Η Τατιάνα Τούντα, CEO της Hellas EAP, μιλάει στο mononews.gr για το εξαιρετικά σημαντικό θέμα της ψυχικής υγείας και ευεξίας στον εργασιακό χώρο, για το πώς η πανδημία Covid-19 δημιουργεί μια βαθιά και διαρκή ψυχολογική επίδραση σε κάθε έναν από εμάς, καθώς και για το πώς αναμορφώνεται ο κόσμος της εργασίας και διαμορφώνεται μια διαχρονική πορεία υποστήριξης της ψυχικής υγείας των εργαζομένων μέσα στους οργανισμούς.
Σε τι βαθμό θεωρείτε ότι η υγειονομική κρίση επηρέασε το εργασιακό περιβάλλον και κυρίως την ψυχολογία των εργαζομένων;
Αρκετούς μήνες πριν ξεκινήσει η πανδημία COVID-19, μέσα από την επικοινωνία μας με τους εργαζόμενους παρατηρούσαμε ήδη μια αυξανόμενη ανάγκη αλλά και προσδοκία των εργαζομένων για υποστήριξη και φροντίδα της ψυχικής τους ευημερίας από τον οργανισμό τους.
Ωστόσο αυτή η ανάγκη δεν ικανοποιούνταν σε όλους τους χώρους εργασίας. Όταν η πανδημία ξεκίνησε και άρχισε να επηρεάζει τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο στις αρχές του 2020, το θέμα της φροντίδας της ψυχικής υγείας προωθήθηκε με ταχείς ρυθμούς στην κορυφή της ατζέντας των διοικήσεων αρκετών Οργανισμών.
Οι επιχειρήσεις αναγκάστηκαν πολύ γρήγορα να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα εργασίας και ο αντίκτυπος στην ζωή των εργαζομένων παγκοσμίως, ήταν τεράστιος. Η υγειονομική κρίση δημιούργησε μια δυσβάσταχτη πολλές φορές καθημερινότητα, με αρνητικά αποτυπώματα στην ψυχική υγεία όλων μας.
Πυροδότησε τον φόβο απώλειας της φυσικής μας υπόστασης. Όλοι οι εργαζόμενοι βρεθήκαμε κάτω από μία συνεχή και μεγάλη απειλή κατά της ζωής μας και κληθήκαμε να διαχειριστούμε, ταυτόχρονα, τις οικονομικές ανησυχίες, την αυτό-απομόνωση, την φροντίδα των παιδιών και των ευάλωτων μελών της οικογένειας, την ίδια την ασθένεια και σε αρκετές περιπτώσεις την απώλεια ζωής αγαπημένων προσώπων.
Ως Hellas EAP, καταγράψαμε μέσα από την 24/7 Γραμμή Ψυχολογικής Υποστήριξης και την επικοινωνία μας με χιλιάδες εργαζόμενους, υψηλά επίπεδα στρες, ψυχολογική κόπωση, ανασφάλεια και μοναξιά, ευερεθιστότητα, θυμό, επιθετικότητα, απογοήτευση, δυσκολίες στον ύπνο αλλά και σωματοποίηση του άγχους με την εμφάνιση σωματικών αντιδράσεων όπως πονοκέφαλο, στομαχικές διαταραχές κλπ.
Μέσα σε αυτό το νέο πλαίσιο λοιπόν, διαπιστώσαμε ότι αρκετοί εργαζόμενοι κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν προϋπάρχοντα θέματα ψυχικής υγείας που αναδύθηκαν εκ νέου και πολλοί άλλοι αντιμετώπισαν προκλήσεις ψυχικής υγείας για πρώτη φορά στη ζωή τους. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε όλοι ότι η επίδραση που είχε και συνεχίζει να έχει αυτή η πανδημία στη ζωή μας θα επιμείνει.
Αυτός είναι και ένας από τους λόγους για τον οποίο η ψυχική υγεία πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για κάθε Οργανισμό.
Ποια στοιχεία διαφοροποίησαν το ρόλο και το έργο της Hellas EAP, εν μέσω αυτής της πρωτοφανούς πανδημίας αλλά και ποια είναι αυτά που θα συνεχίσουν να την διαφοροποιούν στην μετά covid εποχή;
H Hellas EAP είναι μια εταιρεία που από το 2005 προσφέρει τις υπηρεσίες της για τη φροντίδα και υποστήριξη της ψυχικής υγείας των εργαζομένων και των οικογενειών τους, στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Κύριος και βασικός πυλώνας μας είναι τα Employee Assistance Programs (EAP), με πολύ απλά λόγια, η διαχείριση των ψυχοκοινωνικών κινδύνων στο εργασιακό χώρο και η ψυχολογική υποστήριξη του ανθρώπινου δυναμικού, μέσω της πρόληψης, της παρέμβασης αλλά και της εκπαίδευσης.
Παράλληλα κινούμαστε σε δύο ακόμα, σημαντικούς πυλώνες, αυτόν της επίγνωσης εαυτού (μέσω πρακτικών meditation, mindfulness κ.α.) ώστε οι εργαζόμενοι να έχουν την ευκαιρία συνειδητής σύνδεσης με τον εαυτό τους και το περιβάλλον τους, σε συνθήκες ηρεμίας και αποφόρτισης και αυτόν της ευεξίας μέσω διατροφής και άσκησης.
Ως εταιρεία, μάς χαρακτηρίζουν δύο βασικά στοιχεία: η πολύ στενή συνεργασία που χτίζουμε με τους πελάτες δημιουργώντας στρατηγικές σχέσεις και η δυνατότητά μας να κατανοούμε γρήγορα τις ανάγκες τους.
Εν μέσω πρωτόγνωρων συνθηκών, ενθαρρύναμε πολλούς Οργανισμούς να ακολουθήσουν μια ευρύτερη στρατηγική για την ψυχική υγεία, και να υποστηρίξουν τους εργαζόμενους τους ολιστικά, καθώς εκείνοι το είχαν περισσότερο ανάγκη από ποτέ.
Παράλληλα, σημαντικό μέρος της δουλειάς μας όλο αυτό το διάστημα, πέρα από τη φροντίδα της ψυχικής υγείας των εργαζομένων είναι και το να εκπαιδεύουμε τους Επικεφαλής ομάδων για το πως να παρέχουν και οι ίδιοι υποστήριξη, πως να επικοινωνούν αποτελεσματικότερα με τις ομάδες τους, πώς να ανοίγουν τον διάλογο με συνεργάτες τους όταν αντιλαμβάνονται ότι εκείνοι αντιμετωπίζουν μικρότερες ή μεγαλύτερες δυσκολίες στην καθημερινότητα τους και πώς να το κάνουν με τέτοιο τρόπο ώστε οι συνεργάτες τους να αισθάνονται πραγματικό νοιάξιμο, ασφαλείς και ενδυναμωμένοι.
Βασικό μας μέλημα είναι η αφύπνιση όλων των οργανισμών στα θέματα ψυχικής υγείας και η διασφάλιση ότι η καλή ψυχική υγεία των εργαζομένων έχει για αυτούς την ίδια βαρύτητα με την καλή σωματική τους υγεία. Στόχος μας είναι αναδεικνύουμε διαρκώς ως πάγια ανάγκη την κουλτούρα φροντίδας των εργαζομένων στους Οργανισμούς, με ιδιαίτερη έμφαση στην πρόληψη.
Επομένως, αυτό που θα συνεχίσει να μας διαφοροποιεί και στην μετά Covid εποχή είναι το πάθος μας για την εδραίωση της φροντίδας της ψυχικής υγείας ως αδιαπραγμάτευτης στρατηγικής επιλογής των Οργανισμών και η αγάπη για τον άνθρωπο.
Ποιο μήνυμα θα θέλατε να περάσετε στην αγορά και ειδικότερα σε εργοδότες και εργαζόμενους για την επόμενη μέρα της πανδημίας;
Το τέλος της πανδημίας, όποτε αυτό σημάνει, σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να είναι και το τέλος της εγρήγορσής μας αναφορικά με την ψυχική υγεία. Αντιθέτως, όλη αυτή η περίοδος που έχουμε διανύσει χρειάζεται να είναι η αρχή για μία ουσιαστική και συνεχή δέσμευσή μας στη διαχρονική διαχείριση θεμάτων ψυχικής υγείας στα εργασιακά περιβάλλοντα.
Η εποχή της μετα-πανδημίας θα είναι πολύ μεγάλη σε διάρκεια, με ποικίλες κοινωνικοοικονομικές διαστάσεις και με σημαντικές επίσης ψυχολογικές επιπτώσεις. Οι συνέπειες της πανδημίας θα γίνονται αντιληπτές όλο και περισσότερο και θα βιώνονται με όλο και μεγαλύτερη ένταση, εάν θέματα ψυχικής υγείας που ανακύπτουν στον εργασιακό χώρο δεν αντιμετωπίζονται άμεσα, ολιστικά και με συνέπεια.
Οι εργαζόμενοι προσβλέπουν πλέον στους Οργανισμούς τους να αναλάβουν δράση και να κάνουν περισσότερα για να υποστηρίξουν την ευημερία τους – ψυχική και σωματική– σε σχέση με το παρελθόν.
Τέτοιου είδους υποστήριξη στο χώρο εργασίας προϋποθέτει ηγέτες που δημιουργούν στρατηγική για μια «ψυχικά υγιή» εταιρική κουλτούρα, δημιουργώντας προληπτικά ένα ασφαλές, υποστηρικτικό και βιώσιμο περιβάλλον. Η σημαντικότερη επίδραση για την επιτυχία των προγραμμάτων υποστήριξης της ψυχικής υγείας είναι το επίπεδο της προσωπικής δέσμευσης από τον CEO και άλλα ανώτερα στελέχη ενός Οργανισμού.
Όταν αυτό το επίπεδο δέσμευσης – να αλλάξει η κουλτούρα και να υποστηριχθεί διαχρονικά η ψυχική υγεία – απουσιάζει, τα προγράμματα ευεξίας και ψυχικής υγείας τείνουν να χάνουν δυναμική και συχνά αντικαθίστανται από νέες προτεραιότητες, με την πάροδο του χρόνου, με δυνητικά μη επιθυμητά αποτελέσματα ως προς το θέμα της εργασιακής απόδοσης συνολικά.
Η ικανότητα ενός Οργανισμού να «βλέπει» μακριά και να κατανοεί ότι η υποστήριξη της ευεξίας των εργαζομένων του είναι ένας δρόμος διαχρονικός και με συνέπεια, είναι αυτό που θα διαφοροποιήσει στο άμεσο μέλλον τους οργανισμούς και την ικανότητα τους να είναι βιώσιμοι.
Πρακτικές αποσπασματικών κινήσεων χωρίς συνοχή και συνέπεια ή, ακόμα χειρότερα, η παντελής έλλειψη αυτών δυστυχώς θα δημιουργήσουν σταδιακά σημαντικές δυσκολίες στην λειτουργικότητα των Οργανισμών.
Πώς διασφαλίζουμε ότι η συζήτηση για την ψυχική υγεία των εργαζομένων συνεχίζεται ακόμη και μετά την κρίση του COVID-19 και γίνεται ριζωμένη στην εργασιακή κουλτούρα;
Παρατηρούμε ότι η υγειονομική κρίση βοήθησε να μειωθεί σε μεγάλο βαθμό το στίγμα που συνόδευε τις συζητήσεις για θέματα ψυχικής υγείας. Ωστόσο, οι άνθρωποι τείνουμε να ξεχνάμε και να επαναπαυόμαστε όταν τα πράγματα πηγαίνουν καλύτερα, μέχρι να έρθουμε αντιμέτωποι με την επόμενη μεγάλη πρόκληση.
Την ευθύνη για την συνέχιση της συζήτησης για την ψυχική υγεία αλλά κυρίως για την εγκαθίδρυσή της στην εργασιακή κουλτούρα, την έχουν οι Ηγέτες και οι Επικεφαλής με ιδιαίτερα σημαντικό τον ρόλο των τμημάτων Ανθρώπινου Δυναμικού.
Η συνεχής ενημέρωση, η συνεχής ευαισθητοποίηση και, κυρίως, η πρόθεση να μιλούν ανοιχτά και να ενθαρρύνουν τους εργαζόμενους να ζητούν βοήθεια -δίνοντας και οι ίδιοι το παράδειγμα- και να τους υποστηρίζουν είναι κρίσιμης σημασίας.