«Ως γυναίκα, δεν μπορώ να πάω στον πόλεμο, και αρνούμαι να στείλω οποιονδήποτε άλλο»
Ως η πρώτη γυναίκα που εξελέγη στο αμερικανικό Κογκρέσο – τέσσερα χρόνια πριν η 19η Τροπολογία του Συντάγματος αναγνωρίσει δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες – η Τζανέτ Ράνκιν ήταν έτοιμη να στηρίξει τις σουφραζέτες, το τέλος της παιδικής εργασίες και τις άπορες οικογένειες. Ο πόλεμος, ωστόσο, στάθηκε εμπόδιο στα σχέδιά της κι όχι μία, αλλά δύο φορές.
Αποφασιστική και φιλελεύθερη, αν ζούσε σήμερα θα γινόταν μία από τις δημοφιλέστερες πολιτικούς. Τον περασμένο αιώνα, ωστόσο, ελάχιστοι ενστερνίζονταν τις απόψεις της. Ήταν τόσο διαφορετική που έγραψε ιστορία – δεν ήταν μόνο η πρώτη γυναίκα Βουλευτής, αλλά είπε «όχι» στον πόλεμο και δε συμβιβάστηκε με τίποτα λιγότερο.
Γεννήθηκε στη Μοντάνα το 1880. Ήταν η μεγαλύτερη από τα επτά παιδιά της οικογένειας, όμως δεν της είχαν αδυναμία. Ο αγαπημένος των γονιών της, ήταν ο μοναχογιός τους, Γουέλινγκτον. Κι όμως, εκείνη προσπαθούσε να τον ξεπεράσει σε όλα. Ήθελε να φύγει από το πατρικό της σπίτι, να ανοίξει τα φτερά της – και τα κατάφερε. Μετακόμισε, ταξίδεψε, άλλαξε τον κόσμο – με τον τρόπο της.
Πάλεψε για την ευημερία των παιδιών, το δικαίωμα των γυναικών στην ψήφο, την αντιμετώπιση της φτώχειας. Σημαντικότερο όλων, βέβαια, ήταν η ειρήνη. Το 1915, η Μοντάνα έδωσε δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες – και η Ράνκιν το εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο.
Η καμπάνια της ήταν εξαιρετική. Προώθησε τον εαυτό της ως «αγοροκόριστο» και «αυθάδη», ενώ άγγιξε τις καρδιές των Αμερικανών. Πήρε 7.567 ψήφους και, τελικά, η δεσποινίδα από τη Μοντάνα κατέκτησε την Ουάσινγκτον.
Πέντε μέρες μετά την άφιξή της στο νέο της σπίτι, ο Πρόεδρος Γούντροου Ουίλσον έκανε λόγο για την ένταξη των ΗΠΑ στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Και η Βουλή των Αντιπροσώπων διχάστηκε. Σαράντα εννέα άνδρες ψήφισαν «όχι», όμως η ψήφος μίας γυναίκας έκανε τη διαφορά. «Θέλω να στηρίξω τη χώρα μου», είπε, «αλλά δεν μπορώ να σταθώ υπέρ του πολέμου».
«Ένιωσα πως την πρώτη φορά που η πρώτη γυναίκα είχε την ευκαιρία να πει όχι στον πόλεμο, θα έπρεπε να το κάνει», είπε αργότερα – και, όπως θα περίμενε κανείς, ξέσπασε θύελλα αντιδράσεων. «Αποτέλεσμα γυναικείας υστερίας», έγραψε τοπική εφημερίδα της Μοντάνα.
«Πρέπει να βάλουμε στο μυαλό μας, μια και καλή, ότι δεν μπορούμε να λύσουμε τις διαφορές μας σκοτώνοντας ανθρώπους», τόνιζε η ίδια.
Το 1918, η Βουλή έθεσε σε ψηφοφορία Τροπολογία υπέρ του δικαιώματος των γυναικών στην ψήφο. Παρότι δεν πέρασε, η Ράνκιν έλεγε αργότερα πως ήταν «η μοναδική γυναίκα που ψήφισε ώστε να μπορέσουν οι γυναίκες να έχουν το δικαίωμα του εκλέγειν».
Η πρώτη της θητεία ολοκληρώθηκε, κι αποφάσισε να μην προσπαθήσει να διατηρήσει την έδρα της. Αντί γι’ αυτό, στόχευσε στη Γερουσία – έχασε, όμως. Για όλα ευθυνόταν η εναντίωσή της στον πόλεμο, εκείνη την ημέρα του 1917.
«Ο πόλεμος είναι η σφαγή των ανθρώπων, που για λίγο θεωρούνται εχθροί», ήταν η γνώμη της και δεν την έπαιρνε πίσω.
Μέχρι το 1939, έδινε τεράστιο αγώνα για την ειρήνη. Εξοργιζόταν με την αναποτελεσματικότητα των ΜΚΟ, όμως, και προσπάθησε μία ακόμη φορά να εκλεγεί, να δώσει τον αγώνα της «από μέσα». Τελικά, τα κατάφερε το 1940.
Στις 8 Δεκεμβρίου 1941, μία μέρα μετά την επίθεση των Ιαπώνων στο Περλ Χάρμπορ, χρειάστηκε να ψηφήσει για μία ακόμη φορά να ψηφίσει κατά του πολέμου – στο παρελθόν, ήταν η μοναδική γυναίκα που το τόλμησε. Εκείνη τη φορά, ήταν ο μοναδικός άνθρωπος στο Κογκρέσο. Το «όχι» της αυτό, έφερε και το τέλος της καριέρας της στην πολιτική. Πολλοί ξεκίνησαν να την αγνοούν, θεωρώντας την «εχθρό του έθνους».
«Όλοι γνώριζαν ότι ήμουν αντίθετη και παρόλα αυτά, με ψήφισαν», είπε. «Ψήφισα αυτό που οι μητέρες θα ήθελαν να ψηφίσω».
Στα 88 της χρόνια, το 1968, ηγήθηκε της διαδήλωσης πέντε χιλιάδων έγχρωμων γυναικών που διεκδικούσαν το τέλος του πολέμου στο Βιετνάμ. «Αν είχαμε δέκα χιλιάδες γυναίκες που θα πήγαιναν ακόμη και στη φυλακή για αυτό, θα το τελειώναμε», δήλωσε τότε.
Η Τζανέτ Ράνκιν έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα, 18 Μαΐου, το 1973. Έζησε πολέμους, αλλά πάλεψε και η ίδια για την παύση τους. Και σήμερα, στο Καπιτώλιο, υπάρχει το άγαλμα μιας γυναίκας που στέκεται με το κεφάλι ψηλά. Στην επιγραφή, θα βρούμε τις λέξεις «Δεν μπορώ να ψηφίσω υπέρ του πολέμου».
Διαβάστε επίσης:
Τζιλ Μπάιντεν: Για πρώτη φορά, η Πρώτη Κυρία των ΗΠΑ θα εργάζεται κανονικά
Alexandria Ocasio-Cortez: Η σταρ της πολιτικής σκηνής των ΗΠΑ
Ακολουθήστε το Portraits στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση