Στη δύσκολη περίοδο που διανύουμε, κυριαρχεί η αβεβαιότητα – ειδικά σε ό, τι αφορά τον τομέα της υγείας. Οι συνέπειες της πανδημίας στην αιμοδοσία είναι αρκετές, με την προσέλευση εθελοντών σε δημόσια νοσοκομεία να περιορίζεται σημαντικά. «Είναι λογικό να φοβούνται οι πολίτες», λέει στο portraits.gr η Ναταλία Κρίτσαλη, ιδρύτρια της εθελοντικής ομάδας του Blood-e, η οποία στοχεύει στην αύξηση του ποσοστού των εθελοντών αιμοδοτών και την επίλυση του προβλήματος της αιμοδοσίας στην Ελλάδα.
Για εκείνη, όλα ξεκίνησαν στα 17 της χρόνια. Ήταν ακόμη μαθήτρια Λυκείου όταν αναγκάστηκε να έρθει σε επαφή με το ζήτημα, μαζί με τη σχολική της φίλη. Η γιαγιά της τελευταίας χρειαζόταν αίμα, όμως τα δύο κορίτσια πρόσεξαν πως κάτι λάθος συνέβαινε με τη διαδικασία. «Μα πώς γίνεται να μην υπάρχει αίμα για εκείνη, την ώρα που όλοι έχουμε αυτό που κυλάει σρο σώμα μας;», απορούσαν. Πέρασαν δύο χρόνια σκαλίζοντας τι συμβαινει στην αιμοδοσία στη χώρα μας, ενώ «συγκρίναμε με άλλα κράτη για να δούμε τι πάει λάθος στο δικό μας». Σιγά – σιγά, γεννήθηκε το Blood-e, για έναν βασικό λόγο: «Να πετύχουμε την κάλυψη των αναγκών για αίμα αποκλειστικά από εθελοντές αιμοδότες».
Τα τελευταία χρόνια, η Ναταλία Κρίτσαλη ζει μεταξύ Αθήνας και Λονδίνου, τελειωνοντας τις μεταπτυχιακές σπουδές της στο Royal College of Art με αντικείμενο Service Design. Εργάζεται σε καινοτόμες νεοφυείς επιχειρήσεις στον τομέα της υγείας, διατροφής και βιωσιμότητας και σήμερα, εξηγεί πώς ο τομέας της αιμοδοσίας έχει επηρεαστεί από την πανδημία αλλά και ποια είναι τα επόμενά της βήματα.
Σε μία εποχή που η παγκόσμια υγεία αντιμετωπίζει πρωτόγνωρη κρίση, πώς έχει επηρεαστεί η αιμοδοσία;
Δυστυχώς η συνέπειες της πανδημίας στην αιμοδοσία είναι αρκετές. Είναι λογικό οι πολίτες να φοβούνται να προέλθουν σε ένα δημόσιο νοσοκομείο για να δώσουν αίμα με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγάλη μείωση στην προσέλευση εθελοντών αιμοδοτών. Όπως υπογράμμισε σε πρόσφατη συνέντευξή του ο κ. Σταμούλης, Επιστημονικός Διευθυντής του Εθνικού Κέντρου Εθελοντικής Αιμοδοσίας, η μείωση στην προσέλευση των αιμοδοτών έχει ξεπεράσει το 20 %. Την ίδια στιγμή, οι ανάγκες για αίμα δεν έχουν μειωθεί, κάθε χρόνο περίπου 125.000 μονάδες αίματος χρειάζονται για τους ασθενείς που πάσχουν από Μεσογειακή Αναιμία ενώ ασθένειες όπως ο καρκίνος απαιτούν αίμα και αιμοπετάλια για τη θεραπεία τους.
Υπάρχουν όμως και τα καλά νέα μέσα στην πανδημία.
Τι έχει αλλάξει στη διαδικασία εξαιτίας του κορονοϊού;
Το βασικό που έχει αλλάξει είναι ότι έχουν αυξηθεί τα μέτρα ασφαλείας σε όλες τις αιμοδοσίες. Οι περισσότερες αιμοδοσίες λειτουργούν κατόπιν ραντεβού με το νοσοκομείο ή τον φορέα που τις διοργανώνει. Ταυτόχρονα έχουν προστεθεί κάποια κριτήρια για τους αιμοδότες:
– Εάν ο υποψήφιος αιμοδότης είχε συμπτώματα λοίμωξης με κορωνοϊό και θετικόέλεγχο για την παρουσία του ιού μπορεί να αιμοδοτήσει εάν έχουν περάσει τουλάχιστον 28 ημέρες από την αποδρομή των συμπτωμάτω
– Εάν ο υποψήφιος αιμοδότης είχε συμπτώματα αλλά είχε αρνητικό έλεγχο για την παρουσία του ιού μπορεί να αιμοδοτήσει εάν έχουν περάσει τουλάχιστον 14 ημέρες από την αποδρομή των συμπτωμάτων
– Εάν ο αιμοδότης είχε συμπτώματα ύποπτα για κορωνοϊό και δεν ελέγχθηκε για την παρουσία του ιού ή έχει ελεγχθεί αλλά δεν γνωρίζει το αποτέλεσμα του ελέγχου μπορεί να προφέρει αίμα εάν έχουν περάσει 28 ημέρες από την αποδρομή των συμπτωμάτων
– Σε ό, τι αφορά τα εμβόλια, η οδηγία προς το παρόν είναι 7 ημέρες μετά τον εμβολιασμό και εφόσον δεν υπάρχουν παρενέργειες μπορεί να δώσει αίμα
Κατά τη γνώμη σας, για ποιο λόγο ορισμένοι άνθρωποι αντιμετωπίζουν την αιμοδοσία με δισταγμό;
Πιστεύω ότι υπάρχουν διάφοροι λόγοι από τη μία ο φόβος, μία ευρύτερη καχυποψία και δυσπιστία στο δημόσιο σύστημα υγείας αλλά κυρίως η έλλειψη σωστής ενημέρωσης και εκπαίδευσης. Μεγαλώνουμε σε ένα λίγο στρεβλό σύστημα αιμοδοσίας καθώς γνωρίζουμε ότι εάν κάποιος φίλος ή συγγενής χρειάζεται αίμα θα μας πάρουν τηλέφωνο. Αυτό είναι λάθος, είμαστε μία από τις έξι Ευρωπαϊκές Χώρες (σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ.) που βασιζόμαστε σε δότες αντικατάστασης (δηλαδή συγγενείς και φίλους) και δεν καλύπτουμε το 100% των αναγκών μας από εθελοντές αιμοδότες. Για να αλλάξει αυτό χρειάζεται πρωτίστως σωστή ενημέρωση στους πολίτες αλλά και εκπαίδευση από μικρές ηλικίες. Είναι λίγο περίεργο το πως απαιτούμε ένας νεαρός ενήλικας να γνωρίζει ότι χρειάζεται να δίνει αίμα εθελοντικά για να υπάρχουν αποθέματα για όλους όταν στο σχολείο δεν γίνεται καμία αναφορά για την αιμοδοσία.
Πώς ανταποκρίνεται ο κόσμος στην προσπάθειά σας;
Η ανταπόκριση του κόσμου είναι πραγματικά συγκινητική. Ένα ποσοστό μεγαλύτερο του 65% των αιμοδοτών μας έδωσαν για πρώτη φορά αίμα μέσα από τις δράσεις του Blood-e. Ειδικά νέοι άνθρωποι και φοιτητές είναι αρκετά κοντά στην ομάδα, έρχονται ξανά και ξανά στις αιμοδοσίες μας, έχουμε άμεση επικοινωνία στα social media και πλέον δίνουν τακτικά αίμα.
Εννοείται σε κάθε προσπάθεια υπάρχει και το αντίθετο, ειδικά τα πρώτα χρόνια υπήρχε πολύ καχυποψία γύρω από τη δράση του Blood-e και εν γένει των ΜΚΟ. Ήταν δύσκολο να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη τόσο του κόσμου αλλά και φορέων που συνεργαζόμαστε πλέον, ήμασταν μία ομάδα εικοσάχρονων, που θέλαμε να κάνουμε digital transformation στην αιμοδοσία και λειτουργούσαμε διαφορετικά από οποιονδήποτε άλλο αντίστοιχο οργανισμό: δεν είμαστε σύλλογος αιμοδοτών ούτε τράπεζα αίματος, είμαστε ακόμα μία παρέα νέων που συνεχώς μεγαλώνει και προσφέρουμε εθελοντικά τον χρόνο μας για να αλλάξουμε την αιμοδοσία στην Ελλάδα.
Ποια διαδικασία χρειάζεται να ακολουθήσει κανείς ώστε να γίνει αιμοδότης;
Η διαδικασία είναι πολύ απλή, αρκεί να μεταβεί σε οποιοδήποτε δημόσιο νοσοκομείο ή ανοιχτή αιμοδοσία και να δώσει αίμα. Επιπλέον, μπορεί κάποιος να δώσει αίμα μέσω του Blood-e γινότας μέρος της πρώτης ψηφιακής κοινότητας αιμοδοτών, μπαίνοντας στο www.bloode.org μπορεί να ακολουθήσει τα βήματα για να γίνει αιμοδότης και να λάβει όλες τις πληροφορίες για το πού, πότε και πώς μπορεί να προετοιμαστεί για να δώσει αίμα.
Διοργανώσατε 16 εθελοντικές αιμοδοσίες τη χρονιά που πέρασε, σε καιρό κορονοϊού. Ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίσατε;
Η μεγαλύτερη δυσκολία κατά τη διάρκεια της πανδημίας ήταν το να βρεις αιμοδοσίες εκτός νοσοκομείων και αυτό να επικοινωνηθεί στους πολίτες, αυτό έλειπε από την προσπάθεια που έκαναν και οι αρμόδιοι φορείς. Πέρα από τις 16 αιμοδοσίες που διοργανώσαμε, ξεκινήσαμε το Πρόγραμμα Covid Reponse που στόχος ήταν – και παραμένει – να συγκεντρώνουμε όλες τις αιμοδοσίες εκτός νοσοκομείων ή σε νοσοκομεία που η πρόσβαση γίνεται εκτός του κύριου νοσοκομειακού συγκροτήματος και να το επικοινωνούμε σε πιθανούς εθελοντές αιμοδότες.
Στις δικές μας αιμοδοσίες το μεγαλύτερο πρόβλημα ήταν ότι είχαμε πάρα πολλά ραντεβού για αιμοδοσία και η ανταπόκριση του κόσμου ήταν πολλή μεγάλη που δεν μπορούσαμε να βρούμε νοσοκομεία με αρκετό προσωπικό και κρεβάτια για να γίνουν μεγαλύτερες αιμοδοσίες.
Ποιες είναι οι επόμενές σας ενέργειες;
Συνεχίζουμε για το υπόλοιπο της χρονιάς το Πρόγραμμα Covid Response και με την υποστήριξη του Ιδρύματος Λάτση θα μπορέσουμε να πραγματοποιήσουμε στοχευμένες καμπάνιες ενημέρωσης και περισσοτερες αιμοδοσίες για την στήριξη των άμεσων αναγκών. Ελπίζουμε ότι η πανδημία θα είναι σύντομα παρελθόν στις ζωές μας και τότε θα επικεντρωθούμε σε δράσεις που έχουν μείνει σε αναμονή από πέρυσι που αφορούν εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά έτσι ώστε να καλλιεργήσουμε την εθελοντική κουλτούρα στις επόμενες γενιές.
Τι θα λέγατε σε κάποιον που σκέφτεται να δώσει αίμα αλλά δεν προχωρά εξαιτίας της κατάστασης;
Η αιμοδοσία είναι ασφαλής αλλά και επιτακτική αυτήν την περίοδο. Θα πάρει καιρό μέχρι να επανέλθει σε μία κανονικότητα αλλά ακόμα και τότε η Ελλάδα βρίσκεται κάπως μακριά από τον στόχο 100% κάλυψη των αναγκών από εθελοντές αιμοδότες. Όποιος θέλει να δώσει αίμα αλλά διστάζει μπορεί να επικοινωνήσει μαζί μας στη σελίδα μας ή στο Facebook, να βρούμε ένα σημείο αιμοδοσίας σε εξωτερικό χρόνο, με ραντεβού για να μην υπάρχει συγχρωτισμός και να ενημερωθεί για όλα τα μέτρα ασφαλείας.
Διαβάστε επίσης:
Ακολουθήστε το Portraits στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση