Οι επιστήμες (και οι διάφορες σπουδές) που σχετίζονται με την ανθρώπινη ψυχολογία, συμπεριφορά, υποστήριξη, ευτυχία inter allia γνωρίζουν τεράστια άνθιση στην αδυσώπητη σύγχρονη πραγματικότητα. Λίγοι ωστόσο ειδικοί εφορμούν με κύριο εσωτερικό έναυσμα την αγάπη: η ψυχολόγος Μαριέλλα Γιαννοπούλου Μπεγλέρη πέρα από άρτια επιστημονική κατάρτιση, διαθέτει σπάνια κοιτάσματα ουμανισμού, με αποδεδειγμένη δύναμη να τροποποιήσουν τη μικροπραγματικότητα του ατόμου και εν δυνάμει τη μάκρο συλλογική εικόνα. Διόλου τυχαίου που σε καιρούς παγκόσμιας κρίσης όπως η σημερινή, πλήθος κόσμου αγγιστρώνεται στα υπέροχα λόγια της.
Μακριά από τους μαθητές του σχολείου όπου εργάζεται (στο τμήμα συμβουλευτικής ψυχολογίας), λίγο πριν εγκαινιάσει τη νέα ιστοσελίδα και youtube κανάλι της, μοιράζεται μερικές βασικές σκέψεις της αυτές τις ώρες της κρίσεως.
Ο εγκλεισμός σε συνδυασμό με την άγνωστη εξέλιξη της κατάστασης, πόσο πολύ μπορεί να επηρεάσει τον μέσο άνθρωπο, ας πούμε έναν εργαζόμενο που μόλις βρήκε δουλειά ύστερα από καιρό αναζήτησης;
Αυτές τις μέρες η αστάθεια από μόνη της δημιουργεί φόβο και αγωνία που αγχώνει τους περισσότερους ανθρώπους. Σε συνδυασμό με τον εγκλεισμό, σίγουρα αποτελεί μεγάλη πρόκληση. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι το άγχος εντείνει τις προσωπικότητες μας. Δεν είναι ούτε καλό ούτε κακό. Απλά είναι.
Επίσης, πολλοί ίσως νιώθουμε στεναχώρια σε σχέση με το τί πρόκειται να προκύψει γιατί χάνουμε την αίσθηση της ασφάλειάς μας. Θα χρειαστεί να δώσουμε χώρο σε αυτά τα έντονα συναισθήματα, να τα εκφράσουμε.
Πρωτίστως, θα χρειαστεί να δείξουμε κατανόηση στον εαυτό μας που πιέζεται από τις πρωτόγνωρες καταστάσεις. Επιπλέον, θα χρειαστεί ίσως να δείξουμε περισσότερη κατανόηση και στους άλλους τους οποίους έχουμε μαζί μας (σύζυγος, παιδιά, γονείς). Θα αλλάξουν οι ισορροπίες στο σπίτι και μέσα μας. Χρειάζεται υπομονή.
Ορισμένες προσωπικότητες πιθανόν να δυσκολευτούν πιο πολύ: όπως εκείνοι που θέλουν συνέχεια να κάνουν πράγματα έξω, να είναι σε συνεχόμενη κίνηση γιατί έτσι νιώθουν ότι η ζωή τους έχει κάποιο σκοπό. Τώρα που έχουν περάσει κάποιες μέρες μέσα στο σπίτι μπορεί οι συγκεκριμένοι να έχουν αρχίσει να δυσκολεύονται.
Όπως σημείωσα πριν, υπομονή, όχι ακραίες αντιδράσεις, όχι έντονες απαιτήσεις. Χρειάζονται κατά μέσο όρο τρεις εβδομάδες για να συνηθίσουμε μια καινούργια κατάσταση και δύο μήνες για να εδραιωθεί μια καινούργια συνήθεια.
Σε μία καταστροφή σε συλλογικό επίπεδο παρατηρούνται συνήθως τέσσερα στάδια: η προειδοποίηση, η οργάνωση, το τραύμα και η συνέπεια. Την προειδοποίηση την περάσαμε. Τώρα έχουμε μια μεγάλη ευκαιρία να δουλέψουμε την οργάνωση, να οργανωθούμε. Βάλτε μικρούς στόχους και ολοκληρώστε τους -ξεκαθαρίσετε ας πούμε τα μέιλ σας.
Τέλος, σε αυτή την προσπάθεια να θυμόμαστε ότι το αλκοόλ δεν αποτελεί καλό σύμβουλο. Μπορεί να νιώθουμε ότι μας ηρεμεί αλλά αναστατώνει τον ύπνο μας, μειώνει την ποιότητά του και μειώνει τον έλεγχο των αντιδράσεών μας.
Θα καταφέρουμε έτσι να έχουμε περισσότερο έλεγχο και θα μπορέσουμε να ξεκινήσουμε γεμάτοι δύναμη μετά από αυτό που παραμένει προσωρινό.
Μπορεί να αντιμετωπίσει κανείς αυτήν την κατακλυσμιαία αίσθηση ανασφάλειας χωρίς ψυχολογική υποστήριξη;
Βέβαια και μπορεί χωρίς ψυχολόγο αλλά πάντοτε οι ειδικοί βοηθούν στις δύσκολες καταστάσεις. Είναι απαραίτητη η στήριξη της οικογένειας, των φίλων και της κοινότητας. Ουσιαστικά τώρα καλούμαστε να ενδυναμώσουμε τις δεξιότητες της συλλογικής νοημοσύνης και της αγάπης μας.
Είμαι αισιόδοξος άνθρωπος και πιστεύω ότι θα βρεθούμε πιο δυνατοί, όχι μόνο ατομικά αλλά συλλογικά ως Έλληνες, ως πολίτες του κόσμου και πολίτες του ψηφιακού κόσμου.
Είναι απαραίτητο να μην φοβόμαστε να ζητάμε βοήθεια, να λέμε τι χρειαζόμαστε. Οι περισσότεροι άνθρωποι θέλουν να βοηθούν τους άλλους. Δείτε όλες τις εθελοντικές πλατφόρμες που έχουν δημιουργηθεί και τα μηνύματα στα ασανσέρ σε πολυκατοικίες: «Όποιος δεν μπορεί να βγει και χρειάζεται βοήθεια να μου τηλεφωνήσει. Θα πάω εγώ στο σουπερμάρκετ, εσείς να μείνετε σπίτι.»
Σκεφτείτε μια στιγμή που σας ζήτησαν βοήθεια και μπορούσατε να στηρίξετε με κάποιο τρόπο, πως νιώσατε; Γιατί λοιπόν να στερήσετε αυτήν την χαρά της προσφοράς από άλλον;
Ένα ζευγάρι σε κρίση με παιδιά, έγκλειστο στους τέσσερις τοίχους, ενδέχεται να ξεφύγει εκτός ελέγχου και πόσο μόνιμη μπορεί να αποβεί αυτή η βλάβη για τα παιδιά;
Γνωρίζουμε ήδη από έρευνες στην Κίνα και στην Κύπρο ότι η ενδοοικογενειακή βία έχει ανέβει λόγω εγκλεισμού για τον COVID-19 και πρόσφατα είχατε ένα ενδιαφέρον άρθρο στο portrait.gr για το θέμα αυτό.
Γνωρίζουμε ότι η δυσκολία στα ζευγάρια είναι μεγάλη αυτή τη στιγμή, πόσο μάλλον όταν είναι παιδιά στο σπίτι. Ζευγάρια που βρίσκονται τώρα όλη μέρα μέσα στο σπίτι είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα νιώσουν τις καθημερινές συζητήσεις να γίνονται πιο δύσκολες και πολλές συζητήσεις να καταλήγουν σε τσακωμό ή κριτική.
Η κριτική ουσιαστικά αποτελεί επίθεση. Η επίθεση προκαλεί άμυνα, αντίδραση ή απομάκρυνση. Και τα τρία αυτά «α» είναι στερητικά για οποιαδήποτε σχέση.
Τα παιδιά τα βλέπουν όλα και τα καταλαβαίνουν όλα. Το πιο πιθανόν είναι ότι τα παιδιά θα αντιδράσουν και αυτά με την σειρά τους. Επειδή δεν μπορούν να εκφράσουν τις σκέψεις τους τόσο ξεκάθαρα, θα εκφραστούν με συμπεριφορές όπως κλάμα, γκρίνια, αντίδραση ακόμα και αρρώστια. Είναι σημαντικό να μπορέσουμε να δεχτούμε όλα τα συναισθήματα, ευχάριστα και δυσάρεστα, και να δίνουμε χρόνο στα παιδιά μας ώστε να τα εκφράσουν. Να πούμε δηλαδή, «εδώ είμαι και δέχομαι ότι δεν είσαι καλά και κάτι σε έχει ενοχλήσει, πάρε τον χρόνο σου, δεν φεύγω από κοντά σου».
Η βλάβη δεν είναι μόνιμη όταν κάνουμε «επισκευή» στη σχέση μας με τον σύντροφό μας (και με τα παιδιά μας ισχύει αυτό). Και δημιουργούμε ξανά κάποια σύνδεση. Αρκεί να κάνει ο πρώτος γενναίος την πρώτη γλυκιά κίνηση.
Για παράδειγμα, μια νοσηλεύτρια που ίσως χρειάζεται περισσότερη στήριξη αυτή την περίοδο να μην καταφέρει να την λάβει επειδή ο σύζυγός της έχει άγχος για τη δική εργασία του και αυτή η απώλεια της δύναμής του να τον καταστήσει πιο επιθετικό. Τώρα δεν είναι ο κατάλληλος χρόνος για συζητήσεις για το τι είναι δίκαιο και τι όχι. Τώρα χρειαζόμαστε κατανόηση και αγάπη.
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η συμπεριφορά των μεγάλων μεταξύ τους αποτελεί το πρότυπο για το πως θα συμπεριφερθούν τα παιδιά τους αργότερα. Άρα ας αναρωτηθούμε πως θέλουμε να ζει το παιδί μας στην δική του σχέση σε δέκα με είκοσι χρόνια από σήμερα!
Όταν υπάρχουν μυστικά και δεν τους εξηγεί κανείς τι συμβαίνει η βλάβη για τα παιδιά είναι μεγάλη. Δεν χρειάζονται πολλές λεπτομέρειες, μιλάμε με απλά λόγια και απαντάμε σε αυτά που μας ρωτάνε. Αλλά τους δίνουμε την ευκαιρία να μας ρωτήσουν.
Επίσης, γνωρίζω βαθύτατα ότι τα παιδιά (από μωρά μέχρι έφηβοι) γνωρίζουν όταν κάτι δεν πάει καλά. Όταν δεν τους το εξηγεί κανείς αισθάνονται άβολα, στεναχώρια και αγωνία.
Πώς γίνεται να ξεπεράσει κανείς τις παγίδες και να αποτελέσει πρότυπο -στενάχωροι και στριμωγμένοι καθώς παραμένουν οι περισσότεροι;
Έχουμε μοναδική ευκαιρία να δείξουμε στα παιδιά μας πως να έχουν σθένος και να συνεχίσουν να βρίσκουν τη χαρά σε μικρές στιγμές. Τα παιδιά χρειάζονται να τους δείξουμε πως μπορεί κανείς να ξεπεράσει δύσκολες στιγμές. Θα στεναχωρηθούμε, θα θυμώσουμε αλλά θα βρούμε τον τρόπο να ξανασυνδεθούμε, να βάλουμε τις εργασίες μας σε μια σειρά.
Μπορούμε να θυμηθούμε ότι κάθε κριτική κρύβει μια επιθυμία. Η επιθυμία «θα ήθελα να μοιραστώ τις σκέψεις μου μαζί σου» μπορεί να ανοίξει συζήτηση και επομένως να οδηγήσει σε σύνδεση. Χρειάζεται να κάνουμε διάλειμμα, μια παύση, προκειμένου να καταφέρουμε να μειώσουμε την «πλημμύρα» συναισθημάτων που μας πνίγει.
Είναι αναγκαίο να κάνουμε αυτήν την παύση πριν αρχίσει να ξεφεύγει με φωνές και πονετικά λόγια που δεν μπορούν να «ξε ακουστούν» τόσο από τον άλλον όσο και από τα παιδιά. Συχνά όταν η συζήτηση είναι ή γίνεται δύσκολη θέλουμε να την αποφεύγουμε (με θυμό, αποφυγή, τελειομανία, κριτική, ένταση, με το να θέλουμε να κρατάμε τον έλεγχο). Τώρα, περισσότερο από ποτέ, χρειαζόμαστε την κοντινή σύνδεση. Θυμόμαστε πρώτον ότι και ο άλλος πονάει και δυσκολεύεται με δικές του ή της ανησυχίες και συναισθήματα. Δεύτερον, να χρησιμοποιήσουμε φράσεις όπως «-θα με ενδιέφερε να μου πεις περισσότερο για…», «- εξήγησε μου…», «- αναρωτιέμαι…». Να βρίσκουμε ένα πράγμα που μας αρέσει στον άλλον, μικρό όπως το ότι μου έφτιαξε ένα τσάι.
Τι μπορεί να κάνει κανείς ελλείψει φαρμακευτικής αγωγής και υποστήριξης;
Να φερόμαστε στον εαυτό μας όπως θα φερόμασταν σε μια φίλη μας ή σε ένα μικρό παιδί. Να βάλουμε προτεραιότητα τον ύπνο μας (ιδανικά ένα οχτάωρο), να γεμίσουμε μια μπανιέρα με ζεστό νερό, να πίνουμε το αγαπημένο μας ρόφημα, αποφεύγουμε καφεΐνη και αλκοόλ, και όπως είπα πριν να ζητάμε βοήθεια όπου μπορούμε.
Ο Jack Saul, συγγραφέας του βιβλίου “Collective Trauma, Collective Healing”, προτείνει να δημιουργήσουμε έναν χάρτη του κοινωνικού μας περιβάλλοντος με ανθρώπους που γνωρίζουμε, ποιοι μπορούν να μας βοηθήσουν και ποιους μπορούμε να βοηθήσουμε εμείς.
Λίγο να κοιτάξουμε τα κοινωνικά δίκτυα θα παρατηρήσουμε ότι έχει αρχίσει αυτή η τάση με λάιβ, ποστ και κοινοποιήσεις για δράσεις με εθελοντές που θέλουν να στηρίξουν.
Μπορούμε να συνδεθούμε με την ομάδα του Δήμου μας στο Facebook, να γίνουμε εθελοντές, να βγούμε στη φύση όσο είναι εφικτό και να μειώνουμε την έκθεσή μας στις ειδήσεις. Είναι πολύ βοηθητικό να αδειάζουμε το μυαλό μας από αμέτρητες σκέψεις είτε γράφοντας σε ημερολόγιο είτε με διαλογισμό ή μιλώντας με φίλους.
Επίσης προτείνω δημιουργική απασχόληση που απαιτεί χειρωνακτική δουλειά όπως κέντημα, ζωγραφική, κηπουρική και μαγειρική. Όταν απασχολούμε τα χέρια μας και το μυαλό μας ταυτόχρονα, έχει αποδειχθεί ότι μειώνεται το άγχος.
Να προσθέσω όμως ότι κάποιοι άνθρωποι με ευάλωτους ψυχισμούς θα χρειαστεί να μιλήσουν με ειδικό ψυχικής υγείας και καλό είναι να μην το αναβάλουν. Υπάρχουν πλατφόρμες online (δείτε Ελληνικές ιστοσελίδες όπως το Doctoranytime και το melapus) καθώς και πολλοί ψυχολόγοι και ψυχίατροι συνεχίζουν την εργασία τους μέσω τεχνολογικών μέσων.
Ποια διαδρομή ακολουθήσατε για να φτάσατε ως εδώ;
Πάντα ήθελα να βοηθάω άλλους… από όταν ήμουν μαθήτρια στο σχολείο, μου μιλούσαν για τα προβλήματά τους ενώ συμμετείχα σε ομάδα κατά του bullying μεταξύ άλλων. Αρχικά ήθελα να γίνω νηπιαγωγός, δασκάλα και ψυχολόγος.
Οι καθηγητές μου, οι γονείς μου και η ζωή με καθοδήγησαν αλλού και έκανα αυτό που ακουγόταν λογικό και κατέληξα να κάνω αίτηση για Οικονομικά. Έκανα προπτυχιακά στα Οικονομικά στο University College of London, μεταπτυχιακό στην Διοίκηση επιχειρήσεων στο London School of Economics και όταν επέστρεψα στην Αθήνα, ξεκίνησα να διδάσκω οικονομικά σε Λύκειο. Λάτρευα το σχολείο και τους εφήβους μου! Όσο δίδασκα, άρχισε να μου τραβάει το ενδιαφέρον όλο και περισσότερο ο κόσμος της ψυχολογίας.
Πήρα τη μεγάλη απόφαση να ξαναγυρίσω στα θρανία: ’Έφυγα από την Ελλάδα για να ολοκληρώσω διπλό μεταπτυχιακό στην συμβουλευτική ψυχολογία στο Columbia University στην Αμερική ενώ παράλληλα εργαζόμουν σε δημόσια σχολεία στο κέντρο της Νέας Υόρκης. Από το 2008, που επέστρεψα στην Ελλάδα, εργάζομαι ως ψυχολόγος σε σχολείο στην Αθήνα.
Σκέφτεστε τους μαθητές/ πελάτες σας αυτή τη στιγμή;
Ναι, πολύ, ειδικά τα παιδιά που έρχονταν στο σχολείο με χαρά για να ξεφύγουν από το σπίτι για διαφορετικούς λόγους ο καθένας. Σκέφτομαι και τους καθηγητές αυτές τις μέρες γιατί έχουν να διαχειριστούν τη διδασκαλία με εντελώς διαφορετικό τρόπο.
Κατά πόσο μπορεί ένας ψυχολόγος να απαλύνει οριστικά συμπεριφορικούς και ψυχολογικούς κόμπους; Βεβαίως κάτι τέτοιο δεν μπορεί να απαντηθεί με επιπόλαιο τρόπο ενώ συνιστά από μόνο του αντικείμενο σπουδής εν εξελίξει αλλά δώστε αν γίνεται ένα στίγμα.
Μεγάλη συζήτηση… Οι ψυχολόγοι έχουν εκπαιδευτεί ώστε να μπορούν να ακούσουν με ευκολία για συναισθήματα, σκέψεις και πράξεις που δεν μπορούμε καν να πούμε στον εαυτό μας. Διαβάζουμε έρευνες και γνωρίζουμε αποδεδειγμένες θεωρίες που μας επιτρέπουν να θεωρούμε φυσικό να μιλάμε και να αναλύουμε ταμπού θέματα που είναι απαγορευμένα σε καθημερινές συζητήσεις. Μερικές φορές δεν υπάρχει το λεξιλόγιο για να τα περιγράψουμε. Ένα ψυχολόγος βρίσκεται εκεί για να ακούσει με απόλυτη αποδοχή και να δημιουργήσει έναν ασφαλή χώρο όπου ο πελάτης δύναται να δοκιμάσει άλλους τρόπους να σκέφτεται και να συμπεριφέρεται. Η αλλαγή έρχεται ύστερα από κατανόηση, αποδοχή και δοκιμή. Με αυτόν τον τρόπο σιγά σιγά λύνεται ο κόμπος. Πότε ήταν η τελευταία φορά που βγήκατε με παρέα και συζητήσατε τους φόβους ή τις στεναχώριες σας ή αυτό που σας ξυπνά τον ερωτισμό ή την ζωντάνια;
Δεν ξέρω κατά πόσον ακούγεται ουτοπικό: Το όνειρό μου είναι να μπορέσει όλος ο κόσμος να μάθει τις δεξιότητες που μας βοηθούν να έχουμε χαρά, ζωντάνια και αγάπη στη ζωή μας. Θα μπορούσαν να πραγματοποιούνται περισσότερα μαθήματα στο σχολείο για δεξιότητες ζωής. Δεξιότητες όπως να μπορούμε να ονοματίζουμε το συναίσθημά μας, να βλέπουμε την οπτική γωνία του άλλου, να καλλιεργούμε την ενσυναίσθηση και να γνωρίζουμε πως λειτουργούν οι σχέσεις. Θα ήθελα αυτές οι δεξιότητες να αποτελέσουν κομμάτι της παράδοσής μας και της ιστορίας μας, να τις αναλάβει η συλλογική νοημοσύνη έτσι ώστε να μην χρειαζόμαστε εμείς οι ψυχολόγοι τόσο πολύ!
Έχετε ξεκινήσει μια πρωτοβουλία, μια πλατφόρμα στο ίντερνετ που ονομάζεται Συνδεθείτε με αγάπη. Πώς ακριβώς λειτουργεί;
Χρησιμοποιώ πλατφόρμες όπως το Instagram και το facebook για να μπορέσω να μεταφέρω τις γνώσεις μου με απλά λόγια σε περισσότερο κόσμο. Δεν μπορούν όλοι να πάνε σε ψυχολόγο, είτε επειδή δεν θέλουν είτε επειδή θεωρούν ότι μπορούν να τα λύσουν μόνοι τους, είτε διότι δεν μπορούν μιας και απαιτεί χρόνο και χρήματα.
Είναι μέρος του ονείρου μου να δημιουργήσουμε μια κοινωνία με περισσότερη ενσυναίσθηση και επομένως κατανόηση και αγάπη. Ετοιμάζω επίσης την προσωπική μου ιστοσελίδα, www.mariellagiannopoulou.gr, και κανάλι στο Youtube.
Οι πλατφόρμες αυτές δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την επίσκεψη σε ειδικό. Η αλήθεια είναι ότι εάν υπάρχει μια δυσκολία η οποία επανέρχεται στη ζωή μας, δεν φτάνει να ακούμε και να διαβάζουμε. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο ειδικός μπορεί να βοηθήσει με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Αλλά η γνώση είναι δύναμη και μας ωθεί στο να καθιερώνουμε καλύτερες συμπεριφορές προς όλους.
Κάθε ψυχολόγος ενδεχομένως κρύβει μέσα του έναν ουμανιστή. Πιστεύετε στους ανθρώπους;
Πιστεύω ότι όλοι μας από μικροί μέχρι μεγάλοι θέλουμε να ζούμε μια ζωή γεμάτη με χαρά, ζωντάνια και ερωτισμό. Να βρίσκουμε τι μας δίνει δύναμη να βάζουμε στόχους, να ονειρευόμαστε, να μην τα παρατάμε ακόμα, να δίνουμε αγάπη, να φροντίζουμε τους άλλους και να βρίσκουμε αξία στην ζωή μας κάθε μέρα όσο δύσκολη και αν είναι αυτή η μέρα.
Αυτό που μας προκαλεί να επαναπροσδιορίσουμε την πορεία μας είναι συνήθως αυτό που μας έχει πονέσει ή όταν πιστεύουμε ότι έχουμε αποτύχει. Η ζωντάνια και επομένως η απόλαυση και η ελπίδα στη ζωή είναι αυτό που μας βοηθάει στο να αντιμετωπίσουμε την ματαίωση και τις σκοτεινές στιγμές στη ζωή μας. Όταν είμαστε στα πολύ μαύρα μας πιστεύουμε σε κάτι πιο φωτεινό όπως η αγάπη ή η σύνδεση ή η προσφορά ή το να πετύχουμε παρόλες τις πολλές αντιξοότητες. Το φως είναι πάντα η αγάπη, η αγάπη για τη ζωή, η ελπίδα για ζωντάνια καθώς και εκείνο που καλλιεργεί την επιμονή. Και η επιμονή μας δίνει την ώθηση να δράσουμε για να αγαπήσουμε!
Όπως μου λέει χαρακτηριστικά μια πελάτισσά μου (που έχει νικήσει έναν πολύ επίπονο και επικίνδυνο τύπο καρκίνου) «μέσα στο σκοτάδι λάμπουν πιο έντονα τα αστέρια».
Ένας μπαμπάς που έζησε τραγικά παιδικά χρόνια θέλει να καταφέρει να γεμίσει τη ζωή του γιού του με καλύτερες στιγμές από εκείνες που έζησε ο ίδιος.
Κλασσικές ιστορίες που αναπαράγονται σε μυθιστορήματα και ταινίες. Είναι η αλήθεια της ζωής. Τα παραμύθια, η μυθολογία, τα μυθιστορήματα, οι ταινίες δεν είναι επιστημονική φαντασία αλλά αντλούν τα θέματά τους από την πραγματικότητα της ανθρώπινης φύσης. Είμαι σίγουρη ότι δεν λέω κάτι καινούργιο… όλοι οι φιλόσοφοι και μεγάλοι διανοητές τα έχουν εκφράσει πριν από μένα και ακόμη τα αναλύουν καλύτερα από εμένα.
Σε αυτές τις πλατφόρμες μοιράζομαι ότι έχω μάθει όπως έχω ζήσει και ζώ ως μητέρα, σύζυγος, θεραπεύτρια, και αθεράπευτα αισιόδοξη γυναίκα. Πιστεύω στην αγάπη, στην έκφραση όλων των συναισθημάτων, στην αγκαλιά, στην απόλαυση, στην χαρά και στο παιχνίδι. Πιστεύω στην ελπίδα και στην ζωντάνια που έχει ο καθένας να εκφράσει, να μοιραστεί και να βιώσει στη ζωή του. Όλοι θέλουμε να αξίζουμε και να θέλει ό άλλος να συνδεθεί μαζί μας. Όλοι θέλουμε κατανόηση, αποδοχή και σύνδεση. Ας φανταστούμε πόσο υπέροχο θα ήταν να συνδεόμαστε με ολοένα και περισσότερη αγάπη.
Υπάρχει ακόμη μία πρωτοβουλία η οποία βρίσκεται στα σκαριά και αφορά τον τρόπο χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από τους εφήβους, αφού πλέον αυτά αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας και δεν έχει νόημα να τα πολεμάμε. Ιδιαίτερα τώρα με τον εγκλεισμό. Πώς θα λειτουργήσει και ποιος έδωσε το έναυσμα;
Κάθε μέρα θα συζητήσω με μαθητή ή με γονέα σχετικά με το χρόνο ή τον τρόπο που χρησιμοποιούνται τα μαγικά αυτά εργαλεία που έχουμε στα χέρια μας, τα κινητά μας! Είναι ένα θέμα που απασχολεί όλους μας και το βιώνω και εγώ προσωπικά με τα παιδιά μου. Εμείς είμαστε οι ψηφιακοί μετανάστες και τα παιδιά μας είναι ψηφιακοί ιθαγενείς.
Έχω ξεκινήσει βιωματικά σεμινάρια για γονείς όλων των ηλικιών για το πως να διαχειριστούν τη μεγάλη αλλαγή που περνάμε σαν κοινωνία με την τεχνολογία. Ο Θεοφάνης Τάσης αναφέρει τις αλλαγές που παρατηρούμε στην πλέον «εικονιστική κοινωνία» μας με πολύ όμορφο τρόπο στο βιβλίο του Ψηφιακός Ανθρωπισμός.
Το επόμενο βήμα είναι να ενημερωθούν τα ίδια τα παιδιά και οι έφηβοι για καλές πρακτικές για το πως μπορούν να είναι καλοί πολίτες στο διαδίκτυο (digital citizens ή ψηφιακοί πολίτες). Το πρώτο σεμινάριο πραγματοποιήθηκε πριν ένα μήνα στο ΑΚΜΑ (Αθηναϊκό Κέντρο Μελέτης του Ανθρώπου) με μεγάλη επιτυχία.
Θα προγραμματίζονταν επιπλέον σεμινάρια για γονείς αλλά με τα νέα μέτρα πρόκειται να τα οργανώσω εξ αποστάσεως με τη βοήθεια της τεχνολογίας. Όποιος θέλει να ενημερώνεται, μπορεί να εγγραφεί στην ιστοσελίδα μου.
Το έναυσμα ξεκίνησε πριν μερικά χρόνια που γνώρισα τον παιδίατρο δρ. Μάικλ Ριτς (Dr. Michael Rich) ιδρυτή του Center on Media and Child Health, ο οποίος εργάζεται στο Παιδικό Νοσοκομείο της Βοστώνης και διδάσκει στο πανεπιστήμιο Harvard. Είναι χαρισματικός άνθρωπος και δοσμένος στο έργο του. Είχα την τιμή να με προσκαλέσει μια εβδομάδα κοντά του στη Βοστώνη τον περασμένο Ιούνιο και παρακολούθησα την εργασία του. Με βάση τις πληροφορίες και την εμπειρία μου εκεί αποφάσισα ότι χρειάζεται να τα μεταφέρω όση περισσότερη γνώση μπορώ στην Ελλάδα.
Σας ενδιαφέρει η θεραπεία ζευγαριών και γιατί; Και κατ´αρχήν είναι θεραπεύσιμα;
Η σχέση του ζευγαριού είναι η «κούνια αγάπης» στην οποία μεγαλώνει τα παιδιά της, όπως λέει η θεραπεύτρια ζεύγους Έσθερ Περέλ (Esther Perel). Τα παιδιά με τη σειρά τους δημιουργούν την κοινωνία μας. Συχνά μιλάμε για το ρόλο των γονέων στην ανατροφή των παιδιών αλλά αυτό που έχω παρατηρήσει με τα παιδιά και τους γονείς που βλέπω τόσα χρόνια, είναι ότι οι σχέσεις των γονιών με άλλους ενήλικες (τον άλλον γονέα, τον πατριό, μητριά, παππούδες, πεθερικά) είναι τελικά που επηρεάζουν περισσότερο τα παιδιά.
Αν καταφέρουμε να μάθουμε περισσότερα για το πως συνδεόμαστε με άλλους, θα δημιουργήσουμε ίσως περισσότερες στιγμές με νόημα, με χαρά και αυτό είναι που ουσιαστικά αναζητούν τα παιδιά μας.
Τα παιδιά ουσιαστικά θέλουν να ξέρουν: αξίζει αυτή η ζωή;. Επομένως, ναι λατρεύω τα ζευγάρια και ό,τι έχει να κάνει με τις ανθρώπινες σχέσεις. Μαθαίνω συνέχεια για τις σχέσεις και πιστεύω ότι είναι «θεραπεύσιμα» αρκεί να λάβουμε υπόψη μας ότι λειτουργούν μέσα στην κοινωνία που βρίσκονται και ότι χρειάζεται να θέλουν και τα δύο μέλη να ακούσουν. Αν ακούσουν τότε μπορεί να αρχίσει η κατανόηση, μετά έρχεται η αποδοχή και η άνευ όρων αγάπη. Προϋποθέτει θάρρος να δείξουμε την ευάλωτη πλευρά μας.
Είσαστε μητέρα τεσσάρων παιδιών, δύσκολο να συλλάβει κανείς πόσο περήφανη θα νιώθετε.
Περήφανη και κουρασμένη! Η κοινωνία, οι φίλοι μας, οι οικογένειές μας, με βοηθούν να νιώθω περήφανη και να θυμάμαι να τα χαίρομαι καθημερινά όσο μπορώ. Πάντα ήθελα παιδιά και είμαι τυχερή και πραγματικά ευλογημένη που μπορώ να ζήσω τη μητρότητα. Για μένα είναι η πιο υπέροχη και απαιτητική εμπειρία της ζωής μου. Ένα από τα αγαπημένα μου συναισθήματα είναι η ικανοποίηση που μου δίνεται όταν είμαστε όλοι μαζί την Κυριακή και δεν έχουμε καμία υποχρέωση (και δεν γκρινιάζουν!). Ανασαίνω πιο εύκολα και όλα έρχονται μαγικά στη θέση τους.
Πόσο διαφορετική μοιάζει η σχέση σας με το καθένα;
Άλλες μέρες είναι πολύ διαφορετική και άλλες καθόλου.Μια μέρα είμαι πιο κοντά στο ένα μου παιδί και άλλη στο άλλο και άλλες πάλι σε όλους και σε κανένα επίσης! Αυτή η ροή και η μη συστηματικότητα είναι που με δυσκολεύει. Όπως επεσήμαναν οι δασκάλες μου, η κυρία Ουρανία Εφραίμογλου και η κυρία Μαρία Βαρελά, τη μια μέρα θα σου βγαίνει και την άλλη όχι και είναι φυσιολογικό. Αυτές τις μέρες του εγκλεισμού λόγω COVID-19, μπορώ να πω ότι τα χαίρομαι πιο πολύ και παίζω μαζί τους που δεν το έκανα τόσο. Τελικά το παιχνίδι είναι όντως θεραπευτικό και μαγικό!
Έχετε τέσσερα παιδιά πράγμα που ενδεχομένως να μειώνει την ποιότητα αλλά η αλήθεια είναι ότι τα παιδιά μαθαίνουν μέσα από την όσμωση (learn by osmosis) οπότε είσαστε η τέλεια ομάδα. Η ποιότητα ίσως χαλάει στο νούμερο δύο όταν ο ανταγωνισμός παίζεται μεταξύ τους για την αγάπη των γονιών τους. Από το τρία και πάνω βελτιώνεται πάλι. Ποιες σκέψεις διατηρείτε για τους αριθμούς;
Το πιο ωραίο που μου έχουν πει είναι: το τραπέζι έχει τέσσερα πόδια. Δηλαδή ότι τώρα έχουμε σταθερή βάση με τα τέσσερα παιδιά. Η αλήθεια είναι ότι μας πήρε ένα χρόνο με τον μικρό μας να βρούμε τις καινούργιες μας ισορροπίες.
Η σκέψη μου για τα παιδιά που κάνει μια οικογένεια έχει να κάνει με τη σχέση του ζευγαριού και το πόσο το παιδί θα αγαπηθεί.
Φοβάμαι όταν ακούω ότι ένα ζευγάρι θα κάνει παιδί γιατί αυτό θα τους βοηθήσει στη σχέση τους. Θα ήθελα πολύ να είναι απαραίτητο να κάνει κανείς μια εισαγωγή στις σχέσεις και στα συναισθήματα πριν γίνει γονέας.
Ποια είναι η μεγαλύτερη επιτυχία που αισθάνεστε ως μητέρα;
Ότι είναι καλά και ότι μου μιλάνε…. ακόμα. Ρωτήστε με ξανά σε πέντε χρόνια που θα έχουν περάσει μερικά από τα παιδιά μου στην εφηβεία!
Από τα δικά σας παιδικά χρόνια, ποια ανάμνηση ή συμβουλή κρατάτε με περισσότερη νοσταλγία;
Ευχαριστώ για την υπέροχη αυτή ερώτηση! Θα μου κάνετε εσείς θεραπεία τώρα! Δυο μου έρχονται στο μυαλό. Η πρώτη αφορά τη μητέρα μου. Είχα ξυπνήσει πιο νωρίς από τα αδέρφια μου και βρήκα τη μαμά μου στο σαλόνι και ήταν χαρούμενη όταν με είδε, δεν μου είπε να γυρίσω στο κρεβάτι μου αλλά με πήρε αγκαλιά και έκατσα δίπλα της και κάτι λέγαμε, δεν θυμάμαι τι, αλλά θυμάμαι ότι ένιωθα σαν να είμαστε οι δυο μοναδικοί άνθρωποι στον κόσμο. Μοναδικό και πολύτιμο.
Η δεύτερη τον πατέρα μου. Σε διακοπές στο χιόνι, με μάζευε από την ομάδα του σκι και συχνά με πήγαινε για παγωτό (βανίλια με ζεστή σοκολάτα από πάνω).Αυτή ήταν η ώρα η δική μας. Και οι δυο αναμνήσεις είναι ουσιαστικά στιγμές που ένιωθα ότι αξίζω την προσοχή των τόσο σημαντικών για μένα ανθρώπων.
Αυτό αποζητούμε όλοι μας… αξίζω; Αξίζω την προσοχή σου, τον χρόνο σου, την κατανόησή σου; Η συμβουλή μου παραμένει απλή: Να αγαπάμε και να ακούμε, φτάνει απλά να ακούμε. Ακούγεται απλό αλλά θέλει δέσμευση. Όταν έμεινα έγκυος στο δεύτερό μου παιδί, η μητέρα μου μού είπε, «θα δεις πόσο μεγαλώνει η καρδιά σου με κάθε παιδί, θα έχεις πάντα αγάπη για κάθε παιδί σου και θα έχεις και αντίστοιχες στεναχώριες και αγωνίες. Κράτα τα αγκαλιά όσο πιο πολύ μπορείς, δεν μπορείς να τα κακομάθεις.»Η σοφία της Ελληνίδας μάνας!
Πληροφορίες:
Η ιστοσελίδα και το κανάλι Youtube www.mariellagiannopoulou.gr, θα έχει ολοκληρωθεί σε δυο μέρες.
Στο ίνσταγκραμ και το facebook μπορεί κανείς να βρει το Συνδεθείτε με αγάπη στο όνομα mariellagiannopoulou.
Συνδεθείτε με αγάπη, προτρέπει η ψυχολόγος Μαριέλλα Γιαννοπούλου
