Η πίστη ορίζεται ως μια αδιαμφισβήτητη πεποίθηση που δεν απαιτεί απόδειξη. Στην κοινωνία μας σήμερα, βρίσκουμε ότι οι άνθρωποι την έχουν σε πολλά πράγματα, από τους εργοδότες έως τους συζύγους μέχρι τα ιδανικά. Η λέξη “πίστη”, έχει εντελώς διαφορετικό νόημα για τους περισσότερους από εμάς. Θα μπορούσε να αφορά ένα άτομο, τόπο, πράγμα ή ιδανικό.
Έρευνες έχουν δείξει ότι:
1) Οι πιστοί είναι πιο αισιόδοξοι άνθρωποι.
2) Έχουν μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση που συνδέεται με ισχυρή πίστη στον Θεό.
3) Η θρησκεία δίνει στους ανθρώπους μια αίσθηση νοήματος και ηθικής καθοδήγησης.
4) Έχει επίσης βρεθεί, ότι οι θρησκευόμενοι άνθρωποι είναι πιθανότερο να αποφύγουν έναν κίνδυνο.
Υπάρχουν παραδείγματα εξαιρετικά ευφυών ατόμων, με ισχυρές θρησκευτικές πεποιθήσεις. Διάφορες μελέτες όμως, έχουν διαπιστώσει ότι κατά μέσο όρο, η πίστη στο Θεό σχετίζεται με χαμηλότερες βαθμολογίες στα τεστ IQ .
Μία άλλη ενδιαφέρουσα έρευνα, δείχνει ότι μέχρι το 2050, αν συνεχιστούν οι τρέχουσες τάσεις, οι άθεοι θα αποτελούν μόνο το 13% του παγκόσμιου πληθυσμού. Κρίνοντας με βάση τη σχέση χαμηλού IQ-θρησκείας, θα μπορούσε να υποστηριχθεί, ότι η ανθρωπότητα βρίσκεται σε πορεία να γίνει συλλογικά λιγότερο έξυπνη.
H ιδέα όμως αυτή δεν είναι απόλυτα ευσταθής. Οι θρησκευόμενοι τείνουν να βασίζονται περισσότερο στη διαίσθηση. Έτσι, αντί να έχουν υποβαθμισμένη γενική νοημοσύνη, μπορεί να είναι συγκριτικά πιο αδύναμοι μόνο σε εργασίες στις οποίες η διαίσθηση και η λογική έρχονται σε σύγκρουση, κάτι που εξηγεί τα χαμηλότερα συνολικά αποτελέσματα των τεστ IQ.
Η θρησκευτική πίστη προδιαθέτει τους ανθρώπους να βασίζονται περισσότερο στη διαίσθηση για τη λήψη αποφάσεων. Όσο ισχυρότερη είναι η πίστη τους, τόσο πιο έντονη είναι η επίδραση.
Η ατομική προσευχή, το συναίσθημα οικειότητας με το θείο και ο διαλογισμός, συνδέονται με μεγαλύτερη ψυχική ευημερία και το αίσθημα της ικανοποίησης στη ζωή. Όσον αφορά την οργανωτική θρησκεία, έχει παρατηρηθεί, ότι οι άνθρωποι νιώθουν ασφάλεια γνωρίζοντας ότι ανήκουν σε μια ομάδα, έχουν ένα σύστημα υποστήριξης και είναι πιο ευχαριστημένοι όταν συμμετέχουν ενεργά στην κοινότητα της εκκλησίας.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι η πίστη δεν είναι ένα ανεξάρτητο χαρακτηριστικό προσωπικότητας. Τα θρησκευτικά και προσωπικά στοιχεία, σχετίζονται με τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τις συμπεριφορές.
Μία ακόμα ενδιαφέρουσα έρευνα ψυχολόγων, μελέτησε το πώς η πίστη συνδέεται με την ατομική συμπεριφορά. Η θρησκεία και ο Θεός, αποδείχθηκε, ότι έχουν πολύ διαφορετικές ψυχολογικές ρίζες και ότι οι άνθρωποι συμπεριφέρονται αλλιώτικα όταν παρακινούνται από τη μία ή την άλλη.
Όσοι παρακινούνταν από τον Θεό, ήταν πιο γενναιόδωροι με τους ξένους σε σχέση με όσους παρακινούνταν με την έννοια της θρησκείας, οι οποίοι έδειξαν λιγότερο διατεθειμένοι να βοηθήσουν.
Οι πεποιθήσεις σε έναν ισχυρό παρεμβαίνοντα Θεό, μπορούν επίσης να μειώσουν το κίνητρο ενός ατόμου να επιδιώξει τόσο προσωπικούς όσο και συλλογικούς στόχους. Σε άλλες περιπτώσεις, ορισμένες πτυχές της θρησκευτικής πίστης, καταλήγουν να ενισχύουν την επιδίωξη αυτών των στόχων.
Αυτό που οι ψυχολογικοί επιστήμονες έχουν μάθει, είναι ότι η θρησκεία και ο Θεός μπορούν να ενεργοποιήσουν τους “αγγέλους” της προσωπικότητας μας. Αλλά αυτό που “λένε” οι “άγγελοι” στον καθέναν από εμάς, μπορεί να είναι πολύ διαφορετικό.