Στις 21 Ιουλίου 1960, πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στην ιστορία η ορκωμοσία γυναίκας Πρωθυπουργού. Η Σιριμάβο Μπανταρανάικε κατέρριψε κάθε στερεότυπο, πήγε κόντρα σε όλους όσους υποστήριζαν ότι η πολιτική είναι ανδρική υπόθεση και σημείωσε την πρωτιά που άνοιξε το δρόμο για πολλές.
Όταν ανέλαβε τα καθήκοντά της, τεράστιο πλήθος συγκεντρώθηκε στους δρόμους του Κολόμπο, της πρωτεύουσας της Σρι Λάνκα, για να χειροκροτήσει τη χαμογελαστή γυναίκα που πήγαινε από την παλιά της κατοικία, στο Πρωθυπουργικό Μέγαρο. Οι εφημερίδες της εποχής ήταν γεμάτες ρεπορτάζ από τις πρωτοφανείς εκείνες στιγμές. Οι κάτοικοι της χώρας ήταν ενθουσιασμένοι που κανείς άλλος δεν είχε γυναίκα Πρωθυπουργό, πριν από εκείνους.
Η ιστορία της Σιριμάβο Μπανταρανάικε είναι μοναδική.
Γεννήθηκε στις 17 Απριλίου 1916. Η γνωστή αστρολόγος Χετούα Γκουρουνάνσε είχε πει στους γονείς της, από το πρώτο λεπτό σχεδόν, πως η κόρη τους θα γινόταν η βασίλισσα της χώρας, όταν θα μεγάλωνε. Αποδείχθηκε πως είχε δίκιο. Πράγματι, η Σιριμάβο έγινε βασίλισσα – της έλειπε, όμως, το στέμμα.
Το 1940, παντρεύτηκε τον Σόλομον Μπανταρανάικε, τον οποίο δεν ερωτεύτηκε, αλλά έμαθε να αγαπάει. Μαζί, απέκτησαν τρία παιδιά: τις Συνέτρα και Τσαντρίγκα, οι οποίες γεννήθηκαν το 1943 και 1945, αντίστοιχα, και τον μικρό Ανούρα, ο οποίος ήρθε στη ζωή έξι χρόνια μετά.
Η Σιριμάβο ήταν πανευτυχής. Της άρεσε ο ρόλος της νοικοκυράς, συζύγου και μητέρας. Πάντα στο πλευρό του συζύγου της που ξεκίνησε ως Υπουργός, συνέχισε ως αρχηγός της αντιπολίτευσης και κατέληξε Πρωθυπουργός, απολάμβανε τη ζωή.
Το 1941, έγινε μέλος της «Lanka Mahila Samiti» (Ένωση Γυναικών της Λάνκα), τη μεγαλύτερη εθελοντική οργάνωση γυναικών της χώρας. Πήρε μέρος σε προγράμματα για την ενδυνάμωση των γυναικών των αγροτικών περιοχών, ενώ τις βοήθησε να ορθοποδήσουν έπειτα από φυσικές καταστροφές. Ξεκίνησε ως γραμματέας της οργάνωσης αυτής, με τα καθήκοντά της να περιλαμβάνουν συναντήσεις με γεωπόνους για την ανάπτυξη μεθόδων αυξήσεως της σοδειάς του ρυζιού. Στο τέλος, εξελέγη πρόεδρος, εστιάζοντας πια στην ενίσχυση της εκπαίδευσης των κοριτσιών και τη διεκδίκηση πολιτικών δικαιωμάτων των γυναικών. Υπήρξε επίσης μέλος της Πανκεϋλανικής Ενώσεως Βουδιστριών Γυναικών και άλλων συλλόγων.
Δεν ενδιαφερόταν καθόλου για την πολιτική – θεωρούσε πως δεν της ταίριαζε. Μέχρι που έφτασε η 25η Σεπτεμβρίου του 1959, η μέρα που της άλλαξε για πάντα τη ζωή.
Ήταν στο σπίτι της, εκείνο το πρωινό. Έμαθε πως ο σύζυγός της δέχθηκε πολλούς πυροβολισμούς από έναν Βουδιστή ιερομόναχο, ο οποίος ήταν δυσαρεστημένος με τις πρωτοπόρες του απόψεις. Ο Σόλομον έφυγε από τη ζωή την επομένη. Ο δολοφόνος του, που ονομαζόταν Ταλντούε Σομαράμα, συνελήφθη και καταδικάστηκε σε θάνατο – λίγες μέρες, όμως, πριν την εκτέλεσή του, αυτοκτόνησε στη φυλακή.
Ο τότε υπουργός Εκπαίδευσης, Ουιαγιανάντα Νταχαναγιάκ, ανέλαβε τα καθήκοντά του σχεδόν αμέσως και η σύντομη θητεία του ήταν καταστροφική.
Έπρεπε να γίνουν εκλογές και οι πολιτικοί αρχηγοί επέμεναν να δουν την Μπανταρανάικε να συμμετέχει. Εκείνη, επειδή θα κολυμπούσε σε άγνωστα νερά και οι εσωκομματικές διαμάχες την τρόμαζαν, δεν έλεγε το «ναι». Συμμετείχε, τελικά, ως ανεξάρτητη υποψήφια.
Οι προγραμματισμένες Βουλευτικές εκλογές δεν πραγματοποιήθηκαν. Το κοινοβούλιο διαλύθηκε, οπότε προγραμματίστηκαν γενικές εκλογές για λίγο αργότερα, το Μάρτιο του ’60. Επικράτησε το αντίπαλο κόμμα, ενώ η Σιριμάβο εξελέγη ομόφωνα Πρόεδρος του Κόμματος της Ελευθερίας της Σρι Λάνκα, παρά την αρχική της αναποφασιστικότητα. Ξεκαθάρισε πως το κόμμα αυτό δε θα είχε πια σχέσεις με κομμουνιστές και τροτσκιστές και, σχεδόν αμέσως, ξεκίνησε προεκλογική εκστρατεία με υποσχέσεις να συνεχίσει την πολιτική του συζύγου της. Ειδικότερα, θα αναγνωριζόταν η σιναλέζικη ως η επίσημη γλώσσα του κράτους και επίσημη θρησκεία θα ήταν ο Βουδισμός, αν και οι Ταμίλ θα μπορούσαν να χρησιμοποιούν τη δική τους γλώσσα και ο Ινδουισμός θα παρέμενε αποδεκτός.
Γύρισε όλη τη χώρα βγάζοντας συναισθηματικούς λόγους, συχνά μη συγκρατώντας τα δάκρυά της όταν υποσχόταν να συνεχίσει τις πολιτικές του αείμνηστου συζύγου της. Και τότε ήταν που οι πολιτικοί της αντίπαλοι ξεκίνησαν να την αποκαλούν Κλαίουσα Χήρα – ένα ψευδώνυμο που δεν έπαψε να την ακολουθεί.
Στις εκλογές της 21ης Ιουλίου 1960, το Κόμμα της Ελευθερίας βγήκε πρώτο. Και η Σιριμάβο Μπανταρανάικε – ή Κυρία Μπι, όπως την αποκαλούσαν – έγινε η πρώτη γυναίκα Πρωθυπουργός του κόσμου. Παράλληλα, ήταν υπουργός Εξωτερικών και Άμυνας.
Η ιστορική αυτή νίκη οφείλεται, κατά κύριο λόγο, σε δύο παράγοντες. Πρώτον, κέρδισε τους Βουδιστές χωρίς να χάσει την εμπιστοσύνη των Ταμίλ. Δεύτερον, σημαντικό ρόλο έπαιξε το «χαρτί» του φύλου. Πολλοί υποστήριζαν πως η γυναίκα ανήκε αποκλειστικά στο σπίτι, πως η πολιτική ήταν ένας χώρος όχι απλός αταίριαστος, αλλά αποτελούσε άβατο. Η αντιπολίτευση, μάλιστα, τόνιζε πως αν γινόταν εκείνη Πρωθυπουργός, το έδρανό της στη Βουλή θα έπρεπε να εξαγνίζεται μία φορά το μήνα, εξαιτίας της εμμήνου ρύσης.
Παρέμεινε Πρωθυπουργός μέχρι το Δεκέμβριο του 1964. Τότε ήταν που επιχείρησε να κρατικοποιήσει το μεγαλύτερο μέρος των μέσων ενημέρωσης, κάτι που οδήγησε σε άμεση κατάθεση πρότασης δυσπιστίας στη Βουλή. Η κυβέρνηση έχασε την κοινοβουλευτική διαδικασία με διαφορά μιας ψήφου, ο Γενικός Κυβερνήτης διέλυσε το Κοινοβούλιο και προκήρυξε εκλογές. Η Μπανταρανάικε ηττήθηκε στις εκλογές της 22ης Μαρτίου 1965.
Πέντε χρόνια μετά, επανήλθε στην πρωθυπουργία με μεγάλη διαφορά εδρών. Εξελέγη στις 27 Μαΐου και, μέχρι τον Ιούλιο, είχε ήδη συγκαλέσει Εθνοσυνέλευση για αντικατάσταση του Συντάγματος που θέσπισαν οι Βρετανοί αποικιοκράτες με ένα καινούργιο. Άλλαξε την ονομασία της Κεϋλάνης, όπως ονομαζόταν τότε, σε Σρι Λάνκα και, σιγά – σιγά, άρχισε να μετατοπίζεται από την αριστερά, προς το κέντρο.
Έχασε τις εκλογές του 1977. Επειδή θα έπρεπε να είχαν πραγματοποιηθεί δύο χρόνια νωρίτερα, το 1980 κατηγορήθηκε κι επίσημα για κατάχρηση εξουσίας. Της αφαιρέθηκαν, έτσι, τα πολιτικά δικαιώματα για μία επταετία. Το ΄94, Πρωθυπουργός της χώρας έγινε η κόρη της, Τσαντρίγκα Κουμαρατούνγκα. Τρεις μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων της, όμως, έδωσε τη θέση της στη Σιριμάβο. Παρότι, μάνα και κόρη, συμφωνούσαν ως προς την πολιτική γραμμή του κόμματος, διαφωνούσαν σημαντικά στον τρόπο με τον οποίο θα ηγούνταν. Το 2000, πια, οι διαφορές τους ήταν αγεφύρωτες και η κυρία Μπι παραιτήθηκε, προφασιζόμενη λόγους υγείας.
Η Σιριμάβο Μπανταρανάικε έφυγε από τη ζωή δύο μήνες αργότερα, στις 10 Οκτωβρίου. Είχε ψηφίσει στις βουλευτικές εκλογές εκείνης της ημέρας και έπαθε καρδιακή προσβολή στο δρόμο της επιστροφής.
Διαβάστε επίσης:
Indira Gandhi: Η ιστορία της πρώτης και μοναδικής γυναίκας πρωθυπουργού της Ινδίας
Sanna Marin: Η νεότερη Πρωθυπουργός του κόσμου είναι αποφασισμένη να αλλάξει τα πάντα
Ακολουθήστε το Portraits στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση