Κατάγεται από την Κρήτη, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και ζει στο Βερολίνο όπου, από το 2007, διευθύνει την Ευρωπαϊκή Καμεράτα. Σπούδασε και Φυσική, όμως την κέρδισε η τέχνη. Έτσι, σήμερα είναι μία απο τις κορυφαίες μαέστρους του κόσμου.
Η Μαρία Μακράκη δεν μπαίνει σε καλούπια. Είναι μία γυναίκα που βάζει τέλος στα στερεότυπα. Με αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα, καταφέρνει να ξεχωρίζει σ’ έναν καθαρά ανδροκρατούμενο χώρο, κοιτώντας τις προκλήσεις κατάματα.
Συνδέει το κλασικό με το σύγχρονο ρεπερτόριο, τη συμφωνική μουσική με την όπερα. Προσπαθεί διαρκώς να καινοτομεί, οδηγώντας τον ευρωπαϊκό πολιτισμό ένα βήμα μπροστά κάθε φορά. Συχνά γίνεται κριτής σε διαγωνισμούς και δίνει ομιλίες σχετικά με την ηγεσία. Φυσικά, δεν ξεχνά τις ρίζες της. Δρα ως πρέσβειρα της ελληνικής κουλτούρας κι έχει, μάλιστα, βραβευθεί για την προσφορά της.
Είναι, λοιπόν, μεγάλη μας χαρά που δέχθηκε να μιλήσει στο portraits.gr για την πορεία της, τις δυσκολίες και την επόμενη μέρα της πανδημίας.
Από σπουδές φυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στη διεύθυνση της Ευρωπαϊκής Καμεράτας στο Βερολίνο. Πώς σας κέρδισε η μουσική και αποφασίσατε να αφιερωθείτε σ’ αυτήν;
Η αγάπη μου για τη μουσική συνδέεται με τις πρώτες μου αναμνήσεις. Διαπίστωσα εξαρχής ότι οι μελωδίες με συγκινούσαν βαθύτατα και μια τέτοια φυσική έλξη ήταν αναπόφευκτη. Οι σπουδές μου στη μουσική ξεκίνησαν πολύ νωρίς, από την ηλικία των τεσσάρων ετών. Μετά το δίπλωμά μου στο πιάνο και στα ανώτερα θεωρητικά, η σύνδεση της επιστήμης με την τέχνη αποτέλεσαν έναν κεντρικό άξονα για την περαιτέρω εξέλιξή μου, με αποτέλεσμα την ολοκλήρωση των σπουδών μου στο Φυσικό τμήμα του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Το πάθος μου όμως για τη μουσική με ώθησε να συνεχίσω τις σπουδές μου στη διεύθυνση ορχήστρας στο Πανεπιστήμιο Kαλών Tεχνών του Βερολίνου συνειδητοποιώντας άμεσα τη μεγάλη εσωτερική ικανοποίηση να επικοινωνώ και να εκφράζω τη μουσική μου αντίληψη μέσα από αυτόν τον τομέα.
Τι είναι αυτό που αγαπάτε περισσότερο στο επάγγελμά σας;
Την άμεση και δυεισδυτική επικοινωνία με το ορχηστρικό σύνολο ως ένα ζωντανό παλλόμενο οργανισμό και την όλη διαδικασία της μεταμόρφωσης του ήχου σε αυθεντικά συναισθήματα που φέρνουν συγκίνηση και ανάταση ψυχής. Η τριαδική σχέση μου με το κοινό και την ορχήστρα είναι ξεχωριστή, ενώ το κάθε μέλος της συμβάλλει ισάξια στο οικοδόμημα του ήχου. Το τελικό ηχητικό και παραστατικό αποτέλεσμα είναι μια επίπονη αλλά συνάμα συναρπαστική και δημιουργική διαδικασία που όταν επιτευχθεί μπορεί να προσφέρει μοναδικές μαγικές ενωτικές στιγμές.
Θεωρείτε μονόδρομο το κυνήγι μίας καριέρας στο εξωτερικό για μία γυναίκα; Στην Ελλάδα, δίνονται ευκαιρίες στις μαέστρους;
Δεν θα έλεγα ότι στη διαμόρφωση της καριέρας μιας γυναίκας μαέστρου μέσα σε ένα παγκοσμιοποιημένο σύστημα υπάρχουν μονόδρομοι, μια και στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό δίνονται ευκαιρίες προς αξιοποίηση. Θα ήταν όμως σίγουρα χρήσιμο αν θέλει κανείς να αποκτήσει εμπειρίες με διεθνή μουσικά σύνολα, να διευρύνει τους ορίζοντές του αναζητώντας δυνατότητες και στο εξωτερικό.
Έχουν υπάρξει στιγμές που φτάσατε κοντά στο να τα παρατήσετε όλα; Τι είναι αυτό που σας δίνει κίνητρο να προχωράτε μπροστά;
Σίγουρα έχουν υπάρξει δύσκολες στιγμές καθώς και προσωπικές απογοητεύσεις, όμως η έμφυτη αγάπη για τη μουσική είναι τόσο πηγαία και ισχυρή που δεν σου αφήνει περιθώρια παλινδρόμησης. Τα πλούσια συναισθήματα αλλά και η ανανδιαμφισβήτητη εγκεφαλική πρόκληση σε συνδυασμό με την εγρήγορση νου που απαιτείται, καλλιεργώντας ανθεκτικότητα, επιμονή και υπομονή, είναι ικανά να καταρρίψουν όλα τα εμπόδια.
Υπάρχει «ταβάνι» στο χώρο σας; Ποιοι είναι οι επόμενοι επαγγελματικοί σας στόχοι;
Στην τέχνη, στη μουσική, στον πολιτισμό και γενικότερα στην καλλιτεχνική έκφραση δεν υπάρχει πλαφόν. Η δημιουργικότητα είναι αστείρευτη και η φαντασία καλπάζει. Το ενδιαφέρον μου εστιάζεται κυρίως στην επεξεργασία και ανάπτυξη επίκαιρων θεμάτων που ενώνουν κλασσικές και σύγχρονες µορφές µε νέες τάσεις και προβληµατισµούς συνθέτοντας καινοτόµα προγράµµατα σε πειραματικούς χώρους. Χαίρομαι ιδιαίτερα για περαιτέρω συμπράξεις με διεθνή μουσικά σύνολα και την παρουσίαση Ελλήνων καλλιτεχνών στο ελληνικό και ευρωπαϊκό προσκήνιο.
Έχοντας πετύχει σ’ έναν ανδροκρατούμενο χώρο, ποια θεωρείτε τη μεγαλύτερη πρόκληση που έχετε κληθεί να αντιμετωπίσετε;
Η μόνιμη πρόκληση για μένα είναι οι μεγάλες προσδοκίες του εαυτού μου. Αυτό από την άποψη ότι κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας για την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων και ειδικά όταν ο χρόνος είναι πολύ συμπυκνωμένος, προσπαθεί κανείς να προσεγγίσει το ιδεατό και δεν συμβιβάζεται με κάτι λιγότερο. Η διαφορά της πραγματικότητας και του φανταστικού είναι πάντα μια πρόκληση.
Έχετε πρότυπα; Τι είναι αυτό που σας εμπνέει;
Ναι, αναμφίβολα υπήρξαν πρότυπα στην καλλιτεχνική μου πορεία που με επηρέασαν και με διαμόρφωσαν ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των σπουδών μου στο Βερολίνο όπως ο Claudio Abbado, ο Carlos Kleiber και γενικότερα η σχολή του Herbert von Karajan. Παντού μπορεί κανείς να βρει την έμπνευση, στην απλή καθημερινότητα, στην επαφή του με τη φύση, ακόμα και μέσα από αρνητικές βιωματικές καταστάσεις και τραυματικές εμπειρίες. Όμως μέσα στη σιωπή, με ενδοακρόση παρέα με τις παρτιτούρες βρίσκω την αρμονία, την εσωτερική γαλήνη και το βάθος.
Πώς προετοιμάζεστε πριν από μία παράσταση;
Με ηρεμία, συγκέντρωση, μελέτη και λίγο απομόνωση προσεγγίζω την προετοιμασία προσδοκώντας με χαρά την καινούργια πρόκληση.
Πώς επηρέασε το πρόγραμμά σας η πανδημία; Ποιες είναι οι προβλέψεις σας για την επόμενη μέρα στο καλλιτεχνικό στερέωμα;
Στο πλαίσιο του ετήσιου προγράµµατος 2020 η Ευρωπαϊκή Καµεράτα μεταφέρει τον κύκλο συναυλιών της με θέμα την «Οδύσσεια» για το φθινώπορο στις 24 Οκτωβρίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στις 21 Νοεμβρίου στο Βερολίνο και στις 18 Δεκεμβρίου 2020 στο Ίνσμπρουκ δίνοντας στο κοινό την ευκαιρία να ανακαλύψει και να βιώσει τη µουσική, την τέχνη και τον πολιτισµό µε έναν πολυδιάστατο τρόπο. Παρότι η επόμενη μέρα φαντάζει δύσκολη για το καλλιτεχνικό στερέωμα μπορούμε να έχουμε μακροσκοπικά οφέλη. Η απομόνωση και ο εγκλεισμός δημιουργούν ικανές συνθήκες ώστε οι σχέσεις να γίνουν δυεισδυτικότερες, τα συναισθήματα πλουσιότερα και να απελευθερωθούν νέες δυνάμεις που υπό άλλες συνθήκες θα ήταν εγκλωβισμένες σε μαρασμό και στην αφάνεια. Επιλέγω να είμαι αισιόδοξη!
Διαβάστε επίσης:
Ελίνα Χατζηχρόνογλου: Η Ελληνίδα που σχεδιάζει όλα τα καταστήματα της Swatch
Αντιγόνη Ντρισμπιώτη: Η κορυφαία Ελληνίδα βαδίστρια
Ελίνα και Μαριάννα Σμπώκου: H επικοινωνία στη μετά τον εγκλεισμό εποχή