Είναι νέα, επιτυχημένη και μία άριστη επιστήμονας, που έχει βραβευτεί με κρατικά και διεθνή βραβεία για αρχιτεκτονικά έργα μεγάλης κλίμακας, κάνοντας υπερήφανη τη χώρα μας.
Η Στέλλα Πιερή, από το Pieris Architects, έχει αφήσει το δικό της στίγμα, εντός και εκτός των ελληνικών συνόρων.
Με εξειδίκευση στην αειφόρο αρχιτεκτονική, πιστεύει ότι ο τρόπος που αλληλοεπιδρά ο άνθρωπος με το περιβάλλον, είναι βασικός παράγοντας για το σχεδιασμό ενός χώρου.
Η ίδια μιλά στο Portraits.gr για θέματα που απασχολούν την επικαιρότητα. Εξηγεί τι πραγματικά σημαίνει η λέξη βιωσιμότητα, το ρόλο που έχει η αρχιτεκτονική στην πανδημία, αλλά και για τη θέση της γυναίκας σε αυτόν τον ιδιαίτερα απαιτητικό κλάδο:
Ποιο είναι το στοιχείο που χαρακτηρίζει το γραφείο «Pieris Architects», σε όλη αυτή την επιτυχημένη πορεία, που μετρά πολλές δεκαετίες;
Η μακρά πορεία του γραφείου μας – ξεκίνησε από τον πατέρα μου το 1976 – έχει να κάνει με τη συνεχή μας εξέλιξη. Δεν επαναπαυθήκαμε στην παρακαταθήκη που μας άφησε, αλλά ανατρέχουμε στη μεγάλη εμπειρία και στην ποικιλία των έργων που έχουμε σχεδιάσει και υλοποιήσει για να αναπτύξουμε το δικό μας, αυθεντικό αρχιτεκτονικό λεξιλόγιο που συνδιαλέγεται ανοιχτά με το μέλλον. Η Αρχιτεκτονική του γραφείου Pieris.Architects έχει διαχρονικά στον πυρήνα της τον αειφόρο σχεδιασμό, και είμαστε περήφανοι που τα έργα μας έχουν μικρό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Τόσο η εικόνα όσο και η κατασκευή τους δεν ικανοποιούν μόνο λειτουργικές ανάγκες, αλλά συγκινούν τις αισθήσεις, εντάσσονται στο φυσικό τους περιβάλλον, επιδρούν στο συναίσθημα και αφήνουν ένα θετικό στίγμα όπου τοποθετούνται.
Ο μισός χώρος της αρχιτεκτονικής αποτελείται από γυναίκες, όμως διοικητικά στις εταιρείες, οι άντρες έχουν ένα σημαντικό προβάδισμα. Γίνονται προσπάθειες να αλλάξει αυτό;
Είναι αλήθεια. Πιστεύω ότι σε ένα μεγάλο βαθμό ο τριπλός ρόλος της γυναίκας ως εργαζόμενης, μητέρας και συζύγου, της στοιχίζει αυτό το προβάδισμα στην επαγγελματική ανέλιξη. Η Αρχιτεκτονική είναι ένα απαιτητικό επάγγελμα, το οποίο προϋποθέτει εργασία χωρίς μέρες και ωράριο, επισκέψεις σε εργοτάξια εντός και εκτός έδρας, συνεχή ενημέρωση και δια βίου επιμόρφωση, ιδιαίτερα σε ότι αφορά την κατασκευή. Θέλει παρά πολύ μεγάλη θέληση, επιμονή, αντοχή και ένα οικογενειακό και θεσμικό περιβάλλον που προσφέρει υποστήριξη. Παρόλ’ αυτά, στην αρχιτεκτονική οι προοπτικές μας είναι θετικές: όλο και περισσότερες γυναίκες βάζουμε την υπογραφή μας σε σημαντικά έργα, κερδίζουμε διακρίσεις και διαγωνισμούς, γινόμαστε επικεφαλής ομάδων και μέντορες νέων αρχιτεκτόνων.
Έχετε λάβει πολλά εθνικά και διεθνή βραβεία. Για ποιο απ’ όλα αισθάνεστε πιο υπερήφανη;
Για το βραβείο που κερδίσαμε στην Ταιβάν το 2004, για τον σχεδιασμό ενός εθνικού μνημείου και πάρκου. Είχαμε μόλις ολοκληρώσει με τον αδελφό μου τις σπουδές μας στην Αγγλία και η πρόταση μας είχε διακριθεί ανάμεσα σε 900 συμμέτοχές από όλο τον κόσμο. Στην κριτική επιτροπή ήταν ο διάσημος αρχιτέκτονας, ιδρυτής των Archigram και ακαδημαϊκός Peter Cook που, είχε γράψει διθυραμβικά σχόλια για τη μελέτη μας: «the delightful details and a section of high design quality suggest that the authors will be revealed as being the most memorable designers either now or over time…»
Τα λόγια αυτά διέπουν τη δουλειά μας μέχρι σήμερα και όταν κερδίζουμε διακρίσεις και βραβεία νιώθουμε ότι τον δικαιώσαμε.
Όταν έρθει η στιγμή να αναλάβετε ένα έργο, από πού αντλείτε ως συνήθως έμπνευση;
Κάθε νέο έργο μας συνδιαλέγεται και συνδέεται με τον «τόπο» υλοποίησης του. Αυτό συντελείται τόσο μέσα από την μορφή που επιλέγουμε να δώσουμε στο κτίριο, αλλά και συχνά σε ένα συμβολικό επίπεδο μέσα από το concept, την κεντρική ιδέα την οποία χρησιμοποιούμε ως αφετηρία σχεδιασμού.
Τα στοιχεία που ενσωματώνουμε στο κτίριο μπορεί να έχουν σχέση είτε με την τοπική κουλτούρα και την ιστορία της ευρύτερης περιοχής, την προηγούμενη χρήση ενός υφιστάμενου κτηρίου ή μιας περιοχής, την γεωμορφολογία του οικοπέδου, την ανθρώπινη και φυσική οικολογία του τόπου υλοποίησης του έργου. Η έρευνα είναι συναρπαστικό κομμάτι της δουλειάς μας και με γοητεύει η άϋλη αφήγηση που δημιουργούμε για το κάθε έργο, πέρα από την υλική του διάσταση.
Η λέξη «βιωσιμότητα» χρησιμοποιείται συχνά, όμως όχι πάντα σωστά. Ποια είναι η πραγματική της έννοια και τι ρόλο παίζει η αρχιτεκτονική σε αυτή;
Πράγματι η λέξη βιωσιμότητα αποτελεί πλέον έναν όρο κλισέ. Η βιωσιμότητα στην Αρχιτεκτονική σχετίζεται με τον τρόπο που σχεδιάζουμε τα κτίρια ώστε να μην ικανοποιούν μόνο τις ανάγκες του σήμερα αλλά και να συνυπολογίζουν τις ανάγκες των μελλοντικών γενεών. Εμπεριέχει δηλαδή μια εξαιρετικά σημαντική κοινωνική, οικονομική και περιβαλλοντική συνιστάμενη, καθώς ο κλάδος των κατασκευών καταναλώνει το 40-50% περίπου των φυσικών πρώτων υλών που χρησιμοποιεί ο άνθρωπος. Για μένα, η βιωσιμότητα αντανακλάται σε κάθε επίπεδο του σχεδιασμού μας, στην επιλογή των υλικών, στην αξιοποίηση των φυσικών πόρων που διαθέτει ο εκάστοτε τόπος, αλλά και στην αίσθηση της ισορροπίας ανάμεσα στην σχέση της τοπικής κοινωνίας, του χρήστη και του περιβάλλοντος.
Σε ποιο επίπεδο εφαρμόζεται η αειφόρος αρχιτεκτονική στην Ελλάδα;
Η εναρμόνιση των κτιρίων με το κλίμα και το περιβάλλον, διασφαλίζοντας παράλληλα άνετη και υγιεινή διαβίωση του ανθρώπου μέσα στα κτίρια, αλλά και τον εξωτερικό χώρο ήταν ανέκαθεν μια εμπειρική και συνειδητή προσέγγιση στον ελληνικό χώρο. Έχουμε θαυμαστά δείγματα λαϊκής αρχιτεκτονικής όπως τα υπόσκαφα σπίτια της Σαντορίνης και οι κυκλαδίτικοι οικισμοί που ενσωματώνουν πρωτοποριακά στοιχεία βιοκλιματικού σχεδιασμού. Με την εξέλιξη της τεχνολογίας, έγινε εφικτή και η εγκατάσταση συστημάτων ψύξης και θέρμανσης με χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
Σήμερα, με το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής ιδιαίτερα οξυμένο θεωρώ ότι η βιοκλιματική αρχιτεκτονική και η τεχνολογία από μόνη της δεν αρκεί. Η Αρχιτεκτονική καλείται να επικοινωνήσει με τον άνθρωπο και σε ένα άυλο επίπεδο. Τα κτίρια ανάλογα με τον σχεδιασμό, τη μορφή και την αλληλεπίδραση τους με το φυσικό στοιχείο πρέπει να αναπτύσσουν την οικο-συναισθηματική μας νοημοσύνη.
Ποιος είναι ο ρόλος των δομικών υλικών στην επίτευξη της βιωσιμότητας;
Η βιωσιμότητα περιστρέφεται γύρω από 3 βασικά στοιχεία την χρήση φυσικών υλικών με κατά προτίμηση χαμηλό ενεργειακό αποτύπωμα όπως π.χ. το ξύλο, την πέτρα κ.τ.λ. όπου τα δομικά χαρακτηριστικά τους αξιοποιούνται αρκετά συχνά μέσα από νέες μεθόδους εφαρμογής, τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και παθητικών συστημάτων ψύξης θέρμανσης και τη μεθοδολογία σχεδιασμού όπως π.χ. τη μορφή, τα ανοίγματα και το πρόγραμμα του κτιρίου.
Δεδομένου ότι ο κορονοϊός θα συνεχίσει να υπάρχει στις ζωές μας, πιστεύετε ότι η αρχιτεκτονική έχει τη δύναμη να τον περιορίσει;
Η αρχιτεκτονική δίνει πάντα λύσεις. Κάθε φορά διαφορετικές ανάλογα με τον τύπο του κτιρίου και το είδος του προβλήματος. Είναι ένας τρισδιάστατος τρόπος επίλυσης προβλημάτων της καθημερινότητας μας στο χώρο και στον χρόνο. Είναι επίσης προφανές ότι ο τρόπος που σχεδιάζεται ένα κτίριο επηρεάζει άμεσα τις συνθήκες άνεσης αλλά και ευεξίας στο εσωτερικό του. Η ζωή μας έχει αλλάξει δραστικά, και κάποιες από αυτές τις αλλαγές θα παραμείνουν και μετά το τέλος της πανδημίας. Οι προκλήσεις μας προχωράνε μπροστά, γιατί θα πρέπει να εφεύρουμε νέες διαφυγές.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά που μπορούν να έχουν οι ξενοδοχειακές μονάδες και τα τουριστικά καταλύματα ώστε να παρέχουν μια ασφαλή φιλοξενία στους επισκέπτες τους;
Η απόδραση και το ταξίδι δεν είναι πια επιθυμίες, αλλά ανάγκες. Ο τρόπος που θα ταξιδεύουμε και παραθερίζουμε έχει αλλάξει δραστικά. Πιστεύω ότι ο ταξιδιώτης θα επιδιώξει πιο έντονα από ποτέ, την πολυτελή απομόνωση και εμπειρίες οι οποίες του προσφέρουν ψυχική χαλάρωση και πνευματική ασφάλεια. Θα υπάρξει μια στροφή σε ξενοδοχειακές υποδομές και καταλύματα μικρότερης κλίμακας, οι οποίες προσφέρουν εξατομικευμένες υπηρεσίες και αποτυπώνουν εντός τους με ευφυές αρχιτεκτονικό τρόπο το genius loci κάθε περιοχής. Έχουμε σχεδιάσει τέτοια έργα πριν την ‘εποχή’ τους, κι ελπίζω πλέον να υλοποιηθούν αφού υπάρχει πρόσφορο έδαφος και οραματιστές επιχειρηματίες που θα δημιουργήσουν νέα τουριστικά προϊόντα.
Μπορείτε να κάνετε μία μελλοντική πρόβλεψη για το πώς θα μπορούσε να είναι μία μελλοντική πόλη;
Η πανδημία αποδεικνύει ότι τα σχέδια και οι προβλέψεις είναι για να ανατρέπονται. Η τεχνολογία δεν είναι πανάκεια, και καταλήγουμε στην ανάγκη της σύνδεσης μεταξύ μας. Ο χρόνος που περνάμε στα σπίτια μας και κινούμαστε στις πόλεις, θα μας κάνει να επαναξιολογήσουμε την σχέση μας με τον ιδιωτικό και το δημόσιο χώρο, και να εκτιμήσουμε σε νέα βάση την ‘ελευθερία’ μας. Η πρόβλεψη και ευχή μου, είναι να γίνουν δράσεις αποκέντρωσης, το πράσινο να απλωθεί παντού, και να δημιουργηθούν ‘γέφυρες’ προσβασιμότητας που να μας φέρνουν κοντά. Το High Line στη δυτική πλευρά του Manhattan αποτελεί ένα υπόδειγμα ανάπλασης που λειτούργησε ευεργετικά για την τοπική κοινωνία και τους επισκέπτες.
Διαβάστε επίσης:
Αντωνία Κατή: Η καλλιτέχνης που δίνει εικόνα στις γεύσεις μας
Μελίνα Ταπραντζή: Η γυναικεία ενοχικότητα είναι το εσωτερικό μας εμπόδιο
Ακολουθήστε το Portraits στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση