούν. Το ζητούμενο είναι σε 10 χρόνια να μεγιστοποιήσουμε το θετικό αποτέλεσμα από αυτές τις πρωτοβουλίες που έχουν ξεκινήσει.
Η νέα στρατηγική της Ευρώπης 2030 δημιουργεί κίνητρα και αντικίνητρα ώστε να πιέσει στο να γίνουν αυτές οι αλλαγές;
Γίνεται μεγάλη συζήτηση για τα κίνητρα, που θα παρακινήσουν εταιρείες και ΜΚΟ να κάνουν προτεραιοποίηση και εστίαση σε τέτοιες δράσεις. Πρέπει να μπουν κίνητρα και σε κάθε χώρα, δίνεται ευκαιρία από την Ευρωπαϊκή πολιτική να δημιουργηθούν νέα χρηματοδοτικά εργαλεία και να δοθούν νέας μορφής κίνητρα.
Για παράδειγμα η σήμανση των προϊόντων των εταιρειών, που μπορούν να αναφέρουν ότι η εταιρεία έχει συνδεθεί με κάποια συγκεκριμένη πολιτική ή δράση κοινωνικής ευθύνης ή την ισότητα και έχει ενσωματώσει αυτές τις προτεραιότητες. Το πρόγραμμα για την επανεκκίνηση της οικονομίας έχει μέσα τέτοιου είδους προϋποθέσεις. Το κακό στην Ελλάδα είναι ότι ακόμη δεν έχουμε μελετήσει τι περιγράφει το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο για το 2030, αυτό που αναφέρεται στη βιώσιμη αειφόρο χρηματοδότηση και όσα περιγράφει.
Δεν το έχουμε μελετήσει και δεν έχουμε ξεκινήσει την προσαρμογή του Εθνικού Πλαισίου σε αυτές τις νέες προϋποθέσεις. Υπάρχει ακόμη μεγάλη ανωριμότητα και στο ότι πρέπει να κάνουμε κάποια πράγματα και στο πώς θα το κάνουμε, λαμβάνοντας υπόψιν μας αυτούς που έχουν ήδη δοκιμάσει πράγματα στο πεδίο της μάχης, έχουν πάρει κάποιες πρωτοβουλίες.
Πώς μπορεί να βοηθήσει το Pact for Industry και να φέρει τη μεγαλύτερη συμμετοχή των εταιρειών;
Μέσα από το Pact for Industry, το Σύμφωνο το ευρωπαϊκο και το εθνικό για την Υπεύθυνη Επιχειρηματικότητα, πραγματοποιούμε δράσεις για να προωθήσουμε την ανταλλαγή απόψεων και να φέρνουμε αυτούς που είναι ειδικοί να μεταλαμπαδέψουν τη γνώση τους στους υπόλοιπους μέσα στην αγορά μέσα από τα κανάλια των κλαδικών οργανώσεων. Οι κλάδοι που εκπροσωπούν το σύνολο των επιχειρήσεων πρέπει να ενημερωθούν και να πάρουν εργαλεία και να τα ενσωματώσουν στη δική τους λειτουργία.
Το Σύμφωνο θα λειτουργεί με ένα βαρόμετρο που θα μετρά την ωρίμανση των κλάδων της οικονομίας σε σχέση με τους στόχους 2030. Το Pact for Industry θα μας βοηθήσει να φέρουμε το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα.
Who is Who
Η Μαρία Αλεξίου είναι Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του CSR Hellas (Ελληνικό Δίκτυο για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη) και Διευθύντρια Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης Ομίλου Εταιριών ΤΙΤΑΝ, μέλος της Επιτροπής Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης του Ελληνο-Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου.Είναι απόφοιτος του Νομικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στο Δημόσιο Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο στον τομέα «Ανθρώπινα Δικαιώματα και Πολιτικές Ελευθερίες» του Πανεπιστημίου του Leicester της Αγγλίας. Διευθύντρια Εταιρικών Σχέσεων και Επικοινωνίας στην FANCO A.E. από το 1999 έως το 2002, Διευθύντρια Εκπαίδευσης από το 1998 έως το 1999 και Υπεύθυνη Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού και Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων στην ίδια εταιρία από το 1996 έως το 1998. Έχει επίσης απασχοληθεί ως Υπεύθυνη Διεθνών Σχέσεων και Διμερών Συνεργασιών στο ΕΛ.ΚΕ.ΠΑ από το 1994 έως το 1995 και Υπεύθυνη Καινοτομικών Προγραμμάτων και Διακρατικών Συνεργασιών του ΕΛ.ΚΕ.ΠΑ από το 1992 έως και το 1993.Παράλληλα, έχει συνεργασθεί και ως ειδική εμπειρογνώμων για το Υπουργείο Εργασίας, τον Ο.Α.Ε.Δ., τον ΕΟΜΜΕΧ, τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας, το Ευρωπαϊκό Δίκτυο για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, το Διεθνές Γραφείο Εργασίας και άλλους φορείς σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.
Διαβάστε επίσης:
Μελίνα Ταπραντζή: Η γυναικεία ενοχικότητα είναι το εσωτερικό μας εμπόδιο