Η πανδημία είναι μια πρωτόγνωρη και σπάνια κατάσταση για όλους και μπορεί να μας επηρεάσει τόσο φυσικά όσο και ψυχολογικά. Όσο επικρατεί η αβεβαιότητα πολλοί βιώνουν στρες, άγχος και εμφανίζουν συμπτώματα κατάθλιψης. Οι τρεις αυτές λέξεις έχουν διαφορετικές έννοιες και είναι καλό να τις ξεχωρίζουμε ώστε να μπορούμε να έχουμε μία πιο καθαρή εικόνα για όσα νιώθουμε. Αυτό θα βοηθήσει στο να αναζητήσουμε τις κατάλληλες λύσεις για εμάς.
Τί είναι το στρες;
Το στρες είναι μια φυσιολογική σωματική αντίδραση σε μια ανώμαλη κατάσταση. Επιτρέπει στο σώμα μας να προσαρμόζεται σε μία πληθώρα θετικών και αρνητικών γεγονότων που βιώνουμε, όπως η γέννηση, ο γάμος, η απώλεια εργασίας κλπ.
Ανάλογα με τους παράγοντες που εμπλέκονται, το στρες έχρεται και φεύγει από μόνο του.
Για παράδειγμα, εάν νιώθουμε περισσότερο στρες στη δουλειά και λιγότερο στο σπίτι οι παράγοντες του σχετίζονται με την εργασία.
Τί είναι το άγχος;
Σε αντίθεση με τον φόβο, που αποτελεί απάντηση σε μια καθορισμένη και πολύ πραγματική απειλή, το άγχος είναι η απάντηση σε μια αόριστη ή άγνωστη απειλή. Ως συνήθως εκδηλώνεται όταν πιστεύουμε ότι μπορεί να συμβεί ένα επικίνδυνο ή ατυχές γεγονός και το αναμένουμε. Όλοι βιώνουν άγχος στο δικό του βαθμό και ένταση. Ο τρόπος που σκεφτομαστε ή αντιλαμβανόμαστε το αναμενόμενο γεγονός επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την ένταση του.
Τι είναι κατάθλιψη;
Το λεξικό ορίζει την κατάθλιψη ως μια διαρκή κατάσταση ματαιότητας, αποθάρρυνσης και θλίψης. Η κατάθλιψη μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους φυσικούς και ψυχολογικούς τρόπους. Η ένταση της ποικίλει ανάλογα με την περίπτωση του κάθε ατόμου και διαφέρει από την κλινική κατάθλιψη στην οποία τα συμπτώματα επιμένουν πάνω από δύο εβδομάδες και επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την καθημερινότητα του ατόμου.
Οι αντιδράσεις στρες, άγχους και κατάθλιψης εκδηλώνονται διαφορετικά στον καθένα με σωματικές αλλαγές μέχρι συναισθηματικές και συμπεριφοράς:
Φυσικά συμπτώματα
-Πονοκεφάλοι, πόνος λαιμού, γαστρεντερικά προβλήματα
-Προβλήματα στον ύπνο
-Χαμηλή όρεξη
-Λιγότερη ενέργεια ή κόπωση
Ψυχολογικά και συναισθηματικά συμπτώματα
-Ανησυχίες σχετικές με τον κορονοϊό και ανασφάλεια
-Συγκλονισμένα συναισθήματα εξαιτίας των γεγονότων, αδυναμία
-Συσχετίσεις καταστάσεων ή σκέψεων που δεν αντανακλούν πάντα την πραγματικότητα
-Απαισιοδοξία
-Αίσθημα αποθάρρυνσης, ανασφάλειας, θλίψης, θυμού
Συμπεριφορικά συμπτώματα
-Δυσκολία συγκέντρωσης
-Ευερεθιστότητα, επιθετικότητα
-Κλάμα
-Αποφυγή για επικοινωνία
-Δυσκολία στη λήψη αποφάσεων
-Αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ ή φαρμάκων
Τρόποι βελτίωσης της κατάστασης
Όλα τα συμπτώματα στρες, άγχους και κατάθλιψης είναι πολύ φυσιολογικό να συμβαίνουν στο πλαίσιο μιας πανδημίας. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν τους πόρους και τη διανοητική δύναμη να προσαρμοστούν σε αυτό το είδος κατάστασης.
Μία καλή αρχή είναι να βασιστούμε στον τρόπο με τον οποίο προσαρμοζόμαστε συνήθως σε δύσκολες καταστάσεις.
Ακολουθούν μερικοί ακόμα για να ελαχιστοποιήσουμε τις επιπτώσεις αυτών των αντιδράσεων στην καθημερινή μας ζωή.
Μείνετε ενημερωμένοι
Ανεπαρκείς ή αντιφατικές πληροφορίες ενδέχεται να επιδεινώσουν τις αντιδράσεις. Πρέπει να χρησιμοποιούμε αξιόπιστες πηγές πληροφοριών, όπως η σελίδα του ΕΟΔΥ και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.
Την περίοδο αυτή η παραπληροφόρηση είναι έντονη και μπορεί να έχει πολύ άσχημες επιπτώσεις στην ψυχική μας υγεία.
Το ίδιο αρνητικό αποτέλεσμα προκαλεί και η υπερπληροφόρηση. Μερικές φορές όλοι χρειαζόμαστε λίγο χρόνο να ηρεμήσουμε και να σκεφτούμε κάτι πιο ευχάριστο. Με την υπερφόρτιση πληροφοριών δεν πρόκειται να λυθεί το πρόβλημα αλλά αντιθέτως να ενισχύσει το άγχος και το στρες.
Χρειάζεται να φροντίζουμε τον εαυτό μας
Αν κάποιος βιώσει τα παραπάνω συμπτώματα, τότε αυτόματα χτυπά καμπανάκι ότι πρέπει να προσέξει. Αυτό που μπορεί να κάνει για αρχή είναι να μιλήσει σε κάποιον που εμπιστεύεται.
Η φυσική δραστηριότητα είναι ένα ακόμα μέσο που θα μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά όλα τα δυσάρεστα συναισθήματα.
Κάτι εξίσου βασικό που δρα ενάντια στο άγχος και την κατάθλιψη και πολλοί αμελούμε τακτικά είναι η υγιεινή διατροφή και ο καλός ύπνος.
Περιορισμός των στρεσογόνων παραγόντων
Μπορούμε όλοι να απολαύσουμε τις μικρές χαρές της καθημερινότητας, όπως ένα χαλαρωτικό μπάνιο, το διάβασμα ενός βιβλίου, ή το άκουσμα μουσικής. Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε να επικοινωνούμε τακτικά με τα αγπημένα μας πρόσωπα. Η συζήτηση μαζί τους θα μας κάνει καλό.
Σε τέτοιες δύσκολες στιγμές είναι πάντα καλό να βασιζόμαστε στις δικές μας δυνάμεις και να θυμηθούμε τους μηχανισμούς που είχαμε αναπτύξει στο παρελθόν για να αντιμετωπίσουμε άλλες επώδυνες καταστάσεις.
Πότε πρέπει να ζητήσει κάποιος βοήθεια;
Σε γενικές γραμμές, το στρες, το άγχος ακόμα και και η κατάθλιψη μπορούν να αντιμετωπιστούν. Ως συνήθως χρειάζεται να απευθυνόμαστε σε έναν ειδικό όταν παρατηρήσουμε ότι τα συμπτώματα που εμφανίζουμε ξεπερνούν τις δύο εβδομάδες διότι υπάρχει κίνδυνος να επιδεινωθούν.
Τα παρακάτω σημάδια μπορεί να σημαίνουν ότι μόνο η δική σας προσπάθεια δεν αρκεί αλλά χρειάζεται η παρέμβαση ενός ειδικού:
Φυσικά συμπτώματα
-Αίσθημα ασφυξίας, γρήγορος καρδιακός παλμός, ζάλη, ναυτία
-Σημαντική διατάραξη ύπνου
-Εκφρασμένη μειωμένη όρεξη, πιθανώς συνδυασμένη με απώλεια βάρους
-Χαμηλή ενέργεια και έντονη κόπωση ή εξάντληση
Ψυχολογικά και συναισθηματικά συμπτώματα
-Άγχος και συντριπτικός φόβος
-Αίσθημα πανικού στο άκουσμα συζήτησης για τον ιό
-Αρνητικές διεισδυτικές σκέψεις
-Απώλεια ευχαρίστησης και ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που συνήθως απολαμβάναμε
Συμπτώματα συμπεριφοράς
-Δυσκολία στην εκτέλεση καθημερινών εργασιών
-Έντονο και συχνό κλάμα
-Λεκτική επιθετικότητα, σύγκρουση με άλλα μέλη του σπιτιού
-Αδυναμία συγκέντρωσης
-Αλκοόλ και κατάχρηση φαρμάκων