H πριγκίπισσα Βέρα Ιγνατίεβνα Γκεντρόιτς ήταν γιατρός και συγγραφέας. Ήταν η πρώτη στρατιωτική χειρουργός της Ρωσίας, η πρώτη καθηγήτρια χειρουργικής κι η πρώτη γυναίκα που προσελήφθη ως γιατρός στο Αυτοκρατορικό Ανάκτορο.
Γεννήθηκε σαν σήμερα, 19 Απριλίου 1870. Από μικρή έσπαγε τα στερεότυπα και κατέρριπτε τους κανόνες – ιδιαίτερα εκείνους που της απαγόρευαν να σπουδάσει. Ήταν ανοιχτά ομοφυλόφιλη αλλά παντρεύτηκε με άνδρα, προκειμένου να αποκτήσει διαβατήριο με άλλο όνομα και να φύγει από τη Ρωσία για πάντα. Κυνήγησε τα όνειρά της στην Ελβετία, όπου έμαθε τις αρχές της χειρουργικής από τον διάσημο Σέζαρ Ρου. Πήρε το πτυχίο της το 1898, εργάστηκε ως βοηθός του και μέχρι το 1901, είχε επιστρέψει στην πατρίδα της. Πέρασε τις εξετάσεις της, πήρε το δίπλωμα γιατρού και ξεκίνησε να εργάζεται ως χειρουργός σε ένα εργοστάσιο της περιοχής Ζιρινόφσκι.
Σύμφωνα με το BBC, ο ρόλος της εκεί ήταν καθοριστικός. Σχεδίαζε να στήσει ολόκληρο νοσοκομείο εντός του εργοστασίου – είχε ήδη εγκαταστήσει εξοπλισμό φυσικοθεραπείας και μηχανήματα για ακτινογραφίες – για πρώτη φορά. Μέσα στον πρώτο κιόλας χρόνο, είχε χειρουργήσει 103 ασθενείς. Επέζησαν οι 101.
Οι εργαζόμενοι της συγκεκριμένης βιομηχανικής μονάδας εξαντλούνταν συναισθηματικά και ψυχικά. Σήκωναν μεγάλα βάρη, δημιουργούσαν γυαλί – οι συνθήκες ήταν τρομερά επικίνδυνες. Η Γκεντρόιτς χειρούργησε πάρα πολλούς για τραύματα στους κοιλιακούς μύες και είχε αρχίσει να θεωρείται από τις κορυφαίες, ώσπου συνέβη το απροσδόκητο: Ξέσπασε ο Ρωσοϊαπωνικός Πόλεμος κι εκείνη έγινε εθελόντρια στον Ερυθρό Σταυρό.
Στο πεδίο της μάχης, η Βέρα βρισκόταν σε αγώνα δρόμου με αντίπαλο το χρόνο. Εκατό χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, η Ρωσία ηττήθηκε κατά κράτος – κάτι που κανείς δεν περίμενε, καθώς η Ιαπωνία ήταν πολύ μικρότερη και αντιμετώπιζε οικονομικά προβλήματα, εκείνη την εποχή.
Στις 26 Σεπτεμβρίου 1904, η Γκεντρόιτς έστησε ένα στρατιωτικό νοσοκομείο εντός τρένου, σε ένα μικροσκοπικό χωριό, κοντά στην πόλη που σήμερα ονομάζεται Σενγιάνγκ. Δεν το γνώριζε τότε, αλλά στους επόμενους μήνες θα γινόταν τοποθεσία – κλειδί για τις ρωσικές δυνάμεις.
Τον πρώτο κιόλας μήνα, μαζί με την ομάδα της χρειάστηκε να φροντίσει ένα τεράστιο εύρος τραυματισμών, οι περισσότεροι εκ των οποίων προέρχονταν από σφαίρες και θραύσματα από οβίδες. Καταγράφηκαν τουλάχιστον 700 περιστατικά που αφορούσαν τα άκρα, 143 στο στήθος και 61 στην κοιλιακή χώρα.
Η Γκεντρόιτς κράτησε λεπτομερείς σημειώσεις για τους στρατιώτες που φρόντισε, αλλά και τα όπλα που πίστευε ότι προκάλεσαν κάθε τραύμα. Κατέληξε, για παράδειγμα, στο συμπέρασμα πως τα θραύσματα από οβίδες και χειροβομβίδες άφηναν μία κίτρινη απόχρωση στο δέρμα.
Μετά την υπηρεσία της στο πεδίο της μάχης, εργάστηκε ως χειρουργός για τη βασιλική οικογένεια της Ρωσίας και μετά την επικράτηση της Οκτωβριανής Επανάστασης το 1917, επέστρεψε στην πατρίδα της και το 1923 διορίστηκε καθηγήτρια χειρουργικής στο Πανεπιστήμιο του Κιέβου.
Ως ακαδημαϊκός, δημοσίευσε αρκετές μελέτες για τη διατροφή και τις χειρουργικές θεραπείες. Δεν περιορίστηκε, όμως, στα επιστημονικά συγγράμματα. Κυκλοφόρησε συλλογές ποιημάτων, αλλά και μη μυθοπλαστικά έργα, όπως τα απομνημονεύματά της με τίτλο «Ζωή» (1931).
Το 1930, κατά την διάρκεια διωγμών του Στάλιν στην Σοβιετική τότε Ουκρανία, η Βέρα Γκεντρόιτς εκδιώχτηκε από το πανεπιστήμιο. Δύο χρόνια αργότερα, το Μάρτιο του 1932, έχοντας δώσει τη δική της, άνιση μάχη με τον καρκίνο της μήτρας, άφησε την τελευταία της πνοή στο Κίεβο. Ήταν 61 ετών.
Για το έργο της, την τιμά η Google με το σημερινό της Doodle.
Διαβάστε επίσης:
Πατρίσια Μπαθ: Η θρυλική γιατρός κι εφευρέτης που έδωσε πίσω την όραση σε εκατομμύρια ανθρώπους
Χενριέττα Λακς: Η γυναίκα που, εν αγνοία της, έσωσε εκατομμύρια ζωές
Καρόλα Άιζενμπεργκ: H ιστορία της πρώτης πρύτανη του ΜΙΤ και του Harvard
Ακολουθήστε το Portraits στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση