«”Αν είσαι αρκετά τυχερή ώστε να σου δοθεί μία ευκαιρία, είναι καθήκον σου να βεβαιωθείς πως και άλλοι άνθρωποι θα έχουν τις ευκαιρίες αυτές”, είναι μία φράση που θέλω να γνωρίζει η κόρη μου». Έτσι κλείνει η συνέντευξη της Ράνιας Αικατερινάρη και δίνει το μήνυμα και τη σημασία της δικαιοσύνης στις νεότερες γενιές. Αλήθεια, τί θα συμβούλευε σήμερα τον 17 χρονο εαυτό της; Ποια είναι η πιο σοφή συμβουλή που της έχουν δώσει; Ποιες είναι οι γυναίκες που την ενέπνευσαν στην πορεία της ζωής της; Η διευθύνουσα σύμβουλος της Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας, φιλοξενούμενη στο σημερινό #chatwithwomenact και τη Σέβη Αμανατίδου της Women Act, μιλάει για όλα χωρίς φόβο και με πολύ πάθος.
Αν έδινες μια συμβουλή στον 17χρόνο εαυτό σου ποια θα ήταν;
Να έχει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Να πιστεύει στις δυνάμεις της και να μην είναι τόσο αυστηρή κριτής των πάντων. Η τελειομανία δεν είναι πάντα πλεονέκτημα γιατί καταναλώνει χρόνο που θα μπορούσε να ξοδευτεί σε πιο δημιουργικά πράγματα. Ο χρόνος δεν γυρνάει πίσω (και συνήθως το κατανοούμε σε μεγαλύτερες ηλικίες…), άρα από νωρίς πρέπει να διασφαλίζουμε μια ισορροπία μεταξύ των επαγγελματικών και προσωπικών μας προτεραιοτήτων και ποτέ να μην αφήνουμε κάτι σημαντικό για εμάς για αργότερα. Πρέπει να δίνουμε καθημερινά προσοχή για να κατακτήσουμε αυτήν την αρμονική σχέση. Στα αγγλικά το αποκαλούν «για τις πιο ώριμες» σε ηλικία γυναίκες επαγγελματίες σε θέσεις ευθύνης – Gentered Leadership – και είναι πραγματικά αυτό που τελικά διαμορφώνει το αποτύπωμα μιας γυναίκας, ειδικά στον επαγγελματικό στίβο.
Τι σου προξένησε μεγαλύτερη έκπληξη στην πορεία σου;
Η διαπίστωση ότι ποτέ δεν ήθελα να επαναπαυθώ σε κάτι. Πάντα ήθελα να εξερευνήσω κι άλλο τα πράγματα: είτε ταξιδεύοντας στον κόσμο (έχω μάλλον γυρίσει τον μισό πλανήτη με ένα σακίδιο πριν κάνω οικογένεια…και αρχίσουν οι υποχρεώσεις) είτε προχωρώντας σε νέους επαγγελματικούς ορίζοντες και προκλήσεις, κατακτώντας εμπειρίες και γνώσεις που αλλιώς δεν θα είχα ποτέ. Αυτό σου δίνει χιλιάδες εικόνες και συναισθήματα, δοκιμάζει τις αντοχές σου και τη δύναμη του χαρακτήρα σου και σου δίνει μεγαλύτερη αυτογνωσία να προχωρήσεις πιο γρήγορα και αποφασιστικά μπροστά. Και βέβαια αν έχω μάθει κάτι που για εμένα είναι αρχή, είναι η βεβαιότητα πως ότι δώσεις στη ζωή, θα το πάρεις πίσω. Όταν δίνεις στις πράξεις σου αγάπη και νοιάξιμο για τους άλλους, μέσα από ισχυρές αξίες που δεν σε αφήνουν να αλλοιωθείς στο χρόνο, δημιουργείς ένα δίκτυο ανθρώπων και φίλων που σε εκτιμούν βαθιά και είναι δίπλα σου, και στα δύσκολα. Αυτό είναι το πιο μεγάλο επίτευγμα. Αυτός είναι και ο τρόπος που τελικά συνδέεσαι με τους άλλους, ο τρόπος που σε κάποιες στιγμές μπορείς να τους ενώσεις ή να τους στηρίξεις όταν τα πράγματα δυσκολεύουν και χάνεται η ψυχραιμία ή η αισιοδοξία.
Πώς θυμάσαι τη μεγαλύτερη αδυναμία σου;
Όσο δυνατή κι αν ήμουν στην επαγγελματική μου ζωή, πολλές φορές δεν είχα το θάρρος να αντιδράσω στην προσωπική μου ζωή. Θεωρούσα ότι ως μάνα έπρεπε να τα καταφέρω και να διατηρήσω την οικογένεια ενωμένη, ακόμα και εάν αυτό ήταν ανέφικτο ή με πλήγωνε ως γυναίκα. Συχνά αναρωτιέμαι πόσες γυναίκες και μητέρες, ίσως λιγότερο δυνατές ή τυχερές από εμένα στην επαγγελματική τους ζωή, υποφέρουν και ανέχονται συμπεριφορές στην καθημερινή τους ζωή που συνθλίβουν την προσωπικότητα τους. Πόσες μπορεί να είναι αυτές οι γυναίκες και ειδικά σε περιόδους μεγάλων κρίσεων; Θεωρώ ότι σε αυτό πρέπει να κάνουμε πολύ περισσότερα για να βοηθήσουμε αυτές τις γυναίκες, οι οποίες μέσα στην κρίση γίνονται ολοένα περισσότερες. Για όσο συνεχίζεται ή αυξάνεται η παραβίαση των δικαιωμάτων των γυναικών δεν μπορούμε να μιλάμε για αληθινή πρόοδο και ανάπτυξη.
Έχεις κάποια γυναίκα που έπαιξε ρόλο μέντορα σε σένα;
Πολλές, άλλες συνειδητά κι άλλες χωρίς να το γνωρίζουν με το παράδειγμά τους. Από γυναίκες που εργάζονται σκληρά για να στηρίξουν τις οικογένειες τους μέσα στην κρίση, έως γυναίκες με ισχυρές προσωπικότητες που έχω συναντήσει μέσα στα χρόνια. Μάλιστα η ζωή μου άλλαξε πολύ όταν βρέθηκα για πρώτη φορά σε μία διεθνή συνάντηση πριν περίπου δέκα χρόνια όπου είχα την ευκαιρία να γνωρίσω γυναίκες, όχι μόνο αναγνωρισμένες διεθνώς (όπως η Κριστίν Λαγκάρντ) που έχει μια μοναδική αύρα που σε διαπερνά όταν σε πλησιάζει, αλλά και γυναίκες που πάλεψαν στις πιο αντίξοες συνθήκες στις πατρίδες τους, με κίνδυνο ζωής και κόντρα σε σκληρές αντιλήψεις για τη γυναίκα. Θυμάμαι την πρώτη φορά που συμμετείχα ως μέλος σε ένα μεγάλο διεθνές δίκτυο γυναικών που μάθαμε για τον ηρωισμό της 11 χρονης Μαλάλα σε μια χώρα που οι γυναίκες δεν έχουν κανένα δικαίωμα. Και βέβαια θα θυμάμαι πάντα τα απίστευτα μάτια της έφηβης στο National Geographic που θα με ακολουθούν μια ζωή, και αναρωτιέμαι εάν εμείς οι γυναίκες του δυτικού κόσμου, έχουμε κάνει αρκετά για όλα αυτά τα κορίτσια που ζουν σε συνθήκες εξαθλίωσης ή σεξουαλικής κακοποίησης ή βίας, χωρίς ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον. Έχει γίνει τελικά αρκετή πρόοδος για τις γυναίκες, σε σχέση με την οικονομική πρόοδο του δυτικού κόσμου; Πάντως οι δεσμοί φιλίας και βαθιάς εκτίμησης που ανέπτυξα με τα χρόνια μέσα από διεθνή δίκτυα, όπως είναι το Women’s Forum for the Economy and the Society ή το European Network for Women in Leadership, γνωρίζοντας και θαυμάζοντας από κοντά πολλές γυναίκες πρότυπα, ήταν πηγή έμπνευσης και δύναμης στη ζωή μου.
Ποια είναι η πιο σοφή συμβουλή που σου έχουν δώσει και γιατί;
Να προσπαθείς πάντα για αυτό που πιστεύεις και να είσαι πάντα ο εαυτός σου. Μόνο έτσι δεν θα μπορεί να σε αμφισβητήσει κανείς και μπορείς να πας μπροστά, ειδικά ως γυναίκα σε υψηλές θέσεις ευθύνης. Μόνο έτσι είσαι αυθεντική και έχεις την εσωτερική δύναμη να αντιμετωπίσεις τα πάντα.
Ποιο θέλεις να είναι το legacy σου;
Όταν θα φτάσω 80 χρονών (μακάρι) και θα είμαι με τα εγγόνια μου, να μπορώ να τους πω μια ιστορία για κάτι που έκανα και νιώθω περήφανη γιατί άφησε ένα αποτύπωμα για τις επόμενες γενιές. Οι παλιότερες γενιές θυσιάστηκαν για να έχουμε εμείς σήμερα ελευθερία και μία καλή ζωή, και πιστεύω οτι και εμείς έχουμε υποχρέωση να θυσιάσουμε κάτι από την όμορφη ζωή μας, για να εξασφαλίσουμε, ότι και τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας θα έχουν μια εξίσου καλή ή καλύτερη ζωή. Η ανασφάλεια για το μέλλον των νέων είναι τεράστια και αυξάνεται καθημερινά, ενώ φοβάμαι ότι η ματαιοδοξία σε εμάς τους μεγαλύτερους, μεγαλώνει. Εξίσου μεγαλώνει και το χάσμα στον τρόπο που σκέφτονται οι νέοι στην νέα ψηφιακή πραγματικότητα, σε σχέση με εμάς τους μεγαλύτερους (προσωπικά αισθάνομαι κάπου στην μέση) και είναι σημαντικό οι μεγαλύτεροι να μετακινηθούν προς τους νεότερους, αφήνοντας πίσω κακές συνήθειες, εμμονές και απωθημένα του παρελθόντος.
Έχεις κάποιο moto / φράση ή τραγούδι που λες στον εαυτό σου όταν τα πράγματα ζορίσουν;
Μάλλον θα ανατρέξω στο αγγλοσαξονικό τρόπο σκέψης ή αυτοσαρκασμού.
Ξεκινώ από τον Ουίνστον Τσώρτσιλ, που παραμένει πιο επίκαιρος από ποτέ. «Η επιτυχία δεν είναι οριστική, η αποτυχία δεν είναι μοιραία. Αυτό που μετράει είναι το κουράγιο να συνεχίζεις».
Τραγούδια πολλά, που συνοδεύουν χιλιάδες όμορφες αναμνήσεις από τα νεανικά μου κυρίως χρόνια, όπως σε συναυλίες στο θέατρο δάσους της Θεσσαλονίκης από όπου κατάγομαι, αλλά και σε όμορφες βραδιές σε εκδηλώσεις στην Αθήνα, ακόμα και εάν έχουν περάσει πολλά χρόνια… Όπως το πάρτυ της Βουλιαγμένης με το Λουκιανό Κηλαηδόνη αλλά και συναυλίες με το Διονύση Σαββόπουλο που μας εμψυχώνει ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές. «…O ουρανός είναι φωτιές, ανεμομαζώματα, σπίθες και κυκλώματα βρε, και παρέες λαμπερές, το καθρεφτισμά τους στις ακρογιαλιές. Kι είτε με τις αρχαιότητες, είτε με ορθοδοξία των Eλλήνων οι κοινότητες φτιάχνουν άλλο γαλαξία…»
Ποια είναι τα μελλοντικά σου σχέδια, τα επόμενα βήματα;
Θα ήθελα να αφιερώσω περισσότερο χρόνο σε θέματα που συνδέουν την οικονομία με την κοινωνία. Θα ήθελα καθώς ωριμάζω επαγγελματικά, και βλέποντας πλέον ένα τέλος στην κρίση, να αφιερώσω μέρος του χρόνου μου σε θέματα που αφορούν το μέλλον, ή μάλλον τη δημιουργία του μέλλοντος. Συχνά παρασυρόμαστε από τα σημερινά προβλήματα και προσπαθούμε να τα διαχειριστούμε με βάση εμπειρίες του παρελθόντος. Θα ήθελα να εστιάσω την προσπάθειά μου στην προετοιμασία του μέλλοντος αλλά μέσα από τον τρόπο που σκέπτονται οι νέοι. Δεν είμαι έτοιμη. Πρέπει να τους αφιερώσω περισσότερο χρόνο.
Ποια θεωρείς ότι είναι η μεγαλύτερη δυσκολία που έχει να αντιμετωπίσει μία γυναίκα στην Ελλάδα σήμερα;
Χρειαζόμαστε περισσότερα role-models. Δηλαδή παραδείγματα γυναικών που μας εμπνέουν με τις λέξεις και τις πράξεις τους. Η Κάμαλα Χάρις και η πρόσφατη εκλογή της, είναι ένα τέτοιο παράδειγμα για την Αμερική. Ειδικότερα όταν απευθύνεται στις νέες γενιές, με αμεσότητα, ευαισθητοποιώντας τες να προσπαθήσουν για έναν καλύτερο κόσμο, όπως «What I want young women and girls to know is that you are powerful and your voice matters» (Αυτό που θέλω να ξέρετε εσείς οι νέες γυναίκες και τα κορίτσια, είναι πως είστε δυνατές και η φωνή σας έχει σημασία) ή «What is important for my daughter to know is that… if you are fortunate to have an opportunity, it’s your duty to make sure other people have those opportunities as well» (Αυτό που είναι σημαντικό να γνωρίζει η κόρη μου είναι ότι… αν είσαι αρκετά τυχερή ώστε να σου δοθεί μία ευκαιρία, είναι καθήκον σου να βεβαιωθείς πως και άλλοι άνθρωποι θα έχουν τις ευκαιρίες αυτές).
Διαβάστε επίσης:
Γκλόρια Μισσιριάν: Ποτέ µην θεωρήσεις δεδοµένο κάτι που έχεις
Ακολουθήστε το Portraits στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση