Από τη φαρμακοποιό, Ελίνα Αχπαράκη
Σήμερα ο ρόλος του φαρμακοποιού είναι πιο επίκαιρος από ποτέ καθώς οι αντοχές του συστήματος υγείας δοκιμάζονται.
Ο φαρμακοποιός γνωρίζει το μηχανισμό δράσης των φαρμάκων και τον τρόπο που πρέπει να χρησιμοποιούνται ώστε να επιτυγχάνεται η μέγιστη ωφέλεια, η ελάχιστη ανεπιθύμητη δράση καθώς και η αποφυγή αλληλεπιδράσεων μεταξύ φαρμάκων. Δίνει οδηγίες στους ασθενείς για τον τρόπο φύλαξης και λήψης των φαρμάκων και παρέχει συμβουλές για τη δοσολογία και τον τρόπο χρήσης τους. Επιπλέον, παρέχει υπηρεσίες όπως η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης, εμβολιασμού κατά της εποχικής γρίπης και αντιτετανικού ορού αποφορτίζοντας τα νοσοκομεία και το ιατρικό προσωπικό. Ακόμη, στις προσφερόμενες υπηρεσίες από το φαρμακείο συγκαταλέγονται διάφορες εκστρατείες ενημέρωσης για παράδειγμα για το κάπνισμα, την παχυσαρκία, το διαβήτη, συνεισφέροντας με αυτόν τον τρόπο στην εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση του κοινωνικού συνόλου
Ο φαρμακοποιός σήμερα -λόγω της εύκολης πρόσβασης σε πληθώρα πληροφοριών για θέματα υγείας- γίνεται ο κύριος αποδέκτης των ερωτημάτων του ασθενή στα οποία θα πρέπει να απαντήσει κατανοητά και με τεκμηριωμένη επιστημονική ακρίβεια. Αναδύεται λοιπόν η ανάγκη που καθιερώνει τον φαρμακοποιό ως αξιόπιστο και προσιτό σύμβουλο υγείας του πολίτη και τον συγκαταλέγει μεταξύ των πρωταρχικών επαγγελματιών υγείας.
Σημειωτέον ότι, στην ιδιάζουσα οικονομική κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας, στις μικρές και απομονωμένες περιοχές αλλά και στα αστικά κέντρα, το Φαρμακείο μπορεί να σταθεί ως ο πρώτος χώρος υγειονομικής περίθαλψης, συμπεριλαμβανομένων και των πρώτων βοηθειών.
Παράλληλα, σε κάθε σπίτι θα πρέπει να διατηρείται ένα βασικό φαρμακείο πρώτων βοηθειών για την αντιμετώπιση των έκτακτων απλών περιστατικών. Οι φαρμακευτικές ουσίες θα πρέπει να αποθηκεύονται στο φαρμακείο σύμφωνα με τις αντίστοιχες οδηγίες και οι ημερομηνίες λήξης θα πρέπει να ελέγχονται περιοδικά. Τα φάρμακα που έχουν λήξει, θα πρέπει να τα πηγαίνουμε στο συνοικιακό φαρμακείο για να τα απορρίπτουμε στον ειδικό πράσινο κάδο ανακύκλωσης φαρμάκων από όπου και συλλέγονται και μεταφέρονται στον χώρο του ΙΦΕΤ (Ινστιτούτο Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας) και από εκεί, μια φορά τον χρόνο, στέλνονται σε ειδικά κέντρα της Γερμανίας όπου γίνεται η αδρανοποίηση και η καύση τους. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να τα πετάμε στους κοινούς κάδους ανακύκλωσης ή σκουπιδιών,στο νεροχύτη ή στην αποχέτευση, απ’όπου μέσω των μονάδων αστικών λυμάτων καταλήγουν στο έδαφος και στον υδροφόρο ορίζοντα, με αποτέλεσμα να επιβαρύνουν το ήδη επιβαρυμένο οικοσύστημα και να υπάρξει ο κίνδυνος να επιστρέψουν οι ουσίες που περιέχουν στον οργανισμό μας μέσω της τροφικής αλυσίδας
Επιπλέον, η οργάνωση ενός οικιακού φαρμακείου θα πρέπει να εξατομικεύεται και να ανταποκρίνεται στις ιατρικές ανάγκες της κάθε οικογένειας, π.χ. αν κάποιος έχει ιστορικό απειλητικής για τη ζωή αλλεργίας, θα πρέπει να υπάρχει ένεση αδρεναλίνης.
Τα φάρμακα πρώτης ανάγκης που πρέπει να υπάρχουν σε ένα οικιακό φαρμακείο είναι :
– Φάρμακα αναλγητικά κι αντιπυρετικά (παρακεταμόλη, ιβουπροφαίνη, ασπιρίνη). ΠΡΟΣΟΧΗ! Η ασπιρίνη και άλλα σαλικυλικά δεν πρέπει να χορηγούνται σε παιδιά καθώς υπάρχει κίνδυνος εμφάνισης συνδρόμου Reye, ένα σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από οξεία εγκεφαλοπάθεια και λιπώδη διήθηση του ήπατος και άλλων οργάνων.
– Φάρμακα για αλλεργίες (αντιισταμινικά χάπια και κρέμες ή αν χρειάζεται ένεση αδρεναλίνης)
– Κορτιζονούχα κρέμα (για έντονο δερματικό ερεθισμό – ΟΧΙ σε ανοιχτή πληγή)
– Αντιβιοτική κρέμα (για προστασία τραυμάτων από επιμόλυνση)
– Αποσυμφορητικά χάπια και spray (για ρινική συμφόρηση ή καταρροή)
– Αντιεμετικά και αντιδιαρροϊκά χάπια
– Καθαρτικά χάπια (για δυσκοιλιότητα)
– Αντιόξινα σκευάσματα
– Κρέμα για εγκαύματα
Επίσης απαραίτητα κρίνονται:
– Αυτοκόλλητοι επίδεσμοι διαφόρων μεγεθών για κάλυψη μικροτραυμάτων
– Ελαστικοί επίδεσμοι
– Αποστειρωμένες γάζες και βαμβάκι
– Αντισηπτικά διαλύματα (βάμμα ιωδίου,οξυζενέ) για τον καθαρισμό της πληγής
– Γάντια για την ασφαλή περιποίηση ανοιχτών τραυμάτων
– Στιγμιαίος πάγος για κακώσεις
– Σύριγγες
– Θερμόμετρο
– Ψαλίδι
– Αμπούλες φυσιολογικού ορού
Το φαρμακείο δεν θα πρέπει να είναι εκτεθειμένο απευθείας στην ηλιακή ακτινοβολία αλλά σε σκιερό μέρος.
Επίσης, αν στο σπίτι υπάρχουν παιδιά, καλό είναι να τοποθετήσουμε σε εμφανές σημείο το τηλέφωνο του Κέντρου Δηλητηριάσεων (210 7793777) και του παιδιάτρου. Ακόμη, στο φαρμακείο καλό είναι να υπάρχει ένα σιρόπι που προκαλεί εμετό (σιρόπι ιπεκακουάνας) το οποίο θα χρησιμοποιήσουμε μόνο αν από το Κέντρο Δηλητηριάσεων μας υποδείξουν ότι πρέπει να προξενήσουμε εμετό στο παιδί. Προσοχή, διότι σε πολλές περιπτώσεις η πρόκληση εμετού αντενδείκνυται όπως π.χ. σε λήψη οξέος (υδροχλωρικό οξύ), βάσης (καυστική ποτάσα), λήψη παραγώγων πετρελαίου (βενζίνη) ή αν το παιδί είναι αναίσθητο.
Αυτά, λοιπόν, είναι τα απαραίτητα σκευάσματα για το φαρμακείο του κάθε σπιτιού. Σε γενικές γραμμές καλό είναι να μη στοκάρουμε φάρμακα τα οποία δε χρειαζόμαστε όπως επίσης και δεν ξέρουμε πως να τα χρησιμοποιήσουμε σε κατάσταση ανάγκης όπως π.χ. αντιβιοτικά. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της αυξημένης ζήτησης της χλωροκίνης-ενός ανθελονοσιακού φαρμάκου- μετά τις πρόσφατες ανακοινώσεις στα ΜΜΕ ότι συμβάλλει θετικά στην αντιμετώπιση του κορωνοϊου COVID-19. Το αποτέλεσμα θα είναι ασθενείς που το έχουν πραγματικά ανάγκη (π.χ. ασθενείς με Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο) να μην μπορούν να το προμηθευτούν και να αναγκαστούν να διακόψουν τη θεραπεία τους με δυσμενή αποτελέσματα για την υγεία τους.
Επιπλέον, η λανθασμένη χρήση της χλωροκίνης από κάποιον υγιή οργανισμό μπορεί να έχει δυσμενείς επιπτώσεις για την υγεία του ανθρώπου, ακόμα και θανατηφόρες. Το φάρμακο αυτό -όπως και πολλά άλλα- μπορεί να το συνταγογραφήσει μόνο ο γιατρός σε συγκεκριμένη δοσολογία και με συγκεκριμένο τρόπο! Επομένως, είναι άκρως επικίνδυνο να υπάρχει στο φαρμακείο του σπιτιού μας